Bản tin pháp lý – Ngày 23 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Thực phẩm & đồ uống

I. Mở đầu

Công văn 4764/BYT-VPB năm 2025 được ban hành ngày 21/07/2025 bởi Bộ Y tế nhằm trả lời kiến nghị của cử tri Thành phố Hồ Chí Minh về việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong quản lý an toàn thực phẩm. Đồng thời, Dự thảo Luật an toàn thực phẩm sửa đổi đang được hoàn thiện để cập nhật các quy định quan trọng về đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm và phù hợp với điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.

Trong bối cảnh nguy cơ mất an toàn thực phẩm ngày càng gia tăng, sự xuất hiện của công nghệ số đặt ra yêu cầu cấp thiết nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát chuỗi cung ứng thực phẩm từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ. Đồng thời, thị trường thực phẩm với nhiều mô hình kinh doanh mới như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm qua thương mại điện tử cũng khiến khung pháp lý cần kịp thời cập nhật để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và nâng cao trách nhiệm doanh nghiệp.

Điều đáng chú ý là các quy định mới nhằm siết chặt điều kiện kinh doanh, truy xuất nguồn gốc, thu hồi sản phẩm không an toàn, tăng mạnh mức phạt và bổ sung cơ chế quản lý đối với thương mại điện tử thực phẩm sẽ tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất, phân phối thực phẩm. Doanh nghiệp cần chủ động đổi mới hệ thống quản lý, chuẩn hóa quy trình theo tiêu chuẩn quốc tế (GMP, HACCP, FSSC), đồng thời tận dụng chuyển đổi số để tuân thủ các yêu cầu pháp lý và nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường.

II. Nội dung chính

1. Công văn 4764/BYT-VPB năm 2025 trả lời kiến nghị của cử tri Thành phố Hồ Chí Minh trước Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV liên quan tới việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả quản lý an toàn thực phẩm do Bộ Y tế ban hành

1.1 Tóm tắt văn bản

Công văn 4764/BYT-VPB do Bộ Y tế ban hành ngày 21/07/2025 nhằm trả lời kiến nghị của cử tri Thành phố Hồ Chí Minh về việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong quản lý an toàn thực phẩm, đặc biệt đối với hoạt động kinh doanh thực phẩm đường phố. Bộ Y tế tiếp thu các góp ý liên quan tới việc xây dựng hệ thống quản lý số, hỗ trợ kiểm tra điện tử, truy xuất nguồn gốc, tích hợp phản ánh vi phạm và xây dựng bản đồ nguy cơ an toàn thực phẩm, song khẳng định việc cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm vẫn phải tuân thủ quy định hiện hành về thời hạn hiệu lực theo Luật An toàn thực phẩm.

1.2 Những điểm cần lưu ý

• Tiếp thu kiến nghị về ứng dụng công nghệ thông tin trong các khâu sản xuất, chế biến, bảo quản, phân phối và truy xuất nguồn gốc. Bộ Y tế ghi nhận nhu cầu xây dựng hệ thống dữ liệu quốc gia về chất lượng, áp dụng chuyển đổi số vào quản lý, kiểm tra, giám sát toàn diện.
• Không chấp thuận việc bỏ thời hạn hiệu lực Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Theo quy định tại Điều 37 Luật An toàn thực phẩm năm 2010, thời hạn hiệu lực là 03 năm, nhằm đảm bảo cập nhật, kiểm tra điều kiện sản xuất, giảm nguy cơ mất an toàn thực phẩm (trích dẫn: “Thời hạn hiệu lực của Giấy chứng nhận là 03 năm, hết thời hạn, cơ sở phải được đánh giá lại”*).
• Bộ Y tế cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc xây dựng cơ chế kết nối, liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành và doanh nghiệp để minh bạch hóa thông tin sản phẩm, đồng thời đề xuất chính sách hỗ trợ doanh nghiệp về thuế, tín dụng, đào tạo kỹ thuật liên quan đến chuyển đổi số.
• Đề xuất xây dựng tiêu chí đánh giá hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chất lượng thực phẩm nhằm phục vụ giám sát, kiểm tra của cơ quan nhà nước.

1.3 Tham khảo

• Theo Điều 37 Luật An toàn thực phẩm năm 2010: “Thời hạn hiệu lực của Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm là ba (03) năm kể từ ngày cấp.”*

Ngoài ra, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thực phẩm nên chủ động theo dõi lộ trình sửa đổi Luật An toàn thực phẩm và chuẩn bị tích cực cho việc chuyển đổi số trong quản lý, truy xuất nguồn gốc và đảm bảo quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn mới. Xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Dự thảo Luật an toàn thực phẩm sửa đổi

2.1 Tóm tắt văn bản

Dự thảo Luật an toàn thực phẩm sửa đổi (“Dự thảo Luật”) nhằm cập nhật, hoàn thiện khung pháp lý về quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong việc bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm; điều kiện về thực phẩm, nguyên liệu, phụ gia thực phẩm, cơ sở kinh doanh; kiểm tra, đánh giá nguy cơ, xử lý vi phạm và quản lý nhà nước trong lĩnh vực thực phẩm. Dự thảo Luật bổ sung nhiều quy định chi tiết để tiến đến nâng cao tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, hỗ trợ hội nhập quốc tế và tăng cường kiểm soát chuỗi cung ứng thực phẩm.

