Bản tin pháp lý – Ngày 25 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Logistics & vận tải

I. Mở đầu

Tuần này, một loạt văn bản pháp luật quan trọng trong lĩnh vực logistics và vận tải đã được ban hành và cập nhật, tiêu biểu gồm: Công văn 2572/CT-CS năm 2025 của Cục Thuế hướng dẫn chính sách lệ phí trước bạ đối với tàu thuyền (ban hành ngày 20/07/2025, hiệu lực cùng ngày); Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025 tổng hợp các quy định về đăng ký phương tiện giao thông đường sắt (có hiệu lực từ 01/09/2023, bổ sung chuyển tiếp quan trọng từ ngày 01/01/2025); và Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025 (ban hành ngày 24/07/2025, hiệu lực tức thời) về giải pháp phát triển vận tải đường thủy thúc đẩy logistics trong vận tải.

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh phát triển hệ sinh thái logistics hiện đại và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, các quy định mới này hướng tới việc:

• Miễn/ giảm lệ phí trước bạ cho doanh nghiệp vận tải thủy, giảm gánh nặng chi phí đầu tư phương tiện;
• Cải cách thủ tục, đơn giản hóa hồ sơ về đăng ký phương tiện vận tải đường sắt, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp ngành giao thông;
• Thúc đẩy xã hội hóa đầu tư hạ tầng, ưu đãi tín dụng và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong vận tải đường thủy;
• Tăng cường kết nối giữa logistics vận tải thủy, đường sắt và các chuỗi cung ứng.

Điều đáng chú ý là hầu hết các văn bản đều tập trung giải quyết các nút thắt về thủ tục, chi phí, cũng như tạo ra hành lang pháp lý nhất quán cho phát triển bền vững ngành vận tải và logistics. Những thay đổi này không chỉ mở ra cơ hội cho doanh nghiệp mà còn đòi hỏi sự chủ động cập nhật, rà soát quy trình nội bộ để tận dụng chính sách mới.

II. Nội dung chính

1. Công văn 2572/CT-CS năm 2025 về chính sách lệ phí trước bạ đối với tàu thuyền do Cục Thuế ban hành

1.1 Tóm tắt văn bản

Công văn 2572/CT-CS năm 2025 của Cục Thuế hướng dẫn cụ thể về chính sách lệ phí trước bạ đối với tàu thuyền. Đáng chú ý, công văn này xác định các loại phương tiện thủy nội địa (đặc biệt là tàu thủy có sức chở đến 12 người) được miễn lệ phí trước bạ khi đăng ký quyền sở hữu với cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định tại pháp luật hiện hành về lệ phí trước bạ và vận tải thủy nội địa.

1.2 Những điểm cần lưu ý

• Tàu thủy nội địa có sức chở đến 12 người, đăng ký tại Việt Nam, thuộc diện miễn lệ phí trước bạ, căn cứ quy định tại khoản 27 Điều 10 Nghị định 10/2022/NĐ-CP¹.
• Lệ phí trước bạ chỉ áp dụng cho tài sản (trong đó có tàu thuyền) sản xuất trong nước hoặc đã làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam khi đăng ký quyền sở hữu; không áp dụng đối với tài sản chưa làm thủ tục nhập khẩu nhưng đã đăng ký quyền sở hữu tại cơ quan thẩm quyền².
• Khai thác quy định tại Nghị định 175/2025/NĐ-CP sửa đổi điểm b khoản 2 Điều 1 Nghị định 10/2022/NĐ-CP để cập nhật điều kiện miễn, giảm lệ phí trước bạ đối với tàu thuyền.
• Đối với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vận tải, du lịch bằng đường thủy nên rà soát lại danh mục phương tiện để kịp thời hưởng lợi chính sách miễn lệ phí trước bạ.

