Bản tin pháp lý – Ngày 25 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Pháp Lý

I. Mở đầu

Tuần qua ghi nhận hàng loạt văn bản pháp luật quan trọng có hiệu lực, tác động mạnh mẽ tới doanh nghiệp và hoạt động quản lý nhà nước.

• Quyết định 515/QĐ-VPCP ngày 19/07/2025 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ, có hiệu lực từ ngày 01/08/2025.
• Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025 hợp nhất toàn bộ nội dung của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (cập nhật tới Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/06/2025), có hiệu lực lập tức.
• Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025 cập nhật trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện và người hưởng án treo; hiệu lực từ ngày 01/07/2025.
• Quyết định 1581/QĐ-TTg ngày 22/07/2025: Ban hành kế hoạch tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cấp, có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành.

Bối cảnh hiện nay đòi hỏi hệ thống văn bản pháp luật được điều chỉnh để nâng cao tính đồng bộ, phân cấp rõ ràng, thích ứng với yêu cầu quản lý hiện đại và hội nhập quốc tế. Điều đáng chú ý là các văn bản mới ra đời nhằm giải quyết tận gốc điểm nghẽn: loại bỏ sự chồng chéo về chức năng nhiệm vụ, tinh gọn bộ máy, đẩy mạnh chuyển đổi số và minh bạch hóa quy trình nhân sự trong khu vực nhà nước và doanh nghiệp nhà nước. Như vậy, có thể thấy, hệ thống pháp luật Việt Nam tiếp tục chứng kiến các thay đổi toàn diện, phù hợp với lộ trình cải cách hành chính và chuẩn bị cho các sự kiện quan trọng (Đại hội Đảng bộ các cấp, sáp nhập đơn vị hành chính…)

Trong bối cảnh này, tác động trực tiếp đối với cộng đồng doanh nghiệp là cải cách thủ tục, phân định trách nhiệm rõ ràng, hoàn thiện cơ chế điều hành và quản lý nội bộ doanh nghiệp, đặt ra yêu cầu cập nhật sớm quy trình nội bộ, đặc biệt với các đơn vị có liên quan đến đầu mối hành chính, tổ chức đảng, bộ máy nhà nước hoặc là là đối tượng thi hành án hình sự. Doanh nghiệp buộc phải thích ứng nhanh để giảm thiểu rủi ro từ những thay đổi pháp lý liên tục.

II. Nội dung chính

1. Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ

1.1 Tóm tắt văn bản

Ngày 19/07/2025, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ đã ban hành Quyết định 515/QĐ-VPCP quy định chi tiết về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức đối với các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ. Quyết định này thay thế và bãi bỏ các quyết định trước đây nhằm đảm bảo thống nhất, hiệu lực và tính hiện đại trong cơ cấu tổ chức cũng như hoạt động của Văn phòng Chính phủ. Quy định có hiệu lực từ ngày 01/08/2025.

1.2 Những điểm cần lưu ý

• Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn giữa các Vụ, Cục giúp tránh chồng chéo, tạo sự thông suốt, chuyên nghiệp trong vận hành bộ máy hành chính.
• Nhiệm vụ phối hợp, đầu mối xử lý các vấn đề chuyên ngành: Một lĩnh vực chỉ giao cho một đơn vị đầu mối, các đơn vị khác phải phối hợp, nhưng thủ trưởng chịu trách nhiệm trên lĩnh vực được phân công.
• Cơ cấu tổ chức chi tiết: Văn bản quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng Vụ (16 Vụ) và Cục (2 Cục), đồng thời quy định rõ cơ cấu tổ chức nội bộ các Vụ, Cục này.
• Quy định về đầu mối phối hợp, xử lý các trường hợp liên ngành: Có cơ chế thống nhất khi xuất hiện ý kiến khác biệt giữa các đơn vị và quy định về trách nhiệm báo cáo lãnh đạo cấp trên.
• Đổi mới, hiện đại hóa phương thức làm việc: Tăng cường áp dụng chuyển đổi số, quản lý dữ liệu, cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả hoạt động thông qua hệ thống công nghệ thông tin hiện đại.
• Bãi bỏ các quy định cũ: Quyết định này bãi bỏ Quyết định số 696/QĐ-VPCP ngày 16/11/2023 và Quyết định số 631/QĐ-VPCP ngày 28/10/2024.
• Quy định trách nhiệm thực thi: Phân công rõ trách nhiệm của các đơn vị, cá nhân liên quan trong quá trình triển khai văn bản.

