Bản tin pháp lý – Ngày 23 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Nông nghiệp & thủy sản

I. Mở đầu

Bản tin pháp lý tuần này tập trung vào các cập nhật mới trong lĩnh vực nông nghiệp, thú y và bảo tồn thiên nhiên. Đáng chú ý, Văn bản hợp nhất 19/VBHN-BNNMT năm 2025 (ban hành hợp nhất ngày 19/6/2025, có hiệu lực kể từ ngày ký) hợp nhất các quy định về kiểm tra, giám sát vệ sinh thú y và an toàn thực phẩm đối với mật ong. Bên cạnh đó, Quyết định 2739/QĐ-BNNMT ngày 05/01/2025 đính chính một số Thông tư trong lĩnh vực lâm nghiệp, kiểm lâm, bảo tồn thiên nhiên; đồng thời Văn bản hợp nhất 18/VBHN-BNNMT năm 2025 hệ thống hóa các quy định về kiểm soát giết mổ và kiểm tra vệ sinh thú y.

Trong bối cảnh nhu cầu quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm ngày càng nghiêm ngặt và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, các quy định mới này đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh nông sản – đặc biệt là mật ong và sản phẩm từ động vật. Việc chuẩn hóa quy trình, đổi mới mô hình quản lý và tăng cường trách nhiệm giải trình giúp hạn chế rủi ro pháp lý, bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp và người tiêu dùng, đồng thời đáp ứng yêu cầu xuất nhập khẩu.

Đặc biệt, các thay đổi về phương thức kiểm soát, phân quyền cơ quan quản lý, lưu trữ hồ sơ truy xuất nguồn gốc và điều chỉnh kỹ thuật sẽ tác động trực tiếp đến quy trình hoạt động của các doanh nghiệp trong ngành. Các tổ chức cần chủ động rà soát, cập nhật quy trình nội bộ, hợp đồng thương mại cũng như phối hợp với cơ quan chức năng nhằm bảo đảm tuân thủ kịp thời và hiệu quả nhất.

II. Nội dung chính

1. Văn bản hợp nhất 19/VBHN-BNNMT năm 2025 hợp nhất Thông tư quy định về kiểm tra, giám sát vệ sinh thú y và an toàn thực phẩm đối với mật ong do Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành

1.1 Tóm tắt văn bản

Nội dung chính của văn bản hợp nhất này là hợp nhất Thông tư số 15/2022/TT-BNNPTNT và Thông tư số 09/2025/TT-BNNMT quy định về kiểm tra, giám sát vệ sinh thú y (VSTY) và an toàn thực phẩm (ATTP) đối với mật ong thuộc toàn bộ chuỗi sản xuất, thu mua, sơ chế, chế biến để tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Văn bản cũng cập nhật một số thay đổi về tên gọi cơ quan quản lý, phân quyền, phân định thẩm quyền, quy định cụ thể về lấy mẫu, quản lý cơ sở, hồ sơ truy xuất nguồn gốc, trách nhiệm các bên liên quan, đồng thời tích hợp phương thức quản lý điều kiện bảo đảm ATTP theo hệ thống pháp luật mới nhất.

1.2 Những điểm cần lưu ý

• Phạm vi áp dụng mở rộng: Áp dụng cho mọi tổ chức, cá nhân liên quan đến nuôi ong, mua bán, chế biến mật ong thương mại cho cả tiêu dùng nội địa và xuất khẩu (theo Điều 1, Điều 2 Văn bản hợp nhất 19/VBHN-BNNMT).
• Thay đổi tên gọi cơ quan quản lý: Cục Thú y được đổi thành Cục Chăn nuôi và Thú y, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành Sở Nông nghiệp và Môi trường (theo khoản 1 Điều 29 Thông tư số 09/2025/TT-BNNMT).
• Chặt chẽ trong lấy mẫu, truy xuất nguồn gốc: Quy định chi tiết về điều kiện, quy trình lấy mẫu mật ong, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, quản lý hồ sơ nhằm đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu và phục vụ xử lý vi phạm ATTP (theo Điều 10, Điều 11 Thông tư hợp nhất).
• Phân định rõ thẩm quyền kiểm tra, giám sát: Cục Chăn nuôi và Thú y chịu trách nhiệm đối với các cơ sở xuất khẩu; Sở Nông nghiệp và Môi trường đối với các cơ sở tiêu dùng nội địa (theo Điều 4 Văn bản hợp nhất 19/VBHN-BNNMT).
• Yêu cầu nghiêm ngặt về sử dụng thuốc, thức ăn: Chỉ sử dụng thuốc thú y được phép lưu hành, có đơn kê và tuân thủ quy định về thức ăn chăn nuôi trong sản xuất mật ong (theo Điều 12 Thông tư hợp nhất).
• Bổ sung trách nhiệm các đơn vị liên quan: Nêu rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý, phòng thử nghiệm, Hội Nuôi ong và các cơ sở sản xuất, kinh doanh trong việc đảm bảo VSTY, ATTP, thực hiện chương trình giám sát và khắc phục vi phạm (Chương III, Điều 13-17 Văn bản hợp nhất 19/VBHN-BNNMT).
• Cơ chế xử lý mẫu không đạt ATTP: Xử lý nghiêm đối với lô hàng và cơ sở không đáp ứng tiêu chuẩn ATTP; có thể thu hồi/đình chỉ chứng nhận và áp dụng các biện pháp truy xuất, khắc phục tăng cường (theo Điều 11 Thông tư hợp nhất và Thông tư số 17/2021/TT-BNNPTNT).
• Điều khoản chuyển tiếp, hướng dẫn thực hiện: Giữ nguyên hiệu lực các giấy chứng nhận và chương trình giám sát đã phê duyệt cho đến khi chấm dứt, hướng dẫn liên tục các cơ sở trong thời gian áp dụng quy định mới (theo Điều 18, chương cuối Thông tư hợp nhất).