1.3 Tham khảo

• Theo khoản 27 Điều 10 Nghị định số 10/2022/NĐ-CP ngày 15/01/2022 của Chính phủ: “Tàu thủy nội địa, du thuyền, cano có sức chở đến 12 người thuộc diện miễn lệ phí trước bạ”.¹
• Theo khoản 2 Điều 7 Nghị định số 10/2022/NĐ-CP (sửa đổi bởi điểm b khoản 2 Điều 1 Nghị định 175/2025/NĐ-CP): quy định rõ chỉ thu lệ phí trước bạ đối với tài sản đã nhập khẩu hoặc sản xuất trong nước khi thực hiện đăng ký quyền sở hữu.²
• Theo Điều 3 Thông tư số 66/2014/TT-BGTVT (sửa đổi bởi Thông tư số 34/2019/TT-BGTVT): “Quy định về vận tải hành khách, hành lý, bao gửi bằng tàu khách cao tốc”.
• Theo khoản 7 Điều 3 Luật Giao thông đường thủy nội địa 2004: Giải thích khái niệm phương tiện thủy nội địa.

2. Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025 hợp nhất Thông tư quy định về đăng ký phương tiện giao thông đường sắt, di chuyển phương tiện giao thông đường sắt trong trường hợp đặc biệt do Bộ Xây dựng ban hành

2.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025 hợp nhất các quy định của Thông tư số 14/2023/TT-BGTVT (ngày 30/6/2023) và Thông tư số 09/2025/TT-BXD (ngày 13/6/2025) liên quan đến đăng ký phương tiện giao thông đường sắt và quy trình cấp, cấp lại, thu hồi, xóa Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện. Văn bản đồng thời cập nhật, bổ sung quy định về quyền hạn, trách nhiệm giữa các cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương và chế độ báo cáo trong lĩnh vực đường sắt, phù hợp với sắp xếp tổ chức bộ máy, phân cấp quản lý nhà nước mới trong lĩnh vực này.

2.2 Những điểm cần lưu ý

• Phân cấp thẩm quyền: Cục Đường sắt Việt Nam cấp, cấp lại, thu hồi, xóa Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện trên đường sắt quốc gia; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cấp, cấp lại, thu hồi, xóa trên đường sắt chuyên dùng, đường sắt đô thị.
  Theo khoản 1, 2 Điều 5 Thông tư hợp nhất.
• Hồ sơ thủ tục linh hoạt: Cho phép sử dụng bản giấy hoặc bản điện tử, bản sao có chứng thực, bản điện tử có chứng thực cho các loại giấy tờ cần thiết (hợp đồng mua bán, hóa đơn, chứng từ nộp lệ phí, tờ khai hải quan, chứng nhận chất lượng, an toàn kỹ thuật…).
  Theo Điều 6, 7, 8 Thông tư hợp nhất.
• Hình thức nộp hồ sơ đa dạng: Nộp trực tiếp, trực tuyến hoặc qua bưu chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.
  Theo điểm a, b, c khoản 1 Điều 9 Thông tư hợp nhất.
• Thời gian xử lý nhanh: Cấp/cấp lại/xóa/thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện trong 03 ngày làm việc (trừ trường hợp cấp lại do mất – xử lý 30 ngày).
  Theo khoản 3, 4 Điều 9 Thông tư hợp nhất.
• Chế độ báo cáo chặt chẽ: Yêu cầu báo cáo định kỳ và đột xuất về tình hình đăng ký phương tiện giao thông đường sắt; mẫu báo cáo chi tiết tại Phụ lục VIII; thời gian gửi báo cáo được thiết kế phù hợp quy trình cấp quản lý.
  Theo Điều 13 Thông tư hợp nhất.
• Quy định rõ về di chuyển phương tiện trong trường hợp đặc biệt: Cho phép di chuyển phương tiện chưa đủ điều kiện kỹ thuật để kiểm tra, cất giữ hoặc phục vụ khẩn cấp (phòng, chống thiên tai, quốc phòng, an ninh…), đồng thời yêu cầu tổ chức phương án, trách nhiệm bảo đảm an toàn, vệ sinh môi trường.
  Theo Điều 14, 15, 19 Thông tư hợp nhất và khoản 1 Điều 30 Luật Đường sắt.
• Hiệu lực và chuyển tiếp: Văn bản có hiệu lực từ ngày 01/9/2023; từ ngày 01/01/2025, UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm cấp/thu hồi/xóa giấy trên đường sắt chuyên dùng, đường sắt đô thị.
  Theo Điều 20, 21 Thông tư hợp nhất.