1.3 Tham khảo

Trích dẫn:

• “Theo Điều 1 Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025:\nQuyết định này quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ.” ¹
• “Theo Điều 2 Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025:\nChức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được phân công rõ ràng, không chồng chéo; bảo đảm tính liên tục, hiện đại và chuyên nghiệp trong tổ chức, hoạt động.” ²
• “Theo Điều 20 Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025:\nQuyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/08/2025; bãi bỏ Quyết định số 696/QĐ-VPCP ngày 16/11/2023 và Quyết định số 631/QĐ-VPCP ngày 28/10/2024.” ³

Văn bản dẫn chiếu: Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025 của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ

Để tra cứu chi tiết toàn bộ nội dung và phụ lục phân công chức năng nhiệm vụ từng Vụ, Cục, mời Quý Khách hàng xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025 hợp nhất Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Văn phòng Quốc hội ban hành

2.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025 hợp nhất toàn bộ nội dung của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm các sửa đổi, bổ sung mới nhất từ Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/06/2025 của Quốc hội. Nội dung văn bản này quy định về chế độ chính trị, quyền con người, cơ cấu tổ chức các cơ quan nhà nước, phân cấp chính quyền địa phương, các nguyên tắc xây dựng pháp luật, cơ chế bảo vệ Hiến pháp và các vấn đề nền tảng của hệ thống pháp luật Việt Nam; đặc biệt cập nhật các thay đổi lớn về phân cấp đơn vị hành chính và chức danh lãnh đạo tại địa phương.

2.2 Những điểm cần lưu ý

• Chấm dứt hoạt động đơn vị hành chính cấp huyện từ ngày 01/07/2025: Theo Điều 2 Nghị quyết số 203/2025/QH15, toàn bộ hoạt động của cấp huyện được kết thúc, kéo theo thay đổi căn bản về mô hình tổ chức bộ máy chính quyền địa phương.¹
• Đổi mới cơ chế nhân sự lãnh đạo chính quyền địa phương sau sắp xếp đơn vị hành chính: Các chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, UBND, Trưởng các Ban HĐND từ cấp tỉnh trở xuống sẽ được chỉ định thay vì bầu cử tại các đơn vị hành chính hình thành mới.¹
• Bổ sung, sửa đổi một số điều của Hiến pháp năm 2013: Các nội dung liên quan tới tổ chức Mặt trận Tổ quốc, Công đoàn, Hội đồng bầu cử quốc gia, chính quyền địa phương và quyền trình dự án luật của một số chủ thể được sửa đổi, bổ sung đáp ứng yêu cầu cải cách và hội nhập.²
• Quy định cụ thể về quyền con người và quyền công dân: Cụ thể hóa các nguyên tắc bảo vệ quyền con người, quyền công dân, quyền bất khả xâm phạm thân thể, quyền bí mật đời sống riêng tư, sở hữu tài sản hợp pháp, tự do kinh doanh,… (Điều 14, 15, 16, 32, 33 Hiến pháp hợp nhất 2025).
• Củng cố nguyên tắc Nhà nước pháp quyền và vai trò giám sát, kiểm soát quyền lực: Bảo đảm sự phân công, phối hợp, kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp.³

2.3 Tham khảo

• Theo Điều 2 Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/06/2025 của Quốc hội: “Kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước từ ngày 01 tháng 7 năm 2025… các chức danh lãnh đạo địa phương ở các đơn vị hành chính mới hình thành sau sắp xếp sẽ do chỉ định.”¹
• Điều 9, 10, 84, 110, 111 Hiến pháp hợp nhất 2025, được sửa đổi theo Nghị quyết số 203/2025/QH15²
• Theo Điều 2, Điều 119 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hợp nhất 2025: “Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Hiến pháp là luật cơ bản, có hiệu lực pháp lý cao nhất.”³

3. Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025 hợp nhất Thông tư liên tịch quy định phối hợp trong thực hiện trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người được hưởng án treo

3.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025 hợp nhất và cập nhật các quy định phối hợp giữa Tòa án, Viện kiểm sát, Bộ Công an và Bộ Quốc phòng trong việc thực hiện trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện và người được hưởng án treo. Các quy định mới cập nhật các trình tự, hồ sơ, thủ tục xét và quyết định rút ngắn thời gian thử thách, mẫu văn bản áp dụng, đồng thời thay thế một số quy định, mẫu văn bản trước đây. Văn bản này có hiệu lực thống nhất, hướng dẫn áp dụng thực tế khi đề nghị hoặc quyết định rút ngắn thời gian thử thách, từ 01/07/2025.