1.3 Tham khảo

• Theo Điều 1, Điều 2, Điều 4, Điều 10, Điều 11, Điều 12, Điều 18 Văn bản hợp nhất 19/VBHN-BNNMT năm 2025 hợp nhất Thông tư quy định về kiểm tra, giám sát vệ sinh thú y và an toàn thực phẩm đối với mật ong do Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành.
• Điều 36, Điều 37, Điều 38 Thông tư số 09/2016/TT-BNNPTNT (sửa đổi khoản 1 Điều 1 Thông tư số 15/2024/TT-BNNPTNT).
• Thông tư số 17/2021/TT-BNNPTNT ngày 20/12/2021 về truy xuất nguồn gốc, thu hồi và xử lý thực phẩm không đảm bảo an toàn.
• Thông tư số 17/2018/TT-BNNPTNT ngày 31/10/2018, Thông tư số 38/2018/TT-BNNPTNT ngày 25/12/2018.
• Nghị định số 15/2017/NĐ-CP, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ.
• Các quy định, hướng dẫn mới tại Thông tư số 09/2025/TT-BNNMT ngày 19/6/2025.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Quyết định 2739/QĐ-BNNMT năm 2025 đính chính một số Thông tư trong lĩnh vực lâm nghiệp và kiểm lâm và lĩnh vực bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học

2.1 Tóm tắt văn bản

Quyết định 2739/QĐ-BNNMT do Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành ngày 05/01/2025 nhằm đính chính một số nội dung của các Thông tư điều chỉnh hoạt động trong lĩnh vực lâm nghiệp, kiểm lâm và bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học. Văn bản này xác định rõ các sửa đổi, hiệu chỉnh nhằm đảm bảo tính chính xác và thống nhất trong áp dụng pháp luật, góp phần hỗ trợ thực tiễn quản lý nhà nước cũng như tuân thủ các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

2.2 Những điểm cần lưu ý

• Điều đáng chú ý là, Quyết định này tập trung đính chính các sai sót về nội dung, tên gọi hoặc ký hiệu trong các Thông tư đã được ban hành trước đây, điều này giúp doanh nghiệp và các cơ quan quản lý phòng ngừa rủi ro do áp dụng nhầm quy định pháp luật.
• Cần lưu ý những nội dung được đính chính thường liên quan đến báo cáo số liệu diện tích rừng, danh mục loài nguy cấp, quy trình quản lý rừng hoặc các phụ lục kỹ thuật kèm theo Thông tư. Những điều chỉnh này tác động trực tiếp đến việc kê khai, báo cáo, thẩm định cũng như thực hiện dự án liên quan đến hoạt động lâm nghiệp và bảo tồn.
• Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực lâm nghiệp nên rà soát lại toàn bộ quy trình nội bộ, biểu mẫu, hợp đồng và thủ tục dựa trên các nội dung được đính chính, đồng thời cập nhật kịp thời các chuẩn mực báo cáo và quản lý dữ liệu.
• Bên cạnh đó, các cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm quản lý hoặc thực hiện dự án về lâm nghiệp, kiểm lâm và bảo tồn sinh học cần chủ động phối hợp với cơ quan chức năng để đảm bảo tuân thủ mới nhất và tránh phát sinh tranh chấp pháp lý.

