Bản tin pháp lý – Ngày 29 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Pháp Lý

I. Mở đầu

Bản tin Pháp lý tuần 29/07/2025 tổng hợp những điểm nổi bật từ loạt văn bản pháp luật quan trọng vừa được ban hành và sửa đổi, bao gồm: Văn bản hợp nhất về trình tự, thủ tục giảm, miễn, rút ngắn thi hành án phạt hình sự, Quyết định về bãi bỏ thủ tục hành chính trong lĩnh vực chính sách khen thưởng và Kế hoạch triển khai Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Các văn bản được ban hành chủ yếu trong tháng 6 và 7/2025, có hiệu lực từ ngày 01/07/2025 hoặc thời điểm ký, là kết quả của nỗ lực hoàn thiện pháp luật, minh bạch hóa quy trình thủ tục và nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước theo tinh thần đổi mới của Quốc hội và Chính phủ.

Trong bối cảnh hệ thống pháp luật về thi hành án hình sự và tổ chức chính quyền địa phương không ngừng đổi mới, loạt thay đổi trên nhằm giải quyết những bất cập thực tế, thúc đẩy công khai – minh bạch, giảm thủ tục trung gian, góp phần tăng cường bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân. Điều này đồng thời kỳ vọng sẽ nâng cao trách nhiệm, hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan Nhà nước trong quá trình thực thi pháp luật, thuận lợi hoá cho nhóm đối tượng chịu tác động trực tiếp.

Đối với doanh nghiệp, các quy định mới không chỉ tạo ra khuôn khổ pháp lý rõ ràng hơn khi có lao động liên quan đến thi hành án mà còn giúp thích nghi nhanh với mô hình quản trị địa phương mới, phòng tránh các rủi ro về thủ tục hành chính cũng như tăng tính chủ động trong cập nhật và áp dụng pháp luật.

II. Nội dung chính

1. Văn bản hợp nhất 16/VBHN-TANDTC năm 2025 hợp nhất Thông tư liên tịch quy định phối hợp trong thực hiện trình tự, thủ tục giảm thời hạn, miễn chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ và miễn chấp hành thời hạn cấm cư trú, quản chế còn lại do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành

1.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 16/VBHN-TANDTC năm 2025 tổng hợp và sửa đổi các quy định về phối hợp thực hiện trình tự, thủ tục giảm thời hạn, miễn chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ và miễn chấp hành thời hạn cấm cư trú, quản chế còn lại đối với người bị kết án. Hợp nhất này cập nhật toàn bộ nội dung các Thông tư liên tịch số 04/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 11/10/2021 và Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 30/6/2025.
Văn bản làm rõ trách nhiệm phối hợp của Tòa án, Viện kiểm sát, Cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và các đơn vị liên quan, đồng thời quy định chi tiết tình huống, thủ tục, hồ sơ và mẫu biểu sử dụng trong quá trình giảm, miễn hình phạt.
Thời điểm hiệu lực: 26/11/2021 (theo Thông tư gốc), các sửa đổi bổ sung có hiệu lực từ 01/07/2025.

1.2 Những điểm cần lưu ý

• Phạm vi áp dụng mở rộng, bao gồm cả các cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Công an cấp tỉnh, quân khu, xã và các chủ thể liên quan.
  (Theo khoản 1 Điều 5 Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP)
• Điều kiện giảm, miễn án nhấn mạnh các yếu tố như lập công, thành tích trong lao động, học tập, hoặc tình trạng bệnh hiểm nghèo, quá già yếu. Thuật ngữ “lập công”, “người đã quá già yếu”, “người bị bệnh hiểm nghèo” được giải thích chi tiết.
  (Theo Điều 3 Thông tư liên tịch hợp nhất)
• Thay đổi về trình tự, hồ sơ và thẩm quyền: Về thủ tục, việc gửi hồ sơ, tổ chức phiên họp xét giảm/miễn án và trách nhiệm thông báo giữa các cơ quan được quy định cụ thể, ví dụ thời hạn thông báo của Tòa án cho Viện kiểm sát hoặc thời hạn trả lời, bổ sung hồ sơ là 03 ngày làm việc.
• Bổ sung mẫu văn bản hướng dẫn áp dụng khi xét giảm, miễn án, đảm bảo thống nhất thực hiện trên phạm vi cả nước.
  (Theo Điều 4, Thông tư liên tịch hợp nhất)
• Tất cả các quyết định giảm thời hạn, miễn chấp hành án hoặc không chấp nhận (không giảm/không miễn) đều phải tuân thủ đúng trình tự thông báo, có hiệu lực cụ thể và được gửi tới các đơn vị liên quan.
  (Theo các Điều 7, 11, 15 của Thông tư liên tịch hợp nhất)
• Bổ sung các trường hợp đặc biệt về bệnh hiểm nghèo: Được làm rõ hơn các loại bệnh, tiêu chí “khó chữa trị”, “không tự phục vụ bản thân”, nguy cơ tử vong cao.
  (Theo điểm a khoản 6 Điều 5, Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP)