2.3 Tham khảo

• Theo khoản 2, khoản 3, khoản 4 Điều 31 Luật Đường sắt năm 2017: “Chủ sở hữu phương tiện có trách nhiệm làm thủ tục cấp lại, thu hồi, xóa Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện trong các trường hợp chuyển quyền sở hữu, thay đổi tính năng sử dụng, phương tiện hư hỏng, không còn sử dụng…”
• Theo Điều 5, Điều 6, Điều 7, Điều 9, Điều 13 Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025

Để tra cứu toàn văn chuẩn xác và chi tiết quy định, xem văn bản chi tiết tại đây.

3. Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025 thực hiện giải pháp phát triển hiệu quả vận tải đường thủy thúc đẩy phát triển logistics trong lĩnh vực vận tải do Thủ tướng Chính phủ điện

3.1 Tóm tắt văn bản

Công điện này đưa ra loạt giải pháp chiến lược nhằm phát triển hiệu quả vận tải đường thủy, qua đó thúc đẩy ngành logistics trong vận tải, giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Văn bản tập trung chỉ đạo các bộ, ngành và địa phương về quy hoạch, đầu tư hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực, đơn giản hóa thủ tục hành chính, chính sách ưu đãi đầu tư và phối hợp liên ngành để tận dụng thế mạnh vận tải thủy nội địa, ven biển trong chuỗi cung ứng hàng hóa.

3.2 Những điểm cần lưu ý

• Chính sách xã hội hóa đầu tư hạ tầng: Các bộ, đặc biệt là Bộ Xây dựng, được giao trách nhiệm rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật nhằm khuyến khích thu hút nguồn vốn xã hội hóa vào hạ tầng, phương tiện vận tải thủy và phát triển nguồn nhân lực, công nghệ. Thời hạn hoàn thành trong tháng 9/2025.¹
• Tối ưu quy hoạch và kết nối hạ tầng: Yêu cầu cập nhật quy hoạch kết cấu hạ tầng vận tải thủy nội địa, cảng biển, bảo đảm tính liên thông với các phương thức vận tải khác; ưu tiên cải tạo, nâng cấp tuyến luồng chính và các cảng/vùng trọng điểm như Bắc Bộ, Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long.¹
• Ưu tiên bố trí vốn, chính sách tín dụng: Bộ Tài chính chủ trì phân bổ vốn đầu tư công trung hạn (2026 – 2030) cho các dự án trọng điểm đường thủy; xây dựng cơ chế ưu đãi thuế, tín dụng cho doanh nghiệp, đặc biệt hỗ trợ đầu tư đóng mới, cải hoán phương tiện phù hợp với tiêu chuẩn môi trường.²
• Thúc đẩy đơn giản hóa thủ tục, ứng dụng công nghệ: Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính liên quan đến đăng kiểm, cấp phép, quản lý phương tiện; thúc đẩy ứng dụng *khoa học công nghệ* trong quản lý, khai thác vận tải thủy.¹
• Khuyến khích sử dụng vận tải thủy trong logistics: Bộ Công Thương xây dựng chính sách khuyến khích doanh nghiệp xuất nhập khẩu chuyển sang sử dụng dịch vụ vận tải thủy nhằm giảm chi phí, nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng.⁵
• Cắt giảm thủ tục đất đai và môi trường cho dự án cảng, bến thủy: Bộ Nông nghiệp và Môi trường hướng dẫn đơn giản hóa thủ tục liên quan tới đất đai, cho thuê biển, cắt giảm thời gian phê duyệt tác động môi trường khi phát triển hạ tầng cảng, nạo vét luồng tuyến thủy.⁶
• Tích hợp quy hoạch và kiểm soát hành lang bảo vệ: UBND các tỉnh, thành phố tích hợp quy hoạch logistics, kho bãi với hệ thống vận tải thủy; kiểm tra xử lý vi phạm hành lang luồng tuyến, đảm bảo lưu thông an toàn.⁷