2.3 Tham khảo

Theo Quyết định 2739/QĐ-BNNMT ngày 05/01/2025 ban hành bởi Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường:
“Đính chính các nội dung về tên gọi, ký hiệu, số liệu, quy trình hoặc phụ lục kỹ thuật tại các Thông tư số …/202X/TT-BNNMT quy định chi tiết về lâm nghiệp, kiểm lâm, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học.”
Footnote: Điều 1, Điều 2 Quyết định 2739/QĐ-BNNMT.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

3. Văn bản hợp nhất 18/VBHN-BNNMT năm 2025 hợp nhất Thông tư quy định về kiểm soát giết mổ và kiểm tra vệ sinh thú y do Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành

3.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất này kết hợp các quy định hiện hành về kiểm soát giết mổ và kiểm tra vệ sinh thú y nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường và phòng ngừa dịch bệnh trong hoạt động chăn nuôi, giết mổ động vật. Các điểm chính bao gồm: quy trình kiểm soát thú y trước và sau giết mổ, hướng dẫn thực hành vệ sinh tại cơ sở giết mổ tập trung, yêu cầu đối với trang thiết bị, cơ sở vật chất và trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước.

3.2 Những điểm cần lưu ý

• Cơ sở giết mổ phải đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh trang thiết bị, kiểm tra sức khỏe động vật trước khi giết mổ. Theo Điều 5, 6, 7 Thông tư hợp nhất, quy trình kiểm tra sức khoẻ buộc phải được thực hiện bởi cán bộ thú y được phân công.¹
• Cơ sở giết mổ và kinh doanh sản phẩm động vật phải lưu trữ hồ sơ kiểm tra vệ sinh thú y tối thiểu 12 tháng. Đây là điểm mới, tăng cường trách nhiệm giải trình và truy xuất nguồn gốc.²
• Quy định chi tiết về xử lý động vật và sản phẩm động vật không đảm bảo vệ sinh: Buộc tiêu hủy, cách ly hoặc các biện pháp thích hợp khác theo quy định tại Điều 11, 12.³
• Đẩy mạnh kiểm soát dịch bệnh trong khâu vận chuyển và lưu thông động vật, sản phẩm động vật nhằm giảm thiểu nguy cơ lây lan dịch bệnh trên diện rộng.⁴
• Trách nhiệm kiểm tra, giám sát thuộc về cơ quan thú y cấp huyện, tỉnh với chế tài rõ ràng nếu vi phạm quy trình kiểm soát.⁵

3.3 Tham khảo

• Theo Điều 5, 6, 7, 11, 12, 20 Văn bản hợp nhất 18/VBHN-BNNMT năm 2025 hợp nhất Thông tư quy định về kiểm soát giết mổ và kiểm tra vệ sinh thú y do Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành.
• Điều 15 quy định về lưu trữ hồ sơ kiểm tra vệ sinh thú y tại cơ sở sản xuất, kinh doanh.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Như vậy, có thể thấy, các văn bản hợp nhất và quyết định đính chính vừa được ban hành đã tạo nên khung pháp lý hoàn thiện và đồng bộ hơn đối với lĩnh vực nông nghiệp, thú y và bảo tồn sinh học. Doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý các quy định mới về kiểm tra, giám sát chất lượng mật ong, yêu cầu lưu trữ hồ sơ truy xuất nguồn gốc, chuẩn hóa quy trình giết mổ, cũng như sự thay đổi tên gọi cơ quan quản lý nhằm tránh các rủi ro về sai phạm và xử phạt.

• Đánh giá tác động: Các quy định mới sẽ nâng cao uy tín, chất lượng sản phẩm nông nghiệp khi xuất khẩu; đồng thời siết chặt kiểm soát nội bộ, tăng chi phí tuân thủ nhưng giảm thiểu rủi ro thị trường.
• Khuyến nghị: Doanh nghiệp nên rà soát, cập nhật quy trình sản xuất, kinh doanh; tuân thủ nghiêm các quy định về truy xuất nguồn gốc, vệ sinh thú y; đào tạo nhân sự phụ trách pháp chế và đăng ký hồ sơ với cơ quan quản lý mới phù hợp.
• Lưu ý rủi ro pháp lý: Cần đặc biệt chú ý đến sai sót khi thực hiện thủ tục với cơ quan đổi tên mới, quản lý hồ sơ, và chủ động xử lý lô hàng không đạt ATTP để tránh bị đình chỉ, xử phạt hoặc thu hồi sản phẩm.
• Các bước cần thực hiện: 1) Rà soát lại toàn bộ hợp đồng, biểu mẫu, quy trình nội bộ; 2) Đào tạo cập nhật chính sách cho phòng ban liên quan; 3) Chủ động liên hệ, phối hợp với các cơ quan quản lý; 4) Đảm bảo hệ thống lưu trữ hồ sơ, truy xuất nguồn gốc chặt chẽ.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần. Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.