Bản tin pháp lý – Ngày 25 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Logistics & vận tải

I. Mở đầu

Bản tin pháp lý ngày 25/07/2025 cập nhật các quy định mới quan trọng trong lĩnh vực logistics và vận tải, gồm: Công văn 2572/CT-CS về lệ phí trước bạ tàu thuyền (Cục Thuế), Công văn 6771/VPCP-CN về đầu tư hạ tầng hàng không (Văn phòng Chính phủ), Văn bản hợp nhất 11/VBHN-BXD và 10/VBHN-BXD về đường sắt (Bộ Xây dựng), cùng Công điện 113/CĐ-TTg về phát triển vận tải thủy/logistics (Thủ tướng Chính phủ).

Các văn bản này đều đã có ngày hiệu lực rõ ràng (01/07/2018; 01/09/2023; nhiều văn bản có hiệu lực từ 2025) và đều được ban hành nhằm bổ sung, chỉnh lý hành lang pháp lý cho lĩnh vực vận tải, logistics phù hợp hơn với yêu cầu thực tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và đảm bảo an toàn, an ninh vận tải.

Trong bối cảnh kinh tế – xã hội ngày càng hội nhập, sự xuất hiện của các quy định mới này là cực kỳ cần thiết nhằm tối ưu chi phí đầu tư, hoàn thiện hạ tầng, đẩy mạnh minh bạch thủ tục và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững. Đặc biệt, chính sách miễn lệ phí trước bạ cho tàu thủy nhỏ, kéo dài đường băng sân bay Vinh, đơn giản hóa thủ tục đăng ký phương tiện đường sắt, ưu đãi cho logistics – vận tải thủy được trích dẫn đầy đủ sẽ tác động trực tiếp đến chiến lược đầu tư và vận hành của doanh nghiệp trong ngành.

II. Nội dung chính

1. Công văn 2572/CT-CS năm 2025 về chính sách lệ phí trước bạ đối với tàu thuyền do Cục Thuế ban hành

1.1 Tóm tắt văn bản

Công văn 2572/CT-CS năm 2025 của Cục Thuế hướng dẫn cụ thể về chính sách lệ phí trước bạ đối với tàu thuyền. Theo văn bản này, các tàu thủy nội địa có sức chở tới 12 người thuộc diện được miễn lệ phí trước bạ khi đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng theo quy định pháp luật hiện hành.

1.2 Những điểm cần lưu ý

• Điều đáng chú ý: Tàu thủy có sức chứa đến 12 người, chẳng hạn tàu cao tốc chở khách nội địa, sẽ được miễn lệ phí trước bạ theo quy định tại khoản 27 Điều 10 Nghị định 10/2022/NĐ-CP¹. Quy định này giúp giảm chi phí đầu tư cho doanh nghiệp kinh doanh vận tải thủy nội địa.
• Ngoài ra, luật cũng quy định: Lệ phí trước bạ chỉ áp dụng đối với tàu thuyền khi đã làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam. Những tàu thuyền chưa hoàn tất thủ tục nhập khẩu nhưng đã đăng ký quyền sở hữu sử dụng sẽ không phải nộp lệ phí trước bạ².
• Khuyến nghị cho doanh nghiệp: Doanh nghiệp vận tải, kinh doanh du lịch bằng tàu thuyền nên rà soát lại hồ sơ phương tiện của mình để đảm bảo được hưởng quyền miễn lệ phí trước bạ, đặc biệt với các phương tiện mới đầu tư hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng.
• Tham khảo định nghĩa pháp lý: Khái niệm “tàu thủy nội địa” được xác định theo khoản 7 Điều 3 Luật Giao thông đường thủy nội địa 2004³, và tiêu chuẩn kỹ thuật của tàu cao tốc thực hiện tại QCVN 54:2013/BGTVT.

1.3 Tham khảo

• Khoản 27 Điều 10 Nghị định số 10/2022/NĐ-CP ngày 15/01/2022 của Chính phủ: “Phương tiện thủy nội địa có sức chở đến 12 người và thỏa mãn tiêu chuẩn tàu cao tốc theo quy chuẩn quốc gia được miễn lệ phí trước bạ cho lần đăng ký đầu tiên.”
• Khoản 2 Điều 7 Nghị định 10/2022/NĐ-CP (được sửa đổi bởi Điểm b Khoản 2 Điều 1 Nghị định 175/2025/NĐ-CP): “Chỉ thu lệ phí trước bạ khi tàu thuyền đã hoàn tất thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam.”
• Khoản 7 Điều 3 Luật Giao thông đường thủy nội địa 2004: “Tàu thủy nội địa là phương tiện nổi di chuyển được trên đường thủy nội địa theo quy định của pháp luật.”

Xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Công văn 6771/VPCP-CN năm 2025 kéo dài đường cất hạ cánh hiện hữu tại Cảng hàng không quốc tế Vinh do Văn phòng Chính phủ ban hành

2.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hướng dẫn về kế hoạch kéo dài đường cất hạ cánh hiện hữu tại Cảng hàng không quốc tế Vinh (Nghệ An). Văn phòng Chính phủ giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam nghiên cứu, thống nhất phương án triển khai dự án, căn cứ kiến nghị của Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An và theo đúng quy định của pháp luật.

2.2 Những điểm cần lưu ý

• Doanh nghiệp cảng hàng không có trách nhiệm đầu tư xây dựng, nâng cấp, mở rộng các công trình thiết yếu, trừ trường hợp Nhà nước trực tiếp đầu tư hoặc đối với các công trình đặc biệt khác (according to khoản 1 Điều 48 Nghị định số 05/2021/NĐ-CP ngày 25/01/2021)
• Nếu doanh nghiệp cảng hàng không không có khả năng đầu tư theo kế hoạch phát triển đã được phê duyệt, Bộ Giao thông vận tải sẽ đề xuất, kêu gọi hình thức đầu tư phù hợp theo quy định của pháp luật
• Bộ Xây dựng là cơ quan đầu mối, phối hợp với các bộ ngành liên quan, đảm bảo việc triển khai dự án đúng quy định và phù hợp với kiến nghị của tỉnh Nghệ An
• Dự án có liên quan trực tiếp đến phát triển hạ tầng giao thông khu vực, tác động đến hoạt động logistics và vận tải hàng không tại miền Trung

2.3 Tham khảo

• Theo khoản 1 Điều 48 Nghị định số 05/2021/NĐ-CP ngày 25/01/2021 về quản lý, khai thác cảng hàng không, sân bay:
  “…doanh nghiệp cảng hàng không có trách nhiệm đầu tư xây dựng, nâng cấp, mở rộng các công trình thiết yếu, trừ các trường hợp do Nhà nước trực tiếp đầu tư và các công trình quy định tại khoản 2 Điều này. Trường hợp doanh nghiệp cảng hàng không không có khả năng đầu tư theo kế hoạch phát triển cảng hàng không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, Bộ Giao thông vận tải đề xuất, kêu gọi hình thức đầu tư phù hợp theo quy định của pháp luật.”¹
• Nguồn: Nghị định số 05/2021/NĐ-CP ngày 25/01/2021

Xem văn bản chi tiết tại đây.

3. Văn bản hợp nhất 11/VBHN-BXD năm 2025 hợp nhất Thông tư quy định về giải quyết sự cố, tai nạn giao thông đường sắt và phân tích, thống kê báo cáo về sự cố, tai nạn giao thông đường sắt do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành

3.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 11/VBHN-BXD năm 2025 hợp nhất các Thông tư liên quan đến giải quyết sự cố, tai nạn giao thông đường sắt và quy định cụ thể về phân tích, thống kê, báo cáo các vụ việc trong lĩnh vực này. Văn bản điều chỉnh quy trình xử lý, chế độ phối hợp giữa các tổ chức, doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong toàn bộ quá trình từ lập hồ sơ sự cố/tai nạn, cứu hộ, khắc phục, bồi thường cho đến phân tích, thống kê, báo cáo định kỳ hoặc đột xuất. Đây là căn cứ quan trọng cho doanh nghiệp vận tải, quản lý hạ tầng, các bên liên quan trong ngành đường sắt để triển khai bảo đảm an toàn, phòng ngừa và xử lý sự cố/tai nạn đúng quy định pháp lý và thực tiễn.