1.3 Tham khảo

• Theo khoản 1 Điều 5 Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP quy định phạm vi và đối tượng áp dụng.
• Theo Điều 103, 104, 110 và 117 Luật Thi hành án hình sự số 41/2019/QH14 và các văn bản sửa đổi, bổ sung quy định chi tiết về trình tự, điều kiện và thủ tục xét giảm, miễn các loại hình phạt liên quan.
• Theo Điều 4, 7, 11, 15 Thông tư liên tịch hợp nhất quy định về biểu mẫu, trình tự xét, trách nhiệm thông báo và hiệu lực pháp lý của quyết định giảm/miễn án.

Để tìm hiểu toàn văn và áp dụng thực tiễn trong hoạt động pháp lý, doanh nghiệp, cá nhân cần thường xuyên cập nhật và nghiên cứu các quy định mới. Xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Văn bản hợp nhất 14/VBHN-TANDTC năm 2025 hợp nhất Thông tư liên tịch quy định quan hệ phối hợp trong việc thực hiện trình tự, thủ tục hoãn, miễn chấp hành án phạt tù do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành

2.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất số 14/VBHN-TANDTC ngày 23/07/2025 hợp nhất các Thông tư liên tịch về quan hệ phối hợp giữa các cơ quan tư pháp trong quá trình thực hiện trình tự, thủ tục hoãn, miễn chấp hành án phạt tù. Văn bản tích hợp bổ sung, sửa đổi mới nhất theo Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP, có hiệu lực từ ngày 01/07/2025 nhằm đáp ứng quy định mới của Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi, bổ sung).

2.2 Những điểm cần lưu ý

• Thay đổi cơ quan quản lý hồ sơ: Cụm từ “cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện” nay được thay thế bằng “cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh” trong toàn bộ văn bản (theo khoản 5 Điều 2 TTLT 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP)⁹.
• Bổ sung chặt chẽ về hồ sơ y khoa và điều kiện đặc thù: Quy định cụ thể hơn đối với tài liệu y tế khi xét hoãn cho người bệnh nặng, người nhiễm HIV giai đoạn IV, phụ nữ có thai, lao động duy nhất trong gia đình, người nuôi con dưới 36 tháng tuổi (Điểm a, b khoản 2 Điều 2 TTLT 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP)^4,5.
• Làm rõ trình tự các bước từ đề nghị đến ban hành/huỷ quyết định hoãn, miễn: Xử lý, thông báo, phối hợp và kháng nghị được cụ thể hóa với thời hạn rõ ràng tại các Điều 7, 8 và 13, đảm bảo minh bạch, khách quan, bảo vệ quyền lợi người bị kết án^6,7,8,15.
• Mẫu đơn và quyết định mới: Hệ thống hóa, thay mới toàn bộ biểu mẫu: Đơn xin hoãn/miễn, Quyết định hoãn, huỷ hoãn, bắt buộc chữa bệnh, mở phiên họp, quyết định miễn chấp hành án phạt tù… (Điều 4 và phần phụ lục).
• Thời gian và đối tượng áp dụng mới: Văn bản có hiệu lực từ 01/07/2025, đối tượng tác động gồm Tòa án, Viện kiểm sát, cơ quan thi hành án hình sự, các tổ chức, cá nhân liên quan (Điều 2)^2,16.
• Khai thác tối đa phối hợp liên ngành: Đảm bảo quyền giám sát của Viện kiểm sát, phối hợp liên tục với cơ quan thi hành án để tránh lạm quyền hoặc bỏ sót quyền lợi người bị kết án (Điều 7, 8).
• Thủ tục khiếu nại, kháng nghị linh hoạt: Cho phép khiếu nại, kháng nghị và yêu cầu bổ sung hồ sơ theo quy trình chuẩn của Bộ luật Tố tụng hình sự và Luật Thi hành án hình sự (Điều 7, 8, 13).

