Bản tin pháp lý – Ngày 25 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Pháp Lý

I. Mở đầu

Bản tin pháp lý tuần này cập nhật một số văn bản quan trọng vừa ban hành, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tổ chức, vận hành của doanh nghiệp và các cơ quan, tổ chức liên quan tại Việt Nam.

• Quyết định 515/QĐ-VPCP ký ngày 19/07/2025, hiệu lực từ 01/08/2025; quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ, thay thế hai quyết định trước đây.
• Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025 ban hành ngày 21/07/2025, hợp nhất Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và các nội dung sửa đổi bổ sung mới nhất, bắt đầu hiệu lực từ ngày 01/07/2025.
• Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025 cập nhật ngày 26/11/2021 (hiệu lực các sửa đổi bổ sung từ 01/07/2025), về trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách cho người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, điều chỉnh toàn bộ quy trình pháp lý cho các cơ quan tố tụng trong lĩnh vực này.

Trong bối cảnh Việt Nam tiếp tục thúc đẩy cải cách hành chính, kiện toàn cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước và hội nhập quốc tế sâu rộng, các quy định mới này ra đời nhằm tạo nền tảng pháp lý vững chắc, tăng hiệu quả quản lý, đồng bộ hóa quy trình, đồng thời bảo đảm quyền và nghĩa vụ công dân, cũng như nâng cao trách nhiệm phối hợp giữa các cấp, các ngành.

Đặc biệt, sự phân công, phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị trong các cơ quan, cũng như tối ưu hóa thủ tục hành chính và cập nhật cơ chế vận hành theo các quy định mới, sẽ tạo thuận lợi đồng bộ hóa thông tin, giảm rủi ro vận hành và tăng tính minh bạch, trách nhiệm giải trình. Doanh nghiệp cần nhanh chóng xem xét, rà soát các điểm liên quan để bảo đảm tuân thủ và phát huy các chính sách thuận lợi từ các quy định này.

II. Nội dung chính

1. Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ

1.1 Tóm tắt văn bản

Quyết định 515/QĐ-VPCP do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ ban hành ngày 19/07/2025 tập trung quy định chi tiết về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ. Văn bản này làm rõ vai trò của từng đơn vị trong đảm bảo sự thông suốt, chuyên nghiệp, hiện đại trong hoạt động quản lý, phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Quyết định có hiệu lực từ ngày 01/08/2025 và thay thế Quyết định 696/QĐ-VPCP ngày 16/11/2023 và Quyết định 631/QĐ-VPCP ngày 28/10/2024.

1.2 Những điểm cần lưu ý

• Phân định chặt chẽ chức năng, tránh chồng chéo: Theo Điều 2 Quyết định 515/QĐ-VPCP, chức năng, nhiệm vụ giữa các đơn vị được phân định rõ ràng, không trùng lặp, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và xử lý công việc.
• Đề cao trách nhiệm đầu mối và phối hợp liên ngành: Mỗi lĩnh vực chỉ giao cho một đơn vị chủ trì, đồng thời yêu cầu phối hợp rộng rãi giữa các đơn vị khi giải quyết công việc liên ngành (Điều 2).
• Quy định chi tiết nhiệm vụ từng Vụ, Cục: Từ Điều 4 đến Điều 19, Quyết định nêu cụ thể chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của từng Vụ chuyên ngành (Kinh tế tổng hợp, Công nghiệp, Nông nghiệp,…), Vụ chức năng (Tổ chức công vụ, Hành chính, Quản trị – Tài vụ…) và các Cục chuyên trách.
• Tăng cường kiểm soát thủ tục hành chính, ứng dụng chuyển đổi số: Đáng chú ý, các nội dung liên quan đến Administrative Procedures Control Agency (APCA) nhấn mạnh trách nhiệm kiểm soát thủ tục hành chính, cải cách hành chính, phát triển Chính phủ số và bảo đảm an toàn thông tin (Điều 18.1).
• Thay thế, bãi bỏ quy định cũ: Theo Điều 20, Quyết định 515/QĐ-VPCP thay thế các quyết định trước đây có nội dung trái với văn bản này, bảo đảm đồng bộ, cập nhật tổ chức bộ máy Văn phòng Chính phủ.
• Cơ chế điều chỉnh linh hoạt: Vụ Tổ chức cán bộ có trách nhiệm tổng hợp, tham mưu đề xuất sửa đổi, bổ sung Quyết định này khi cần thiết, bảo đảm đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý nhà nước (Điều 21).