3.2 Những điểm cần lưu ý

• Phân cấp trách nhiệm rõ ràng: Doanh nghiệp kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt, doanh nghiệp vận tải đường sắt và doanh nghiệp đường sắt chuyên dùng, doanh nghiệp đường sắt đô thị có trách nhiệm chủ trì giải quyết các vụ việc trên tuyến mình quản lý, từ cứu hộ, phối hợp điều tra đến xác định và thực hiện bồi thường.
  Theo khoản 1, khoản 2 Điều 34 – 36 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-BXD.
• Quy trình giải quyết cụ thể: Yêu cầu lập Hội đồng giải quyết và Hội đồng phân tích cho từng vụ việc theo mức độ, phân loại chi tiết về nguyên nhân (chủ quan, khách quan) và mức độ thiệt hại (ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng). Phải lập biên bản, hồ sơ sự cố, báo cáo kịp thời và thực hiện các biện pháp cứu nạn, khôi phục.
  Theo Điều 5, Điều 6, Điều 7, Điều 8 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-BXD.
• Thời hạn và chế độ báo cáo, lưu trữ minh bạch: Thống nhất mẫu biểu hồ sơ, báo cáo, thời hạn gửi hồ sơ tai nạn (thông thường trong vòng 48 giờ đối với đường sắt quốc gia, 12 giờ đối với đường sắt đô thị), báo cáo kết quả phân tích không quá 5 ngày làm việc.
  Theo khoản 4 Điều 12, khoản 4 Điều 23, khoản 2 Điều 31, khoản 4 Điều 32 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-BXD.
• Khuyến nghị cho doanh nghiệp: Cần tổ chức bộ máy ứng phó sự cố/tai nạn phù hợp, tập huấn nhân sự thường xuyên, đảm bảo thông tin liên lạc 24/7, nhanh chóng lập biên bản/hồ sơ đầy đủ, tuân thủ thời hạn gửi và phối hợp tốt với cơ quan quản lý.
• Thay đổi, sửa đổi mới về thẩm quyền: Một số vụ việc đặc biệt nghiêm trọng sẽ do Bộ Xây dựng hoặc Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định thành lập và chỉ đạo Hội đồng giải quyết/ Hội đồng phân tích.
  Theo khoản 1, khoản 2 Điều 5, Điều 6 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-BXD.
• Hiệu lực pháp lý: Thông tư có hiệu lực từ 01/07/2018; các Thông tư trước đó về cùng nội dung hết hiệu lực từ ngày này.
  Theo Điều 42 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-BXD.

3.3 Tham khảo

• Theo Điều 1, Điều 5, Điều 6, Điều 12, Điều 23, Điều 31, Điều 32, Điều 34, Điều 35, Điều 36, Điều 42 Văn bản hợp nhất số 11/VBHN-BXD ngày 22/07/2025 “Quy định về giải quyết sự cố, tai nạn giao thông đường sắt và phân tích, thống kê báo cáo về sự cố, tai nạn giao thông đường sắt do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành”.
• Các phụ lục số 1-8 về mẫu biểu hồ sơ, báo cáo (ban hành kèm theo Thông tư hợp nhất).
• Liên hệ thêm: Luật Đường sắt 2017; Bộ luật Dân sự 2015 về trách nhiệm bồi thường ngoài hợp đồng (nếu có thiệt hại ngoài phạm vi vận tải).

Như vậy, có thể thấy, việc tuân thủ quy trình pháp lý trong quản lý và ứng phó sự cố, tai nạn giao thông đường sắt giúp hạn chế rủi ro pháp lý và đảm bảo an toàn hoạt động ngành đường sắt. Xem văn bản chi tiết tại đây.

4. Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025 hợp nhất Thông tư quy định về đăng ký phương tiện giao thông đường sắt, di chuyển phương tiện giao thông đường sắt trong trường hợp đặc biệt do Bộ Xây dựng ban hành

4.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025 được Bộ Xây dựng ban hành nhằm tổng hợp và sửa đổi các quy định liên quan đến đăng ký phương tiện giao thông đường sắt và di chuyển phương tiện giao thông đường sắt trong trường hợp đặc biệt. Văn bản hợp nhất này kết hợp Thông tư số 14/2023/TT-BGTVT và sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư số 09/2025/TT-BXD, cụ thể hóa thẩm quyền cũng như thủ tục cấp, cấp lại, thu hồi, xóa giấy chứng nhận đăng ký phương tiện; quy định về chế độ báo cáo, nguyên tắc đánh số phương tiện, vị trí, màu sắc ký hiệu và trách nhiệm của các bên liên quan. Văn bản có hiệu lực từ ngày 01/09/2023 và các nội dung chuyển tiếp được nêu rõ theo từng đối tượng áp dụng.