2.3 Tham khảo

• Theo Điều 1, Điều 2, khoản 5 Điều 2 Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP sửa đổi một số điều của TTLT số 01/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP.
• Theo Điều 4, khoản 2 Điều 2 Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP về điều kiện hồ sơ y khoa, nhóm đối tượng đặc thù.
• Theo Điều 6, 7, 8, Điều 13 và khoản 4 Điều 2 TTLT số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP về trình tự giải quyết, thẩm quyền, phối hợp và quyền kháng nghị.
• Theo Điều 6 Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP: “Thông tư liên tịch này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2025”.
• Theo Điều 24, Điều 25 Luật Thi hành án hình sự năm 2019 (sửa đổi, bổ sung).
• Theo Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung).

Như vậy, có thể thấy việc hợp nhất và sửa đổi này vừa nâng cao tính pháp lý, vừa tăng hiệu quả nghiệp vụ cho các đơn vị liên ngành. Các doanh nghiệp và tổ chức cần chủ động rà soát những trường hợp thuộc đối tượng hoãn, miễn chấp hành án phạt tù để đảm bảo thực hiện đúng quy trình pháp lý, bảo vệ tối đa quyền lợi của tổ chức và người lao động liên quan.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

3. Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025 hợp nhất Thông tư liên tịch quy định phối hợp trong thực hiện trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người được hưởng án treo do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành

3.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất số 15/VBHN-TANDTC năm 2025 do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành nhằm hợp nhất toàn bộ quy định phối hợp giữa Tòa án, Viện kiểm sát, các cơ quan quản lý thi hành án hình sự của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng liên quan đến trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách cho người được tha tù trước thời hạn có điều kiện và người được hưởng án treo. Văn bản này đã cập nhật, hợp nhất các sửa đổi, bổ sung mới nhất từ Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP, đảm bảo sự thống nhất và thuận lợi khi áp dụng từ ngày 01/07/2025.
Các mẫu biểu quyết định liên quan cũng được thay thế, hướng dẫn rõ ràng nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính cho các bên có liên quan.

3.2 Những điểm cần lưu ý

• Thông tư liên tịch này áp dụng cho nhiều chủ thể liên ngành: Bao gồm Tòa án, Viện kiểm sát, cơ quan thi hành án hình sự các cấp; đồng thời bao phủ luôn các tổ chức, cá nhân liên quan đến việc rút ngắn thử thách. (Theo Điều 2 Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025, đã được sửa đổi, bổ sung theo khoản 1 Điều 4 Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP).
• Mở rộng quy trình phối hợp và thẩm quyền khởi xướng thủ tục: Không chỉ cơ quan quản lý, mà cả Viện kiểm sát có quyền chủ động kiến nghị lập hồ sơ nếu người được tha tù/trong diện án treo đủ điều kiện nhưng chưa được đề xuất, tăng cường kiểm sát pháp luật và đảm bảo công bằng (Theo Điều 4, Điều 7 Văn bản hợp nhất và khoản 2 Điều 4 Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP).
• Thời hạn, thủ tục và hồ sơ rõ ràng hơn: Quy định chi tiết mẫu quyết định (rút ngắn/không rút ngắn), thành phần hồ sơ, thẩm quyền xét quyết, thời hạn giải quyết; đảm bảo 03 ngày thông báo trước khi họp, 15 ngày hiệu lực nếu không kháng nghị (Điều 4, Điều 5, Điều 8 Văn bản hợp nhất; khoản 4 Điều 4 Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP).
• Tăng tính minh bạch về trình tự, biểu mẫu: Toàn bộ mẫu biểu mới ban hành thay thế mẫu cũ kèm hướng dẫn sử dụng cụ thể, giúp giảm sai sót và chuẩn hóa quá trình lập, lưu trữ, gửi văn bản (Phụ lục mẫu số 01, 02, 03, 04 kèm theo Văn bản hợp nhất).
• Áp dụng thay thế hoàn toàn các quy định cũ: Bãi bỏ các hướng dẫn về thủ tục rút ngắn thử thách của Thông tư liên tịch số 04/2018/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC và Thông tư liên tịch số 08/2012/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC kể từ ngày 01/07/2025 (Điều 9 Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025; Điều 6 Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP).

