Việc mất hóa đơn gốc (đặc biệt là hóa đơn GTGT đầu vào hoặc đầu ra) có thể khiến doanh nghiệp đối mặt với nguy cơ:
- Không được khấu trừ thuế GTGT
- Bị loại chi phí hợp lệ khi tính thuế TNDN
- Bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP
Vậy khi doanh nghiệp mất hóa đơn, đặc biệt là bản gốc (liên đỏ), cần xử lý ra sao để vẫn đảm bảo hợp lệ và không bị truy thu thuế?
1. Phân biệt các loại hóa đơn bị mất
Tùy vào loại hóa đơn và thời điểm bị mất, cách xử lý sẽ khác nhau:
- Mất hóa đơn đầu vào (hóa đơn mua hàng): ảnh hưởng đến khấu trừ GTGT và ghi nhận chi phí hợp lệ
- Mất hóa đơn đầu ra: ảnh hưởng đến nghĩa vụ khai thuế và có thể bị xử lý về hành vi trốn thuế
- Mất hóa đơn trong quá trình thanh tra thuế: rủi ro bị loại hoàn toàn khỏi hồ sơ quyết toán
Đặc biệt lưu ý nếu mất liên đỏ (liên giao khách hàng) – đây là bản được xem là bản gốc có giá trị pháp lý.
2. Mất hóa đơn đầu vào – doanh nghiệp cần làm gì?
Trường hợp phổ biến nhất là mất hóa đơn đầu vào (mua hàng hóa/dịch vụ) nhưng vẫn muốn kê khai và khấu trừ:
- Lập biên bản mất hóa đơn có chữ ký của người đại diện và kế toán
- Gửi công văn báo cáo mất hóa đơn tới Chi cục Thuế quản lý trực tiếp
- Liên hệ bên bán để xin bản sao y hóa đơn điện tử hoặc xác nhận đã xuất hóa đơn
- Đảm bảo có hợp đồng, biên bản giao hàng, thanh toán qua ngân hàng
Nếu đủ điều kiện chứng minh giao dịch là có thật và hợp pháp, doanh nghiệp vẫn có thể kê khai khấu trừ thuế và ghi nhận chi phí hợp lệ.
3. Mất hóa đơn đầu ra – rủi ro cao hơn, xử lý chặt chẽ
Nếu doanh nghiệp làm mất hóa đơn đã xuất cho khách hàng (nhất là hóa đơn giấy hoặc mất file gốc hóa đơn điện tử):
- Phải thông báo ngay cho cơ quan thuế
- Làm lại hóa đơn thay thế (nếu có thể) hoặc lập báo cáo điều chỉnh
- Gửi biên bản xác nhận với bên mua
Trong nhiều trường hợp, mất hóa đơn đầu ra mà không có bản sao, không giải trình hợp lý có thể bị coi là hành vi trốn thuế.
4. Mức xử phạt khi mất hóa đơn (theo NĐ 125/2020/NĐ-CP)
- Mất từ 1 đến 10 hóa đơn: phạt từ 3 – 5 triệu đồng
- Mất từ 11 hóa đơn trở lên: phạt từ 5 – 10 triệu đồng
- Nếu mất trong thời gian thanh tra thuế: có thể bị phạt đến 20 triệu đồng + loại hóa đơn khỏi hồ sơ quyết toán
Trong một số trường hợp, nếu chứng minh được mất do thiên tai, hỏa hoạn, bất khả kháng… thì có thể được miễn phạt, nhưng cần hồ sơ rõ ràng.
5. Cách phòng tránh rủi ro mất hóa đơn
- Lưu trữ song song hóa đơn giấy và bản điện tử, sao lưu định kỳ
- Chuyển sang sử dụng hệ thống hóa đơn điện tử uy tín, có mã lưu trữ
- Đào tạo kế toán quy trình quản lý – xử lý hóa đơn
- Kiểm tra định kỳ hồ sơ kế toán – hóa đơn – chứng từ theo quý
TLSFirm hỗ trợ xử lý mất hóa đơn và truy thu thuế
- Tư vấn xử lý mất hóa đơn theo đúng quy định thuế
- Làm công văn giải trình – gửi Cục thuế
- Gỡ phạt vi phạm hành chính khi mất hóa đơn
- Hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn hóa hồ sơ trước quyết toán thuế
Gửi hồ sơ hóa đơn bị mất để được kiểm tra và xử lý miễn phí cùng TLSFirm
Kết luận
Mất hóa đơn gốc không phải là “án tử”, nhưng nếu không xử lý đúng, doanh nghiệp có thể bị:
- Truy thu toàn bộ GTGT đầu vào
- Loại chi phí khỏi báo cáo thuế TNDN
- Xử phạt hành chính hoặc bị cưỡng chế mã số thuế
Hãy hành động sớm và đúng. TLSFirm luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp trong mọi rủi ro liên quan đến hóa đơn và thuế.