4.2 Những điểm cần lưu ý

• Phân cấp thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng ký: Cục Đường sắt Việt Nam thực hiện cấp, cấp lại, thu hồi, xóa giấy chứng nhận đối với phương tiện trên đường sắt quốc gia; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (có đường sắt chuyên dùng, đường sắt đô thị) thực hiện thẩm quyền này trên địa bàn quản lý từ ngày 01/01/2025^[2].
• Sửa đổi hồ sơ, thủ tục cấp và cấp lại giấy chứng nhận đăng ký: Hồ sơ đã được mở rộng về loại hình – gồm cả bản giấy, bản điện tử, bản sao có chứng thực – và bổ sung quy định liên quan bản dịch, hợp đồng mua bán kèm bảng kê, trường hợp phương tiện là hợp phần của gói thầu^[3].
• Quy định về di chuyển phương tiện trong trường hợp đặc biệt: Chỉ cho phép di chuyển khi phục vụ thử nghiệm, di chuyển vị trí hoặc thực hiện nhiệm vụ phòng chống thiên tai, quốc phòng, an ninh, với điều kiện phải tuân thủ quy trình điều hành, giới hạn kỹ thuật và đảm bảo an toàn^{Theo Điều 14, 15 của Thông tư hợp nhất}.
• Chế độ báo cáo thống kê mới: Cụ thể hóa nội dung, kỳ hạn báo cáo và trách nhiệm gửi báo cáo giữa chủ sở hữu, cơ quan địa phương, Cục Đường sắt và Bộ Xây dựng^[4][5].
• Các phương tiện đã đăng ký trước khi Thông tư mới có hiệu lực: Được giữ số đăng ký cũ; trường hợp phát sinh cấp lại, thu hồi, xóa vẫn thực hiện theo quy định mới^{Theo Điều 21 Thông tư hợp nhất}.
• Nguyên tắc đánh số & ký hiệu phương tiện: Thống nhất hai nhóm ký hiệu cho từng loại đường sắt và yêu cầu về vị trí, màu sắc, kích thước, phông chữ số đăng ký theo quy chuẩn^{Theo Điều 10, 11, 12 Thông tư hợp nhất}.
• Phân định rõ trách nhiệm giữa chủ sở hữu, doanh nghiệp hạ tầng và các cơ quan quản lý: Bổ sung quy chế phối hợp, minh bạch trách nhiệm cập nhật dữ liệu, điều hành di chuyển, quản lý hồ sơ và sử dụng lệ phí^{Theo Điều 16, 17, 18, 19 Thông tư hợp nhất}.

4.3 Tham khảo

– Theo Điều 5, 6, 9, 14, 15, 16, 17, 21 Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025.
– Thông tư số 14/2023/TT-BGTVT ngày 30/6/2023 của Bộ Giao thông vận tải.
– Thông tư số 09/2025/TT-BXD ngày 13/6/2025 của Bộ Xây dựng.
– Luật Đường sắt 2017.
Như vậy, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân cần rà soát đầy đủ quy trình đăng ký và quản lý phương tiện để đảm bảo tuân thủ, giảm thiểu rủi ro pháp lý. Xem văn bản chi tiết tại đây.

5. Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025 thực hiện giải pháp phát triển hiệu quả vận tải đường thủy thúc đẩy phát triển logistics trong lĩnh vực vận tải do Thủ tướng Chính phủ điện

5.1 Tóm tắt văn bản

Công điện 113/CĐ-TTg ngày 19/07/2025 do Thủ tướng Chính phủ ban hành đề ra các giải pháp chủ đạo nhằm thúc đẩy phát triển hiệu quả vận tải đường thủy và logistics trong lĩnh vực vận tải. Văn bản tập trung: 1) Hoàn thiện thể chế, chính sách khuyến khích đầu tư hạ tầng, phương tiện, nguồn nhân lực và công nghệ cho vận tải thủy; 2) Ưu tiên phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ và kết nối liên phương thức; 3) Đơn giản hóa thủ tục hành chính, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn và ưu đãi thuế, phí; 4) Thúc đẩy xã hội hóa đầu tư cảng, bến và dịch vụ logistics liên quan.