3.3 Tham khảo

Trích luật:
Theo Điều 65 và Điều 90 của Luật Thi hành án hình sự số 41/2019/QH14 (sửa đổi bổ sung theo Luật số 59/2024/QH15, Luật số 86/2025/QH15):
“Việc rút ngắn thời gian thử thách cho người được tha tù trước thời hạn có điều kiện/án treo phải tuân thủ trình tự, hồ sơ, thủ tục do Tòa án xét quyết; có sự phối hợp, tham gia của Viện kiểm sát và các cơ quan liên quan thì mới hợp pháp”.^1
1 Theo khoản 4, khoản 5 Điều 65, khoản 3 Điều 4, Điều 5, Điều 6 và khoản 4, khoản 5 Điều 90 Luật Thi hành án hình sự số 41/2019/QH14 và các quy định sửa đổi, bổ sung tại Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 30/06/2025.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

4. Văn bản hợp nhất 13/VBHN-TANDTC năm 2025 hợp nhất Thông tư liên tịch quy định quan hệ phối hợp trong việc thực hiện trình tự, thủ tục tạm đình chỉ và giảm thời hạn chấp hành án phạt tù do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành

4.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 13/VBHN-TANDTC năm 2025 hợp nhất các quy định về phối hợp giữa Tòa án, Viện kiểm sát, Bộ Công an và Bộ Quốc phòng trong trình tự, thủ tục tạm đình chỉ và giảm thời hạn chấp hành án phạt tù. Văn bản này tổng hợp và sửa đổi toàn diện Thông tư liên tịch số 02/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP (ngày 12/08/2021, hiệu lực 01/10/2021) và Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP (ngày 30/06/2025, hiệu lực 01/07/2025), nhằm đảm bảo sự minh bạch, công khai, công bằng và kịp thời trong thi hành án hình sự.

4.2 Những điểm cần lưu ý

• Phạm vi điều chỉnh mở rộng và đối tượng áp dụng cụ thể: Quy định chi tiết trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan Tòa án, Viện kiểm sát, cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và các tổ chức, cá nhân liên quan trong việc xét, đề nghị, quyết định, thi hành tạm đình chỉ và giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với phạm nhân¹.
• Làm rõ quy trình lập hồ sơ, thẩm định, ra quyết định và hủy quyết định tạm đình chỉ, giảm án: Xác định rõ trách nhiệm các thành phần tham gia ở từng giai đoạn: thành lập hội đồng xét duyệt, thẩm định, chuyển hồ sơ sang tòa, quyết định của chánh án, báo cáo và lưu trữ hồ sơ².
• Bổ sung mẫu quyết định, hướng dẫn sử dụng và văn bản mới: Văn bản hợp nhất thay thế các mẫu hồ sơ, quyết định ban hành kèm theo các Thông tư liên tịch trước đây. Quy định chi tiết nội dung, cách ghi, hướng dẫn sử dụng cho từng biểu mẫu³.
• Thời hạn giải quyết nhanh, minh bạch: Quy định chặt chẽ về thời hạn tối đa cho từng bước thủ tục (ví dụ, 02 ngày làm việc để thẩm định hồ sơ tạm đình chỉ, 03 ngày lập hồ sơ giảm án v.v…) nhằm bảo đảm tính kịp thời và quyền của phạm nhân⁴.
• Nhấn mạnh nguyên tắc minh bạch, công bằng và bảo vệ quyền của phạm nhân: Thiết lập cơ chế phối hợp thường xuyên, chủ động, tôn trọng nhân quyền và cho phép tranh tụng, khiếu nại/quyết định trong từng giai đoạn tố tụng⁵.
• Hiệu lực và thay thế văn bản trước đây: Thông tư liên tịch hợp nhất có hiệu lực từ 01/07/2025; các quy định liên quan tại Thông tư 03/2013/TTLT-BCA-TANDTC-VKSNDTC-BQP-BTY và 02/2013/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC hết hiệu lực⁶.
• Khuyến nghị cho doanh nghiệp: Doanh nghiệp quản lý lao động đang chấp hành án cần lưu ý cơ chế phối hợp mới, thủ tục và hồ sơ cần thiết khi xét đề nghị tạm đình chỉ hoặc giảm thời hạn thi hành án cho người lao động thuộc diện này. Cần thường xuyên đối thoại, phối hợp với cơ quan chức năng để đảm bảo quyền lợi và tuân thủ quy định.