3.2 Những điểm cần lưu ý

• Phạm vi và đối tượng áp dụng: Thông tư áp dụng cho các cơ quan tố tụng, cơ quan quản lý thi hành án hình sự, chính quyền địa phương, đơn vị quân đội quản lý, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện hoặc người được hưởng án treo, cùng các tổ chức, cá nhân liên quan.
  Nội dung này căn cứ theo Điều 2 Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025^[2].
• Trình tự, thủ tục đơn giản hóa, rõ ràng: Được hướng dẫn chặt chẽ về hồ sơ, các bước đề nghị, xét rút ngắn thời gian thử thách. Đặc biệt, Viện kiểm sát có quyền chủ động phát hiện đủ điều kiện rút ngắn để yêu cầu lập hồ sơ đề nghị, đảm bảo quyền lợi cho đối tượng và tăng minh bạch.
  Theo Điều 4, Điều 5 đối với người được tha tù trước hạn; Điều 7, Điều 8 đối với người hưởng án treo; liên quan trực tiếp quy định tại Điều 65, Điều 90 Luật Thi hành án hình sự^[3][4].
• Thay đổi các mẫu quyết định: Mẫu số 01-THAHS (rút ngắn cho người tha tù trước hạn), mẫu số 02-THAHS (không chấp nhận rút ngắn), mẫu số 03-THAHS (rút ngắn cho người hưởng án treo), mẫu số 04-THAHS (không chấp nhận rút ngắn) được thay thế, bổ sung phù hợp thực tiễn.
  Theo phụ lục Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025^{[7][8][9][10]}.
• Quyết định rút ngắn thời gian thử thách có thể được thực hiện toàn phần hoặc một phần; trường hợp còn dưới 03 tháng thử thách, có thể rút ngắn toàn bộ phần còn lại.
  Theo khoản 3, Điều 5 Văn bản hợp nhất^[4].
• Trình tự gửi, kháng nghị, thi hành quyết định được hướng dẫn thống nhất, đồng bộ qua các cơ quan tố tụng, hành chính; bảo đảm quyền kháng nghị của Viện kiểm sát và thời hiệu hiệu lực quyết định.
  Theo khoản 5, 6 Điều 5 và Điều 6 Văn bản hợp nhất^[5].
• Hiệu lực: Thông tư hợp nhất có hiệu lực từ ngày 01/07/2025.
  Theo Điều 9 Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025^[6].

3.3 Tham khảo

• Theo Điều 4, Điều 5, Điều 7, Điều 8 Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025.
• Theo khoản 1, 2, 3, 4 Điều 65; khoản 3, 4, 5 Điều 90; khoản 4 Điều 85 Luật Thi hành án hình sự số 41/2019/QH14 đã được sửa đổi bởi Luật số 59/2024/QH15, Luật số 86/2025/QH15.
• Theo Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 30/6/2025.

Như vậy, doanh nghiệp và tổ chức liên quan cần nhanh chóng cập nhật quy trình nội bộ, bảo đảm tuân thủ quy định mới. Xem văn bản chi tiết tại đây.

4. Quyết định 1581/QĐ-TTg năm 2025 về Kế hoạch tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và chuẩn bị Đại hội đảng bộ các cấp do Thủ tướng Chính phủ ban hành

4.1 Tóm tắt văn bản

Quyết định số 1581/QĐ-TTg ngày 22/07/2025 ban hành Kế hoạch tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và chuẩn bị Đại hội đảng bộ các cấp, với mục tiêu tinh gọn bộ máy, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ và chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức trong giai đoạn phát triển mới. Kế hoạch giao trách nhiệm rõ ràng cho các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan địa phương và xác định thời hạn hoàn thành từng nhiệm vụ quan trọng để chuẩn bị cho Đại hội Đảng các cấp một cách hiệu quả, phù hợp với Nghị quyết số 18-NQ/TW.

