I. Mở đầu
Ngày 01/08/2025, Dự thảo Nghị định quy định mức thu, chế độ thu, nộp, miễn, quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ thu qua đầu phương tiện đối với xe ô tô đã được trình để lấy ý kiến hoàn thiện. Nghị định này dự kiến sẽ có hiệu lực từ đầu năm 2025 và thay thế hoàn toàn Nghị định số 90/2023/NĐ-CP hiện hành.
Trong bối cảnh hoạt động vận tải và sở hữu ô tô ngày càng tăng nhanh tại Việt Nam, nhu cầu minh bạch hóa, tối ưu hóa quy trình quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ là rất lớn. Dự thảo này nhằm hoàn thiện, cập nhật chính sách tài chính – kỹ thuật công bằng, minh bạch, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, góp phần giảm thủ tục hành chính và gánh nặng chi phí không chính thức.
Điều đáng chú ý là, với hệ thống biểu phí mới điều chỉnh theo loại phương tiện, thời hạn đóng phí, cũng như quy định rõ các trường hợp miễn, không chịu phí, cơ chế hoàn và bù trừ phí minh bạch hơn, dự thảo sẽ tác động sâu rộng tới doanh nghiệp vận tải, logistic và kinh doanh dịch vụ ô tô trên toàn quốc.
II. Nội dung chính
1. Dự thảo Nghị định quy định mức thu, chế độ thu, nộp, miễn, quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ thu qua đầu phương tiện đối với xe ô tô
1.1 Tóm tắt văn bản
Dự thảo Nghị định này quy định chi tiết về mức thu, chế độ thu, nộp, miễn, quy trình quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ áp dụng đối với xe ô tô (bao gồm xe đăng ký theo quy định pháp luật của Việt Nam, trừ các trường hợp miễn, không chịu phí). Nghị định thay thế cho Nghị định số 90/2023/NĐ-CP và điều chỉnh các quy định liên quan đến đối tượng chịu phí, miễn phí, thủ tục hoàn/trừ phí, mức phí cụ thể theo từng loại phương tiện và thuộc tính sử dụng.
1.2 Những điểm cần lưu ý
- Đối tượng chịu phí và miễn phí: Xe ô tô (đã được đăng ký, kiểm định đầy đủ) là đối tượng chịu phí sử dụng đường bộ, ngoại trừ các trường hợp quy định tại Điều 3 dự thảo. Miễn phí cho các loại xe chuyên dùng như xe cứu thương, chữa cháy, tang lễ, xe quốc phòng, công an chuyên dụng.1
- Gia tăng minh bạch thủ tục, hỗ trợ doanh nghiệp: Đặc biệt quan trọng, thủ tục xác định xe không chịu phí (xe hư hỏng, bị tịch thu, tạm dừng kinh doanh vận tải ≥30 ngày v.v.) hoặc được hoàn/trừ phí được quy định rõ tại Điều 3, 9 dự thảo, thuận tiện hơn cho doanh nghiệp có phương tiện thay đổi mục đích sử dụng, chuyển nhượng hoặc nằm ngoài lưu thông.
- Biểu mức thu phí mới: Theo Phụ lục I, mức thu có điều chỉnh tùy theo loại xe, thời hạn đóng phí (1/3/6/12/24/36 tháng), phương tiện thuộc sở hữu cá nhân, doanh nghiệp, lực lượng quốc phòng/công an, với mức phí từ 130.000 đồng/tháng (cho xe cá nhân dưới 8 chỗ) đến 1.430.000 đồng/tháng (cho xe đầu kéo trọng tải lớn).2
- Phương thức thu, quản lý và nộp phí: Được thực hiện chủ yếu tại các cơ sở đăng kiểm xe ô tô và quản lý bằng chương trình điện tử. Doanh nghiệp vận tải lớn được đăng ký nộp phí theo tháng, năm dương lịch hoặc chu kỳ đăng kiểm phù hợp với thực tiễn hoạt động.3
- Mở rộng trường hợp hoàn, bù trừ phí: Chủ xe nộp thừa phí hoặc xe thuộc diện không chịu phí được trả lại hoặc bù trừ sang kỳ sau, với thủ tục rõ ràng, minh bạch, tối ưu hóa quyền lợi người nộp phí.
- Phân bổ nguồn thu: Toàn bộ số tiền thu được sẽ nộp vào ngân sách trung ương, tổ chức thu phí được trích lại tỷ lệ phần trăm nhỏ để chi phí cho hoạt động thu theo quy định tại Điều 8 dự thảo.
- Hiệu lực và chuyển tiếp: Nghị định dự kiến có hiệu lực từ năm 2025, thay thế hoàn toàn văn bản pháp luật hiện hành về phí sử dụng đường bộ với xe ô tô.
- Khuyến nghị thực tiễn: Doanh nghiệp vận tải, logistic, kinh doanh xe ô tô cần cập nhật lại quy trình quản lý phương tiện nội bộ, theo dõi sát thời hạn đăng kiểm, hồ sơ, các trường hợp miễn/không chịu phí để tối ưu chi phí vận hành, đồng thời chủ động trong việc xin hoàn, trừ phí khi phát sinh các tình huống bất thường (hư hỏng, tạm dừng kinh doanh, xuất cảnh dài ngày…)
1.3 Tham khảo
Theo Điều 2, Điều 3, Điều 4 và Phụ lục I Dự thảo Nghị định quy định mức thu, chế độ thu, nộp, miễn, quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ thu qua đầu phương tiện đối với xe ô tô:
- Điều 2: Về đối tượng chịu phí và người nộp phí
- Điều 3: Đối tượng không chịu phí
- Điều 4: Các trường hợp miễn phí
- Phụ lục I: Biểu mức thu phí sử dụng đường bộ
III. Kết luận và nhận định
Dự thảo Nghị định mới về phí sử dụng đường bộ đối với xe ô tô sẽ có ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp vận tải, logistic và chủ sở hữu phương tiện. Quy định mới minh bạch hơn về quy trình miễn, hoàn phí và áp dụng mức phí theo loại xe, giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong kiểm soát chi phí và quản lý phương tiện.
- Khuyến nghị: Doanh nghiệp cần rà soát lại danh mục xe hiện có, cập nhật hệ thống quản lý nội bộ và nắm rõ các trường hợp miễn phí, không chịu phí để chủ động xin hoàn, bù trừ phí khi có phát sinh liên quan.
- Lưu ý về rủi ro pháp lý: Việc không cập nhật kịp thời các quy định mới có thể dẫn đến đóng thừa phí, chịu phạt hoặc bỏ lỡ các quyền lợi về hoàn, trừ phí. Đặc biệt, doanh nghiệp cần lưu trữ hồ sơ và kiểm tra định kỳ để đáp ứng yêu cầu của cơ quan quản lý.
- Hướng dẫn các bước thực hiện: (1) Đối chiếu danh sách phương tiện và kiểm định; (2) Theo dõi hạn đăng kiểm, thời hạn đóng phí; (3) Xác định trường hợp xe thuộc diện không chịu phí hoặc được miễn; (4) Thiết lập quy trình xin hoàn/trừ phí theo hướng dẫn tại dự thảo; (5) Phối hợp cùng tổ chức đăng kiểm để tối ưu hóa công tác quản trị chi phí vận hành.
Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.