3.3 Tham khảo

Trích dẫn chính xác điều luật:

• Theo khoản 1, khoản 2, khoản 5, khoản 6 Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ:
  “Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ trưởng Bộ Công Thương, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường,… khẩn trương rà soát, sửa đổi, cập nhật quy hoạch, ban hành chính sách ưu đãi đầu tư, xây dựng cơ chế hỗ trợ tín dụng, thực hiện cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ nhằm phát triển hiệu quả vận tải đường thủy và thúc đẩy logistics lĩnh vực vận tải.”

Xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Đánh giá tác động: Các quy định mới mang lại lợi thế rõ rệt cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vận tải – logistics, đặc biệt là doanh nghiệp vận tải thủy, du lịch đường thủy và vận tải đường sắt. Chính sách miễn lệ phí trước bạ giúp tiết giảm chi phí đầu vào. Cải cách thủ tục đăng ký phương tiện rút ngắn thời gian, tăng minh bạch. Chủ trương xã hội hóa, ưu đãi tín dụng, hỗ trợ ứng dụng công nghệ và phối hợp liên ngành hứa hẹn thúc đẩy phát triển bền vững cho ngành.

• Khuyến nghị cho doanh nghiệp: Chủ động rà soát danh mục phương tiện vận tải, cập nhật hồ sơ pháp lý để nhanh chóng hưởng ưu đãi lệ phí trước bạ hoặc hỗ trợ chuyển đổi/đầu tư phương tiện mới.
• Gia cố quy trình nội bộ để thích nghi với thủ tục đăng ký, báo cáo điện tử và chủ động phối hợp với cơ quan nhà nước theo quy trình mới.
• Hai lĩnh vực vận tải thủy và đường sắt cần chú trọng cập nhật các tiêu chuẩn an toàn, bảo vệ môi trường phù hợp hướng dẫn mới, tận dụng tốt cơ hội đầu tư hạ tầng.
• Theo dõi tiến trình phân cấp quản lý, lộ trình chuyển giao thẩm quyền cấp giấy chứng nhận để hoàn thiện hồ sơ, tránh phát sinh vướng mắc thủ tục.
• Chuẩn bị hồ sơ vay vốn, lập kế hoạch tài chính để tận dụng các ưu đãi tín dụng, đầu tư phương tiện hiện đại hóa đội tàu, xe.

Lưu ý về rủi ro pháp lý: Các doanh nghiệp cần cập nhật liên tục văn bản hướng dẫn chi tiết từ các bộ ngành, đồng thời đảm bảo đầy đủ hồ sơ pháp lý và tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật khi thực hiện các thủ tục đăng ký, nhập khẩu, đầu tư phương tiện.

Hướng dẫn các bước cần thực hiện:

• Kiểm tra danh mục phương tiện đáp ứng điều kiện miễn/giảm lệ phí trước bạ;
• Cập nhật quy trình đăng ký phương tiện phù hợp quy định mới (cả trên đường sắt quốc gia, đường sắt chuyên dùng và đường thủy nội địa);
• Rà soát nội dung hợp đồng mua bán, hóa đơn, chứng từ liên quan đến đăng ký, nhập khẩu phương tiện;
• Làm việc với cơ quan chức năng về cơ hội vay tín dụng ưu đãi, chính sách hỗ trợ ứng dụng công nghệ mới trong vận tải và logistics.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.