1.3 Tham khảo

• Theo Điều 1 Quyết định 515/QĐ-VPCP ngày 19/07/2025: “Quyết định này quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ (sau đây gọi chung là đơn vị).”
  ^{[1]: Điều 1 Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025}
• Theo Điều 2 Quyết định 515/QĐ-VPCP: “Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ giữa các đơn vị, bảo đảm không chồng chéo, trùng lặp, bỏ sót nhiệm vụ.”
  ^{[2]: Điều 2 Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025}
• Theo khoản 2 Điều 20 Quyết định 515/QĐ-VPCP: “Quyết định này thay thế Quyết định số 696/QĐ-VPCP ngày 16/11/2023 và Quyết định số 631/QĐ-VPCP ngày 28/10/2024 của Bộ trưởng, Chủ nhiệm.”
  ^{[3]: Khoản 2 Điều 20 Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025}

Khuyến nghị: Doanh nghiệp, tổ chức cần rà soát lại công tác phối hợp, phân công chức năng với các Vụ, Cục liên hệ để bảo đảm triển khai đúng và đầy đủ theo quy định mới. Trường hợp vận hành các dự án, làm việc với Văn phòng Chính phủ, chú ý cập nhật đầu mối, thẩm quyền từng đơn vị.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025 hợp nhất Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Văn phòng Quốc hội ban hành

2.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025 hợp nhất Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 và các sửa đổi, bổ sung mới nhất được quy định tại Nghị quyết số 203/2025/QH15, ngày 16/6/2025. Hiến pháp hợp nhất này tiếp tục khẳng định vị trí luật nền tảng, xác lập rõ ràng cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước, các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, cũng như bối cảnh điều chỉnh các đơn vị hành chính cấp huyện trên cả nước từ 01/7/2025.

2.2 Những điểm cần lưu ý

• Hiệu lực hợp nhất và điều chỉnh đơn vị hành chính cấp huyện: Theo Điều 2 Nghị quyết số 203/2025/QH15, chấm dứt hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trên cả nước kể từ ngày 01/7/2025. Đồng thời, quy trình kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy các cấp được quy định rõ, thay việc bầu các chức danh bằng chỉ định theo thẩm quyền các cấp.¹
• Sửa đổi nhiều điều quan trọng của Hiến pháp: Các nội dung sửa đổi tập trung về tổ chức chính trị – xã hội, nhiệm vụ, quyền hạn của các chủ thể trong bộ máy nhà nước, đặc biệt tại Điều 9, 10, 84, 110, 111 của Hiến pháp. Quy định mới nhằm tăng cường hiệu quả quản lý, minh bạch và thực hiện quyền dân chủ.²
• Xác lập thẩm quyền điều chỉnh nhân sự hành chính sau sắp xếp: Các vị trí chủ chốt tại đơn vị hành chính, tỉnh/thành phố được chỉ định thay vì bầu cử, căn cứ theo thông báo của cấp ủy và chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ hoặc Thường trực Hội đồng nhân dân cùng cấp.³
• Bổ sung trách nhiệm bảo vệ Hiến pháp và cơ chế bảo vệ: Tăng cường yêu cầu tuân thủ, bảo vệ Hiến pháp từ mọi chủ thể – từ các cơ quan Đảng, Nhà nước đến toàn thể nhân dân theo Điều 119 Hiến pháp hợp nhất.⁴
• Các quyền con người, quyền công dân được ghi nhận, kế thừa và mở rộng: Các quyền cơ bản tiếp tục bám sát chuẩn mực quốc tế, đồng thời có quy định cụ thể về việc hạn chế quyền, bảo đảm bảo vệ quyền công dân trong các trường hợp đặc biệt.⁵

2.3 Tham khảo

• Theo Khoản 1 Điều 1, Điều 2 Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam: “1. Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày được thông qua… 2. Kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước từ ngày 01 tháng 7 năm 2025…”
• Điều 9, 10, 84, 110, 111 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025): Nội dung mới và các điểm sửa đổi theo Nghị quyết số 203/2025/QH15.
• Theo Điều 119 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Văn bản hợp nhất): “Hiến pháp là luật cơ bản có hiệu lực pháp lý cao nhất. Mọi văn bản pháp luật khác phải phù hợp với Hiến pháp…”

Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (hợp nhất), Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025, ban hành ngày 21/7/2025.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

3. Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025 hợp nhất Thông tư liên tịch quy định phối hợp trong thực hiện trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người được hưởng án treo

3.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025 hợp nhất các quy định về phối hợp giữa các cơ quan tố tụng, cơ quan thi hành án trong thực hiện hồ sơ, trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện và người được hưởng án treo. Văn bản này cập nhật toàn bộ các sửa đổi, bổ sung mới nhất từ Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP (có hiệu lực từ 01/07/2025), làm rõ trình tự, thủ tục, thẩm quyền cũng như mẫu biểu áp dụng trong thực tiễn.

