I. Mở đầu
Văn bản hợp nhất 39/VBHN-BNNMT năm 2025, ban hành ngày 17/08/2025 bởi Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, là sự kết hợp đầy đủ các quy định về phòng, chống dịch bệnh động vật thủy sản tại Việt Nam. Văn bản có hiệu lực thi hành ngay từ ngày ký và hợp nhất các nội dung của Thông tư số 04/2016/TT-BNNPTNT, Thông tư 12/2024/TT-BNNPTNT, Thông tư 10/2025/TT-BNNMT.
Theo quy định mới này, mọi tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động nuôi, giám sát, quản lý động vật thủy sản trong lãnh thổ Việt Nam đều phải tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu về thiết kế cơ sở nuôi, vệ sinh, xử lý nguồn nước, kiểm dịch giống, ghi chép hồ sơ và hợp tác trong lấy mẫu dịch bệnh.
Điều đáng chú ý là quy định mới về báo cáo dịch bệnh thủy sản, bao gồm thời hạn báo cáo không quá 48 giờ với các xã đồng bằng, 72 giờ với vùng sâu vùng xa, và bổ sung hình thức báo cáo điện tử, tăng cường tính thực tiễn, rút ngắn thời gian phản ứng dịch.
Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của ngành nuôi trồng thủy sản và các rủi ro dịch bệnh ngày càng phức tạp, việc ban hành văn bản hợp nhất này nhằm mục tiêu chuẩn hóa quy trình kiểm soát dịch, nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp, và thúc đẩy ứng dụng đồng bộ các chế tài quản lý môi trường nuôi.
II. Nội dung chính
1. Văn bản hợp nhất 39/VBHN-BNNMT năm 2025 hợp nhất Thông tư quy định về phòng, chống dịch bệnh động vật thủy sản do Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành
1.1 Tóm tắt văn bản
Văn bản hợp nhất 39/VBHN-BNNMT năm 2025 do Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành, hợp nhất các quy định hiện hành về phòng, chống dịch bệnh động vật thủy sản trên phạm vi toàn quốc. Văn bản này hợp nhất Thông tư số 04/2016/TT-BNNPTNT và các sửa đổi bổ sung mới nhất (Thông tư 12/2024/TT-BNNPTNT, Thông tư 10/2025/TT-BNNMT), cụ thể hóa các chế tài về phòng bệnh, giám sát và kiểm soát dịch bệnh, chế độ báo cáo, quản lý môi trường nuôi trồng thủy sản cũng như trách nhiệm của các bên liên quan trong lĩnh vực thủy sản.
Theo quy định tại Điều 1, văn bản áp dụng cho tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài tham gia nuôi, quan trắc hoặc quản lý hoạt động động vật thủy sản trên lãnh thổ Việt Nam.
1.2 Những điểm cần lưu ý
- Đối với doanh nghiệp/đơn vị sản xuất, nuôi trồng thủy sản, cần tuân thủ quy định về thiết kế cơ sở, vệ sinh, xử lý nguồn nước, kiểm dịch giống và ghi chép hồ sơ hoạt động (Điều 8, Điều 32 VBHN 39/2025).
- Chế độ báo cáo dịch bệnh đã được quy định chi tiết với mô hình cấp xã, tỉnh và Trung ương, yêu cầu các báo cáo định kỳ và đột xuất, hình thức điện tử hoặc giấy; thời hạn báo cáo không quá 48 giờ với các xã đồng bằng, 72 giờ với vùng sâu vùng xa (Điểm g khoản 1 Điều 5).
- Danh mục bệnh động vật thủy sản phải công bố dịch được quy định cụ thể tại Phụ lục I (Bệnh đốm trắng, hoại tử gan tụy cấp, bệnh đầu vàng, hoại tử cơ, hội chứng Taura, v.v. – Điều 3, Phụ lục I VBHN 39/2025).
- Thực hiện quan trắc, cảnh báo môi trường: Đơn vị quan trắc phải báo cáo bản tin kết quả cho cơ quan quản lý trong 03-07 ngày từ khi lấy mẫu (Khoản 5, 6 Điều 9). Kế hoạch quan trắc, cảnh báo môi trường bắt buộc, kèm theo tiêu chí vùng/điểm được giám sát môi trường với danh mục thông số chi tiết (pH, DO, vi sinh, kim loại nặng, v.v.).
- Các chế tài về xử lý ổ dịch: Ưu tiên thu hoạch, chữa bệnh theo phác đồ, chỉ tiêu hủy khi cần thiết với hóa chất thuộc danh mục được phép lưu hành, quy trình tiêu hủy cụ thể (Điều 15, 16, 17, 18 VBHN 39/2025; Phụ lục VI).
- Trách nhiệm của doanh nghiệp: Hợp tác lấy mẫu, cung cấp thông tin, tham dự tập huấn, chỉ sử dụng thuốc/hóa chất được phép lưu hành, được hưởng hỗ trợ khi có dịch (Điều 32).
- Các quy định về công bố và kết thúc dịch, kiểm soát vận chuyển, quỹ dự phòng và trách nhiệm các sở, ban ngành địa phương được phân cấp rõ ràng (Điều 20-23, 25-29).
- Điểm mới: Hiệu lực các hình thức báo cáo dịch bệnh được quy định bổ sung bằng các hình thức điện tử ý nghĩa cho doanh nghiệp, cơ quan quản lý (Điều 5, 6).
1.3 Tham khảo
Điều 5 Văn bản hợp nhất 39/VBHN-BNNMT năm 2025: Chi tiết về chế độ báo cáo các loại dịch bệnh, thời hạn, thẩm quyền và biểu mẫu.
Điều 8, Điều 32 Văn bản hợp nhất 39/VBHN-BNNMT năm 2025: Yêu cầu phòng bệnh, trách nhiệm, quyền lợi của chủ cơ sở nuôi.
Phụ lục I – Danh mục bệnh động vật thủy sản phải công bố dịch.
Điều 15, 16, 17, 18, Phụ lục VI: Quy định về xử lý ổ dịch, thu hoạch, tiêu hủy động vật thủy sản mắc bệnh.
1.4 Đoạn kết
III. Kết luận và nhận định
Như vậy, có thể thấy Văn bản hợp nhất 39/VBHN-BNNMT năm 2025 sẽ tạo động lực thúc đẩy các doanh nghiệp thủy sản chủ động hơn trong kiểm soát dịch bệnh, tuân thủ quy định về báo cáo, đảm bảo an toàn cho vật nuôi và môi trường sản xuất. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng doanh nghiệp chưa cập nhật kịp các bước báo cáo điện tử, hợp tác lấy mẫu hoặc sử dụng hóa chất ngoài danh mục sẽ đối mặt rủi ro pháp lý lớn.
Khuyến nghị cụ thể cho doanh nghiệp bao gồm:
- Tổ chức đào tạo, tập huấn nhân sự về các quy trình báo cáo dịch, lấy mẫu và xử lý môi trường.
- Kịp thời cập nhật phần mềm báo cáo điện tử theo hướng dẫn của cơ quan quản lý địa phương.
- Chỉ sử dụng giống, hóa chất, thuốc nằm trong danh mục được phép lưu hành và lưu giữ hồ sơ chứng từ đầy đủ.
- Thiết lập cơ chế phối hợp với cơ quan quản lý cho mỗi kỳ quan trắc và cảnh báo môi trường định kỳ.
- Chủ động tra cứu Phụ lục I và các danh mục bệnh để đảm bảo việc công bố dịch kịp thời, tránh các chế tài xử phạt hành chính hoặc hình sự.
Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.