4.2 Những điểm cần lưu ý

• Đẩy mạnh tinh gọn bộ máy quản lý nhà nước: Các cơ quan trung ương, địa phương sẽ chủ động rà soát, sắp xếp lại tổ chức bộ máy theo hướng giảm đầu mối, loại bỏ sự chồng chéo, tập trung nâng cao hiệu quả hoạt động.
  (Điều 1, Mục I Kế hoạch kèm theo Quyết định 1581/QĐ-TTg ngày 22/07/2025)
• Đề cao vai trò phân cấp và phân quyền: Các Bộ, ngành có trách nhiệm đề xuất sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật để phân định rõ thẩm quyền giữa trung ương và địa phương, giữa các cấp chính quyền.
  (Điều 1, Mục I và II Kế hoạch kèm theo Quyết định 1581/QĐ-TTg)
• Chính sách mới về cán bộ, công chức, viên chức: Đảm bảo nguyên tắc “có vào, có ra” trong tuyển dụng và thôi việc; rà soát các chính sách, chế độ tiền lương, phụ cấp trách nhiệm.
  (Điểm 6, 21, Mục II Kế hoạch kèm theo Quyết định 1581/QĐ-TTg)
• Tăng cường số hóa và quản lý tài sản, tài liệu: Yêu cầu số hóa tài liệu, chuẩn hóa công tác bàn giao, sử dụng trụ sở, tài sản, đất đai sau sắp xếp đơn vị hành chính.
  (Điểm 24, 25, Mục II Kế hoạch kèm theo Quyết định 1581/QĐ-TTg)
• Lộ trình thực hiện chi tiết đến hết năm 2025, một số nội dung tới 2026: Các nhiệm vụ có thời hạn cụ thể và yêu cầu báo cáo liên tục lên Chính phủ, Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
  (Mục II Kế hoạch kèm theo Quyết định 1581/QĐ-TTg)
• Chuẩn bị tốt cho Đại hội Đảng bộ các cấp: Các đơn vị cần hoàn thành các nhiệm vụ chuẩn bị cho công tác nhân sự, kiện toàn tổ chức đảng trong doanh nghiệp nhà nước, tập đoàn, tổng công ty.
  (Điểm 15, 16, Mục II Kế hoạch kèm theo Quyết định 1581/QĐ-TTg)
• Ảnh hưởng trực tiếp tới các doanh nghiệp có vốn nhà nước, đơn vị sự nghiệp, tổ chức đảng, nhất là trong việc tổ chức nhân sự, quản lý tài sản, và thực hiện các chỉ đạo về chuyển đổi số.

4.3 Tham khảo

Theo Điều 1, Điều 2, Điều 3 Quyết định 1581/QĐ-TTg ngày 22/07/2025 của Thủ tướng Chính phủ:

“Ban hành kèm theo Quyết định này Kế hoạch tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và chuẩn bị Đại hội đảng bộ các cấp. Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký ban hành. Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này.”
(Điều 1, 2, 3 Quyết định 1581/QĐ-TTg ngày 22/07/2025)

Như vậy, có thể thấy, Quyết định 1581/QĐ-TTg năm 2025 đóng vai trò định hướng thống nhất và tạo khuôn khổ pháp lý minh bạch cho quá trình tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước các cấp, tác động lớn đến sự vận hành của doanh nghiệp có liên quan tới nhà nước và tổ chức chính trị-xã hội.
Xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Các cập nhật pháp lý trong tuần này không chỉ củng cố thể chế, mà còn tạo khuôn khổ minh bạch và phân quyền rõ ràng, thúc đẩy môi trường kinh doanh lành mạnh và cải thiện hiệu quả quản lý trong cả khu vực công và tư.

• Tác động: Doanh nghiệp, đặc biệt các đơn vị có liên quan tới khu vực nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức đảng, cần lưu ý tới các yêu cầu về rà soát lại quy trình, tổ chức bộ máy nội bộ, cập nhật chính sách nhân sự và tuân thủ quy chế phối hợp mới với cơ quan quản lý nhà nước. Việc phân định thẩm quyền từng cấp và đầu mối chịu trách nhiệm giúp pháp lý hóa các quy trình quản lý, giảm thiểu vướng mắc, mâu thuẫn trong xử lý công việc liên ngành.
• Khuyến nghị: Doanh nghiệp cần rà soát quy trình nhân sự, quản lý tài sản, thực hiện số hóa và cải cách tổ chức để đáp ứng yêu cầu mới. Chủ động tìm hiểu chi tiết, đào tạo, phổ biến các quy định nội bộ, đặc biệt các mẫu biểu, thủ tục, chế độ báo cáo nhân sự mới… Đối tượng thi hành án cũng cần lưu ý thủ tục, quyền, nghĩa vụ khi đề nghị xét rút ngắn thời gian thử thách.
• Lưu ý rủi ro pháp lý: Không cập nhật hoặc chậm điều chỉnh tổ chức nội bộ, nhân sự, tài sản và thủ tục sẽ làm gia tăng nguy cơ bị xử lý vi phạm, mất quyền lợi hoặc bị động khi các cơ quan chức năng kiểm tra. Riêng các thay đổi về bộ máy chính quyền cấp huyện, doanh nghiệp cần bám sát chỉ đạo của địa phương để điều chỉnh cho phù hợp.
• Các bước cần thực hiện:
• Phân công bộ phận pháp chế/nhân sự cập nhật kịp thời các quy định mới;
• Xây dựng, rà soát, ban hành lại quy trình/tài liệu nội bộ liên quan;
• Tổ chức tập huấn các phòng ban chịu ảnh hưởng;
• Làm việc, phối hợp với đối tác nhà nước, kiểm soát mô hình tổ chức mới phù hợp hướng dẫn.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.