5.2 Những điểm cần lưu ý

• Ưu tiên hoàn thiện hệ thống pháp luật và quy hoạch hạ tầng: Cụ thể, việc sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật và cập nhật quy hoạch cảng, bến thủy nội địa và cảng biển cần hoàn thành trước tháng 9/2025 để bảo đảm đồng bộ, liên thông giữa các phương thức vận tải theo chỉ đạo tại mục 1 điểm a, b Công điện này¹.
• Khuyến khích đầu tư xã hội hóa, hỗ trợ tín dụng và ưu đãi thuế, phí: Văn bản nhấn mạnh việc ưu tiên bố trí vốn đầu tư công cho các dự án hạ tầng trọng điểm, đồng thời nghiên cứu đề xuất ưu đãi về thuế, phí và tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư, nâng cấp phương tiện vận tải thủy².
• Đẩy mạnh kết nối logistics và phát triển vùng động lực: Các danh mục ưu tiên đầu tư tập trung vào các tuyến vận tải lớn như sông Hồng, sông Cầu, sông Đuống, sông Sài Gòn, Cái Mép – Thị Vải, các vùng Bắc Bộ, Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long³.
• Cải cách thủ tục hành chính, bảo đảm an toàn, an ninh và bảo vệ môi trường: Luồng tuyến, cảng bến cần được kiểm tra, đảm bảo lưu thông thông suốt, an toàn, đồng thời thúc đẩy đơn giản hóa thủ tục giao đất, cho thuê đất, giao biển và rút ngắn quy trình phê duyệt tác động môi trường⁴.

5.3 Tham khảo

• Theo điểm a, b khoản 1 Công điện 113/CĐ-TTg ngày 19/07/2025 về thực hiện các giải pháp phát triển hiệu quả vận tải đường thủy thúc đẩy phát triển logistics trong lĩnh vực vận tải do Thủ tướng Chính phủ điện.
• Theo điểm b, d khoản 2; điểm đ khoản 1 Công điện 113/CĐ-TTg ngày 19/07/2025.
• Theo điểm d khoản 1 Công điện 113/CĐ-TTg ngày 19/07/2025.
• Theo khoản 4, khoản 6, khoản 7 Công điện 113/CĐ-TTg ngày 19/07/2025.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Các chính sách pháp lý mới đang dần tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp logistics và vận tải:

• Chính sách miễn lệ phí trước bạ đối với tàu thủy nội địa đến 12 người giúp giảm mạnh chi phí đầu tư cho doanh nghiệp kinh doanh vận tải thủy nhỏ và du lịch; song doanh nghiệp cần lưu ý điều kiện về thủ tục nhập khẩu.
• Việc mở rộng, nâng cấp hạ tầng hàng không (sân bay Vinh) tạo dư địa cho phát triển khu logistics tại miền Trung, nhưng yêu cầu doanh nghiệp chủ động xây dựng hoặc phối hợp đầu tư khi Nhà nước không đầu tư trực tiếp.
• Quy trình, thủ tục đăng ký, di chuyển, quản lý phương tiện đường sắt và xử lý sự cố, tai nạn ngày một rõ ràng, minh bạch, giúp giảm rủi ro pháp lý và nâng cao năng lực quản trị vận hành cho doanh nghiệp vận tải đường sắt, logistics đa phương thức.
• Ưu tiên hoàn thiện thể chế, hỗ trợ tín dụng, ưu đãi thuế/phí và phát triển đồng bộ hạ tầng logistics đường thủy đang mở ra cơ hội lớn, đặc biệt cho các doanh nghiệp logistics quy mô vừa và nhỏ.

Khuyến nghị: Doanh nghiệp nên chủ động rà soát hồ sơ phương tiện, nắm bắt chính sách ưu đãi mới, chuẩn hóa quy trình đăng ký/điều hành-sử dụng phương tiện, đồng thời phối hợp với các cơ quan chức năng để tối ưu hóa quyền lợi và phòng ngừa rủi ro pháp lý.

Cần cảnh giác với những điểm thay đổi về phân cấp, thẩm quyền, quy trình báo cáo; kịp thời cập nhật chính sách để tránh sai sót thủ tục khi đầu tư, vận hành phương tiện hoặc xây dựng, quản lý dự án hạ tầng.

Hướng dẫn chi tiết các bước thực thi, mẫu biểu, và điều kiện cụ thể đã được nêu rõ trong từng văn bản gốc; doanh nghiệp có thể tra cứu tại đường dẫn kèm theo từng phần trên.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.