4.3 Tham khảo

Theo Điều 1, 2, 5, 8, 9, 11, 12, 13, 18 Văn bản hợp nhất 13/VBHN-TANDTC năm 2025 hợp nhất Thông tư liên tịch quy định quan hệ phối hợp trong việc thực hiện trình tự, thủ tục tạm đình chỉ và giảm thời hạn chấp hành án phạt tù;

Theo khoản 1, 2 Điều 36, khoản 2, 3, 4, 5, 6, 7 Điều 37, khoản 2 Điều 38 Luật Thi hành án hình sự số 41/2019/QH14 đã được sửa đổi, bổ sung;

Theo Điều 63, 67, 68 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung;

Theo các chương XXII, XXV, XXVI Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

5. Quyết định 3579/QĐ-BQP năm 2025 công bố thủ tục hành chính bị bãi bỏ lĩnh vực Chính sách khen thưởng người có công với cách mạng thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Quốc phòng

5.1 Tóm tắt văn bản

Quyết định số 3579/QĐ-BQP ngày 26/07/2025 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã công bố danh mục 02 thủ tục hành chính bị bãi bỏ trong lĩnh vực chính sách khen thưởng người có công với cách mạng thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Quốc phòng. Các thủ tục hành chính này bao gồm: Thủ tục xét tặng và xét truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng” ở cấp Trung ương, nay chuyển do UBND cấp xã thực hiện.

5.2 Những điểm cần lưu ý

• Chuyển thẩm quyền thực hiện thủ tục: Theo Quyết định này, thẩm quyền xét tặng và xét truy tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam anh hùng” không còn do Bộ Quốc phòng thực hiện mà chuyển cho UBND cấp xã, căn cứ vào Nghị định số 129/2025/NĐ-CP ngày 11/06/2025 của Chính phủ¹.
• Bãi bỏ thủ tục hành chính tại Bộ Quốc phòng: 02 thủ tục bị bãi bỏ tại Mục X Quyết định số 6225/QĐ-BQP ngày 23/12/2024 về bộ thủ tục hành chính hiện hành của Bộ Quốc phòng².
• Ngày hiệu lực: Quyết định có hiệu lực thi hành từ ngày ký (26/07/2025). Doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân cần cập nhật để tuân thủ quy trình mới khi thực hiện thủ tục trong lĩnh vực này³.

5.3 Tham khảo

• Theo Điều 1 Quyết định 3579/QĐ-BQP năm 2025 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng: “Công bố kèm theo Quyết định này danh mục 02 thủ tục hành chính bị bãi bỏ lĩnh vực chính sách khen thưởng người có công với cách mạng thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Quốc phòng.”⁴
• Theo Điều 2 Quyết định 3579/QĐ-BQP: “Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.”⁵
• Nghị định số 129/2025/NĐ-CP ngày 11/06/2025 của Chính phủ quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Nội vụ.
• Mục X Quyết định số 6225/QĐ-BQP ngày 23/12/2024 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

6. Quyết định 1589/QĐ-TTg năm 2025 về Kế hoạch triển khai thi hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương 72/2025/QH15

6.1 Tóm tắt văn bản

Quyết định 1589/QĐ-TTg do Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 24/07/2025 nhằm triển khai Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 72/2025/QH15, có hiệu lực từ ngày thông qua.
Quyết định đặt ra các mục tiêu tổ chức công việc, phân công trách nhiệm, đảm bảo phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan trung ương và địa phương, cũng như soạn thảo, ban hành các văn bản hướng dẫn cần thiết để hiện thực hóa việc phân cấp và mô hình chính quyền 2 cấp. Đồng thời nhấn mạnh vai trò chủ động của các cơ quan trong xử lý khó khăn, vướng mắc phát sinh trong tổ chức thực hiện.