2.2 Những điểm cần lưu ý

• Bổ sung và phân định rõ các định nghĩa quan trọng: Dự thảo Luật cập nhật, làm rõ nhiều khái niệm then chốt như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm chế độ ăn đặc biệt, thực phẩm bổ sung vi chất, thực phẩm biến đổi gen, giúp doanh nghiệp dễ dàng xác định đối tượng điều chỉnh và phạm vi tuân thủ¹.
• Siết chặt điều kiện kinh doanh và tự công bố: Áp dụng nguyên tắc quản lý thực phẩm dựa trên phân tích nguy cơ; mở rộng phạm vi kiểm soát đối với thực phẩm nhập khẩu/xuất khẩu; quy định chặt chẽ việc đăng ký lưu hành, tự công bố và quản lý nhà nước; tăng mạnh điều kiện đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh, kiểm nghiệm thực phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế như GMP, HACCP, FSSC². Các đối tượng thực phẩm có nguy cơ phải đăng ký lưu hành rõ ràng hơn, quy định miễn trừ cũng cụ thể để giảm gánh nặng thủ tục.
• Quy định về thu hồi và xử lý thực phẩm không an toàn: Đẩy mạnh trách nhiệm truy xuất nguồn gốc, thu hồi và tiêu hủy thực phẩm vi phạm. Quy định rõ trách nhiệm bồi thường thiệt hại và chi phí xử lý do doanh nghiệp gây ra³.
• Cơ chế kiểm nghiệm, quảng cáo, ghi nhãn, truy xuất nguồn gốc đồng bộ: Tăng yêu cầu về kiểm nghiệm, kiểm tra, quản lý chặt hoạt động quảng cáo – ghi nhãn thực phẩm (bao gồm truy xuất mã QR, DataMatrix), đặc biệt đối với thực phẩm bổ sung/thực phẩm sức khỏe⁴.
• Mức phạt và biện pháp xử lý bổ sung: Tăng mức xử phạt vi phạm tối đa lên đến 400.000.000 đồng (bốn trăm triệu đồng) đối với tổ chức, đồng thời cho phép xử phạt gấp 7 lần trị giá thực phẩm vi phạm đối với một số hành vi nghiêm trọng⁵.
• Bổ sung điều kiện cho thương mại điện tử thực phẩm: Điều chỉnh rõ ràng đối với đơn vị kinh doanh qua thương mại điện tử, đảm bảo yêu cầu về công khai thông tin, truy xuất nguồn gốc và bảo mật DLCN của khách hàng⁶.

2.3 Tham khảo

• Theo Điều 1, Điều 2 Dự thảo Luật an toàn thực phẩm sửa đổi: định nghĩa và đối tượng áp dụng
• Theo Điều 13, Điều 14, Điều 17 Dự thảo Luật an toàn thực phẩm sửa đổi: điều kiện kinh doanh, đăng ký lưu hành, tự công bố và cơ sở kinh doanh thực phẩm
• Theo Điều 36, Điều 37 Dự thảo Luật an toàn thực phẩm sửa đổi: truy xuất nguồn gốc, thu hồi và xử lý thực phẩm không bảo đảm an toàn
• Theo Điều 27, Điều 31 Dự thảo Luật an toàn thực phẩm sửa đổi: ghi nhãn, truy xuất nguồn gốc, truyền thông nguy cơ an toàn thực phẩm
• Theo Điều 6 Dự thảo Luật an toàn thực phẩm sửa đổi: xử lý vi phạm, mức xử phạt hành chính
• Theo Điều 8 Dự thảo Luật an toàn thực phẩm sửa đổi: quy định về thương mại điện tử thực phẩm

2.4 Đoạn kết

Như vậy, doanh nghiệp cần rà soát, cập nhật quy trình kiểm soát nội bộ để sẵn sàng đáp ứng các thay đổi căn bản của Dự thảo Luật này ngay từ giai đoạn chuẩn bị. Xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Như vậy, các cập nhật pháp lý mới trong lĩnh vực an toàn thực phẩm tập trung đẩy mạnh chuyển đổi số, minh bạch hóa dữ liệu, tăng cường trách nhiệm và siết chặt chế tài đối với doanh nghiệp. Điều này đặt ra yêu cầu doanh nghiệp phải thường xuyên rà soát, cập nhật quy trình kiểm soát nội bộ, đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ số và tích cực theo dõi lộ trình sửa đổi luật, hướng tới quản lý chủ động và phòng ngừa rủi ro pháp lý.

• Khuyến nghị doanh nghiệp chủ động theo dõi việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm, rà soát thời hạn Giấy chứng nhận đủ điều kiện để kịp thời đánh giá lại cơ sở.
• Tích cực triển khai chuyển đổi số trong truy xuất nguồn gốc, kiểm soát quy trình sản xuất, bảo quản và phân phối thực phẩm.
• Lưu ý về rủi ro pháp lý: Mức phạt vi phạm có thể lên đến 400.000.000 đồng (bốn trăm triệu đồng) hoặc gấp 7 lần trị giá thực phẩm vi phạm, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định mới.
• Doanh nghiệp cần xây dựng đội ngũ chuyên trách pháp lý, tăng cường đào tạo nội bộ về an toàn thực phẩm và chuyển đổi số để đáp ứng kịp thời các quy định mới.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần. Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.