3.2 Những điểm cần lưu ý

• Đối tượng áp dụng mở rộng: Văn bản áp dụng cho toàn bộ Tòa án, Viện kiểm sát, cơ quan quản lý thi hành án hình sự các cấp và các tổ chức, cá nhân liên quan, giúp đồng bộ hóa quy trình và bảo đảm thực hiện nhất quán (theo Điều 2 Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025^[2]).
• Chi tiết quy trình và thủ tục: Hồ sơ, trình tự và thủ tục rút ngắn thời gian thử thách được hướng dẫn rõ ràng, bao gồm xác định thẩm quyền, thành phần hồ sơ bắt buộc, các bước cụ thể kể cả khi cần bổ sung tài liệu (Điều 4, Điều 5, Điều 7, Điều 8 của văn bản; tham chiếu khoản 1, 2, 3 Điều 65 và khoản 3 Điều 4 Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP^{[3], [4]}).
• Bổ sung trách nhiệm cơ quan kiểm sát: Tăng cường vai trò của Viện kiểm sát trong việc phát hiện các trường hợp đủ điều kiện nhưng chưa được đề nghị rút ngắn, bảo đảm người bị án treo, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện được xét quyền lợi kịp thời (Khoản 3 Điều 4 và Điều 7).
• Cập nhật mẫu biểu, hiệu lực và thay thế: Các mẫu số 01–04 về quyết định rút ngắn/không rút ngắn thay thế mẫu trước đây, đáp ứng yêu cầu tại Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP (Điều 3; footnote [7],[8],[9],[10]).
• Hiệu lực thi hành và thay thế quy định cũ: Văn bản này có hiệu lực kể từ ngày 26/11/2021 và các sửa đổi, bổ sung từ ngày 01/07/2025, đồng thời thay thế các quy định liên quan về trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách, giúp tránh chồng chéo, xung đột pháp lý (Điều 9^[6]).

3.3 Tham khảo

• Theo Điều 65, Điều 85, Điều 90 và khoản 4 Điều 59, khoản 5 Điều 65, khoản 3 Điều 4, Điều 5, Điều 6, khoản 4 Điều 4, Điều 9 của Luật Thi hành án hình sự số 41/2019/QH14 được sửa đổi, bổ sung theo Luật số 59/2024/QH15 và Luật số 86/2025/QH15.
• Văn bản hướng dẫn: Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025; Thông tư liên tịch số 03/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP và Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Các cập nhật pháp lý mới ban hành có tác động sâu rộng tới cả khu vực công và khu vực doanh nghiệp tại Việt Nam:

• Doanh nghiệp cần chủ động phối hợp với các Vụ, Cục mới được phân định chức năng và trách nhiệm rõ ràng trong các giao dịch, thủ tục hành chính để đảm bảo tiến trình làm việc được thông suốt và tối ưu hóa lợi ích hợp pháp.
• Việc hợp nhất và sửa đổi một số nội dung của Hiến pháp, đặc biệt về thẩm quyền điều chỉnh nhân sự cấp huyện/thành phố, đòi hỏi tổ chức/ doanh nghiệp cập nhật thông tin chính thống, điều chỉnh nội bộ, kiện toàn bộ phận pháp chế/quản lý nhân sự nhằm đảm bảo phù hợp với thể chế mới.
• Bên cạnh đó, các quy trình rút ngắn thời gian thử thách cho người được tha tù trước thời hạn hoặc hưởng án treo được điều chỉnh và minh bạch hóa, giúp doanh nghiệp giảm rủi ro khi thực hiện các chính sách nhân sự, tuyển dụng lao động.

Khuyến nghị cho doanh nghiệp:

• Thường xuyên cập nhật, đối chiếu chức năng phối hợp với các cơ quan nhà nước theo quy định mới.
• Rà soát bộ máy nhân sự, nhất là các vị trí có liên hệ, phối hợp với chính quyền cấp huyện/thành phố và các đơn vị của Văn phòng Chính phủ.
• Đào tạo lại, cập nhật kiến thức pháp lý cho bộ phận pháp chế, nhân sự để nhanh chóng thích ứng với các thay đổi về thủ tục hành chính, hồ sơ và quy trình pháp lý.

Lưu ý về rủi ro pháp lý: Việc không kịp thời cập nhật các đầu mối, quy trình mới có thể dẫn tới chậm trễ giải quyết thủ tục, phát sinh tranh chấp hoặc vi phạm hành chính do không tuân thủ đúng quy trình, thẩm quyền mới.

Hướng dẫn các bước cần thực hiện: (1) Đọc kỹ, cập nhật các nội dung văn bản liên quan theo phân cấp, phân quyền; (2) Chủ động liên hệ và xác nhận đầu mối làm việc với các Vụ, Cục cập nhật mới; (3) Định kỳ tổ chức phổ biến cho cán bộ, nhân viên về các thay đổi pháp lý và giấy tờ thủ tục ứng với từng lĩnh vực kinh doanh/đầu tư.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.