6.2 Những điểm cần lưu ý

• Chuyển đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương từ 3 cấp sang 2 cấp, cụ thể gồm cấp tỉnh và cấp xã, đảm bảo tinh gọn bộ máy, giảm tầng nấc trung gian, tăng hiệu quả quản trị nhà nước.¹
• Phân quyền, phân cấp, phân định rõ thẩm quyền giữa các cấp chính quyền địa phương, tạo điều kiện chủ động và nâng cao trách nhiệm của từng cấp.²
• Thành lập bộ phận thường trực tiếp nhận, xử lý vướng mắc trong quá trình chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương, đặc biệt trong giai đoạn chuyển tiếp đến hết 31/10/2025.
• Ban hành hàng loạt nghị quyết, nghị định hướng dẫn thi hành, tập trung vào tiêu chuẩn đơn vị hành chính, tổ chức các cơ quan chuyên môn, số lượng, cơ cấu nhân sự, phân loại đơn vị hành chính và các chế độ đối với cán bộ không chuyên trách.³
• Bảo đảm kinh phí thực hiện từ ngân sách nhà nước cấp cho các cơ quan chủ trì.⁴
• Yêu cầu các bộ, ngành, địa phương chủ động lập dự toán, phối hợp triển khai và thường xuyên báo cáo tiến độ lên Bộ Nội vụ, kịp thời tháo gỡ khó khăn phát sinh.

6.3 Tham khảo

• Theo Điều 1 Quyết định 1589/QĐ-TTg, ban hành kèm theo Kế hoạch triển khai thi hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 72/2025/QH15.
• Theo khoản 9 Điều 54 Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 72/2025/QH15: “Trong quá trình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, các cơ quan thẩm quyền có thể ban hành các văn bản hành chính để giải quyết vấn đề phát sinh; trường hợp vượt quá thẩm quyền, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hoặc cơ quan có thẩm quyền xem xét quyết định”.
• Theo mục II.4 Quyết định 1589/QĐ-TTg: Các nghị định hướng dẫn chi tiết liên quan nhân sự, cơ cấu, phương thức tổ chức các đơn vị hành chính và tiêu chuẩn đơn vị hành chính sẽ được ban hành trong năm 2025.
• Theo mục III Quyết định 1589/QĐ-TTg: Kinh phí thực hiện được bố trí từ ngân sách nhà nước hàng năm và nguồn kinh phí hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.

Như vậy, có thể thấy Quyết định 1589/QĐ-TTg là căn cứ quan trọng để bảo đảm việc chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương được thực hiện đồng bộ, hiệu quả và đúng pháp luật. Doanh nghiệp, tổ chức nên chủ động cập nhật, tiếp cận các văn bản hướng dẫn sắp được ban hành để kịp thời tuân thủ và tối ưu hóa hoạt động theo mô hình mới.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Việc hợp nhất, sửa đổi loạt Thông tư liên tịch và ban hành các quyết định mới trong tuần qua đã và đang tạo bước chuyển mạnh mẽ về mặt thủ tục pháp lý:

• Tác động tích cực: Tăng tính minh bạch, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho doanh nghiệp và cá nhân chịu tác động từ các thủ tục hình sự; tiết giảm thủ tục, tăng tính chủ động ở cả phía doanh nghiệp lẫn cơ quan quản lý địa phương.
• Khuyến nghị: Doanh nghiệp cần chủ động cập nhật quy trình xét giảm/miễn án, nhất là khi có lao động là đối tượng áp dụng; rà soát các hồ sơ liên quan để không bỏ sót quyền lợi hoặc gặp vướng mắc pháp lý phát sinh dưới quy định mới.
• Rủi ro pháp lý: Nếu không kịp thời nắm bắt điểm thay đổi về thẩm quyền xét tặng, thủ tục hành chính hoặc mô hình tổ chức quản lý mới, doanh nghiệp có thể đối diện rủi ro bị từ chối hồ sơ hoặc xung đột thẩm quyền.
• Các bước cần thực hiện: (1) Rà soát cập nhật quy trình nội bộ phù hợp quy định mới; (2) Đối thoại với cơ quan chức năng khi cần xử lý các trường hợp đặc biệt về lao động; (3) Chủ động tìm hiểu các văn bản hướng dẫn liên quan đến phân cấp, quản lý tổ chức, nhân sự dưới mô hình chính quyền hai cấp.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.