Giới thiệu
Trong thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn đang chật vật với hợp đồng thử việc mơ hồ, điều khoản lương thưởng không thống nhất và rủi ro pháp lý khi chuyển nhân sự sang hợp đồng chính thức — đặc biệt trong bối cảnh làm việc linh động và tuyển dụng tốc độ cao. Những sai sót nhỏ về mô tả công việc, thời hạn hoặc quy định bảo hiểm thường dẫn tới tranh chấp kéo dài và chi phí xử lý đáng kể.
May mắn là tự động hóa soạn thảo tài liệu giúp chuẩn hóa mẫu, giảm lỗi thủ công và đẩy nhanh quy trình phê duyệt; trong bài viết này dành cho người phụ trách pháp chế, nhân sự và compliance, chúng tôi sẽ cung cấp mẫu thử việc thực tế cùng phân tích các yếu tố then chốt — từ định nghĩa, phân loại, nội dung bắt buộc (mức lương, thuế, bảo hiểm), quyền và nghĩa vụ hai bên, cho đến thủ tục ký kết, sửa đổi, chấm dứt và xử lý tranh chấp — nhằm giúp bạn soạn thảo và ký kết một bản hợp đồng lao động chuẩn, giảm rủi ro và bảo vệ quyền lợi công ty lẫn người lao động.
Định nghĩa hợp đồng lao động
Hợp đồng lao động là thỏa thuận bằng văn bản giữa người lao động và người sử dụng lao động, theo đó người lao động cam kết làm việc để hưởng tiền lương, còn người sử dụng lao động cam kết trả lương và tạo điều kiện thực hiện công việc. Theo luật lao động về hợp đồng, hợp đồng lao động là căn cứ pháp lý quan trọng để xác định quyền và nghĩa vụ hai bên.
Trong thực tế quản trị nhân sự, “hợp đồng lao động mẫu” nên được điều chỉnh cho phù hợp với đặc thù công việc và quy định nội bộ để tránh tranh chấp về sau. Ví dụ: một hợp đồng thiếu rõ ràng về địa điểm làm việc hoặc mức lương sẽ tạo ra rủi ro khi giải quyết tranh chấp.
Các loại hợp đồng lao động (xác định, không xác định, theo mùa vụ)
Có ba loại hợp đồng phổ biến: hợp đồng có thời hạn (xác định thời hạn), hợp đồng không xác định thời hạn, và hợp đồng theo mùa vụ hoặc công việc nhất định. Lựa chọn loại hợp đồng ảnh hưởng trực tiếp tới nghĩa vụ báo trước, trợ cấp thôi việc và cam kết lâu dài của người sử dụng lao động.
Lưu ý thực tế:
- Hợp đồng không xác định thời hạn phù hợp với vị trí then chốt, giúp giữ chân nhân sự.
- Hợp đồng xác định thời hạn phù hợp cho dự án ngắn hạn, nhưng cần ghi rõ điều kiện gia hạn.
- Hợp đồng theo mùa vụ thường áp dụng với lao động nông nghiệp, du lịch; cần tuân thủ thời hạn tối đa theo luật.
Trước khi ký, nhiều doanh nghiệp sử dụng hợp đồng thử việc để đánh giá năng lực. Bạn có thể tham khảo mẫu hợp đồng thử việc tại mẫu hợp đồng thử việc để soạn thảo phù hợp với quy trình tuyển dụng.
Nội dung bắt buộc trong hợp đồng lao động
Một hợp đồng lao động đầy đủ cần tối thiểu các nội dung sau: thông tin các bên, mô tả công việc, địa điểm làm việc, thời hạn hợp đồng (nếu có), thời gian làm việc và nghỉ ngơi, mức lương và hình thức trả lương, bảo hiểm và phúc lợi, điều kiện chấm dứt hợp đồng, và các điều khoản bảo mật, sở hữu trí tuệ nếu cần.
Chi tiết cần chú ý
- Mức lương và hình thức trả lương: ghi rõ hệ số, phụ cấp, kỳ trả lương; tham khảo biểu mẫu quy định tính và trả lương tại mẫu quy định tính và trả lương.
- Khai báo về thuế và khấu trừ: nêu rõ trách nhiệm kê khai, khấu trừ thuế; trong trường hợp có cam kết đặc thù (ví dụ không khấu trừ thuế thu nhập cá nhân từ phía người sử dụng), tham khảo mẫu cam kết tại mẫu cam kết không khấu trừ thuế.
- Bảo hiểm: quy định về đóng BHXH, BHYT, BHTN theo luật và thủ tục thực hiện.
Quyền và nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động
Người lao động: có quyền nhận lương đúng hạn, hưởng chế độ bảo hiểm và các quyền lợi người lao động khác; có nghĩa vụ thực hiện công việc theo hợp đồng, tuân thủ nội quy, bảo mật thông tin và báo cáo khi có sự cố.
Người sử dụng lao động: có nghĩa vụ trả lương, tạo điều kiện lao động an toàn, đóng bảo hiểm bắt buộc và tôn trọng quyền lợi người lao động. Đồng thời, doanh nghiệp có quyền yêu cầu người lao động hoàn thành nhiệm vụ theo hợp đồng và áp dụng các biện pháp kỷ luật theo quy định.
Để giảm rủi ro tranh chấp, hợp đồng nên mô tả cụ thể các tiêu chí đánh giá hiệu suất, chế độ thưởng, và điều kiện tính trợ cấp mất việc – điều này giúp khi cần thực hiện quyền và nghĩa vụ được rõ ràng hơn.
Thủ tục ký kết, sửa đổi, chấm dứt và xử lý tranh chấp hợp đồng lao động
Ký kết và lưu giữ
Ký hợp đồng lao động phải được lập thành văn bản; với các vị trí làm việc thì cần lưu trữ bản chính để làm căn cứ giải quyết khiếu nại. Khi ký, chú ý tới thời hạn có hiệu lực và điều kiện thử việc. Mẫu hợp đồng thử việc tham khảo: tại đây.
Sửa đổi hợp đồng
Mọi thay đổi về nội dung hợp đồng (lương, chức danh, địa điểm) phải được hai bên thỏa thuận bằng văn bản. Lưu ý ghi rõ ngày hiệu lực và ảnh hưởng tới các quyền lợi như bảo hiểm hoặc trợ cấp thôi việc.
Chấm dứt và xử lý tranh chấp
Chấm dứt hợp đồng có thể theo thỏa thuận, hết hạn, đơn phương với lý do hợp lệ hoặc do lỗi. Khi hai bên đồng ý chấm dứt, nên lập thỏa thuận chấm dứt hợp đồng để quy định rõ nghĩa vụ thanh toán và trợ cấp (nếu có).
Nếu phát sinh tranh chấp, trình tự khuyến nghị: giải quyết nội bộ → hoà giải/giải quyết tại sở lao động → tòa án. Ghi rõ cơ chế giải quyết tranh chấp trong hợp đồng để tránh chồng chéo thủ tục và kéo dài chi phí pháp lý.
Tóm gọn
Bài viết này đã tổng hợp các điểm then chốt khi soạn thảo “hợp đồng thử việc” và hợp đồng lao động cho nhân viên văn phòng: định nghĩa hợp đồng lao động, phân loại (hợp đồng xác định thời hạn, không xác định thời hạn, theo mùa vụ), các nội dung bắt buộc (thông tin các bên, mô tả công việc, địa điểm, thời hạn, thời gian làm việc, mức lương, khai báo thuế, bảo hiểm và các điều khoản bảo mật, sở hữu trí tuệ), cùng quyền và nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động.
Đã đề cập thủ tục ký kết, sửa đổi, chấm dứt hợp đồng và quy trình xử lý tranh chấp (giải quyết nội bộ → hoà giải/sở lao động → toà án), cũng như lợi ích khi ứng dụng tự động hóa để chuẩn hóa mẫu hợp đồng, giảm rủi ro pháp lý và tiết kiệm thời gian phê duyệt. Việc ghi rõ điều khoản về mức lương, thưởng, bảo hiểm và điều kiện thử việc giúp bảo vệ cả doanh nghiệp và quyền lợi người lao động.
Để được tư vấn soạn thảo “mẫu hợp đồng lao động” chuẩn hoặc hỗ trợ pháp lý chi tiết về “hợp đồng thử việc”, “ký hợp đồng lao động” và các vấn đề liên quan đến “quyền lợi người lao động” theo luật lao động, hãy liên hệ TLS Firm tại: https://tlsfirm.com/ — chúng tôi hỗ trợ kiểm tra, chỉnh sửa mẫu hợp đồng và tư vấn tuân thủ pháp luật.
FAQs
Hợp đồng lao động là gì?
Hợp đồng lao động là thỏa thuận bằng văn bản giữa người lao động và người sử dụng lao động, theo đó người lao động cam kết làm việc để hưởng tiền lương và người sử dụng lao động cam kết trả lương, tạo điều kiện thực hiện công việc. Đây là căn cứ pháp lý để xác định quyền và nghĩa vụ hai bên khi phát sinh tranh chấp.
Có mấy loại hợp đồng lao động?
Thường có ba loại hợp đồng chính: hợp đồng có thời hạn (xác định thời hạn), hợp đồng không xác định thời hạn và hợp đồng theo mùa vụ/công việc nhất định. Lựa chọn loại hợp đồng ảnh hưởng tới nghĩa vụ báo trước, trợ cấp thôi việc và tính bền vững nhân sự.
Mẫu hợp đồng lao động cần những nội dung gì?
Một mẫu hợp đồng lao động đầy đủ cần tối thiểu: thông tin các bên, mô tả công việc, địa điểm, thời hạn, thời gian làm việc và nghỉ, mức lương và hình thức trả lương, quy định thuế/khấu trừ, đóng bảo hiểm và điều khoản chấm dứt. Các điều khoản bổ sung như bảo mật, sở hữu trí tuệ, tiêu chí đánh giá và chế độ thưởng nên được ghi rõ để tránh tranh chấp.
Hợp đồng lao động có cần công chứng không?
Thông thường hợp đồng lao động không bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực; điều kiện pháp lý yêu cầu là hợp đồng phải được lập thành văn bản. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc thù (ví dụ hồ sơ người nước ngoài hoặc yêu cầu nội bộ) có thể cần thủ tục bổ sung hoặc xác thực tài liệu.
Bị sa thải trái luật thì người lao động được quyền gì?
Nếu bị sa thải trái luật, người lao động có quyền khiếu nại nội bộ, yêu cầu hoà giải tại cơ quan lao động hoặc khởi kiện ra toà để yêu cầu phục hồi công việc, trả lương cho các thời gian bị mất việc hoặc bồi thường theo quy định. Người lao động cũng có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại và các khoản trợ cấp phát sinh do việc chấm dứt trái pháp luật.
