Bản tin pháp lý – Ngày 29 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Nông nghiệp & thủy sản

I. Mở đầu

Các văn bản pháp luật mới nổi bật liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp và thủy sản bao gồm:

Công điện số 122/CĐ-TTg ngày 25/07/2025 (tăng cường phòng, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định – IUU), có hiệu lực từ ngày ký.
Công văn 6931/VPCP-NN ngày 24/07/2025 (chỉ đạo giải quyết vướng mắc xuất khẩu thanh long, hồ tiêu sang EU, phối hợp truyền thông, đảm bảo chuỗi cung ứng nông sản).
Công văn số 6902/VPCP-KSTT ngày 24/07/2025 (thực hiện thủ tục hành chính liên quan đến xuất khẩu, đầu tư, sản xuất, kinh doanh đã được phân cấp cho địa phương, thời hạn hoàn thành trước ngày 31/07/2025).
Công điện 120/CĐ-TTg ngày 23/07/2025 (khắc phục hậu quả bão số 3 và mưa lũ, đảm bảo ổn định sản xuất nông nghiệp và an toàn dân cư).

Những quy định này đáp ứng yêu cầu thực tiễn về quản lý nhà nước, phù hợp các cam kết quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh ngành nông nghiệp và thủy sản Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng, chịu nhiều áp lực về tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, bảo vệ uy tín và phát triển bền vững.

Điều đáng chú ý là, các văn bản trên nhấn mạnh trách nhiệm của bộ, ngành, địa phương – đặc biệt tại các khu vực ven biển, vùng xuất khẩu trọng điểm, đòi hỏi doanh nghiệp chủ động thích ứng để đảm bảo tuân thủ pháp luật, duy trì hoạt động xuất nhập khẩu thông suốt và ổn định.

Đặc biệt quan trọng, việc siết chặt kiểm soát IUU, hướng dẫn thủ tục xuất khẩu, chuẩn hóa TTHC theo phân cấp cùng các giải pháp khắc phục thiên tai sẽ bảo vệ lợi ích doanh nghiệp, mở rộng thị trường xuất khẩu và tạo môi trường pháp lý minh bạch hơn cho phát triển nông nghiệp bền vững.

II. Nội dung chính

1. Công điện 122/CĐ-TTg năm 2025 tăng cường công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) do Thủ tướng Chính phủ điện

1.1 Tóm tắt văn bản

Công điện 122/CĐ-TTg ngày 25/07/2025 là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các biện pháp phòng, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU), nhằm đáp ứng các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC), hướng đến mục tiêu gỡ bỏ “Thẻ vàng” IUU đối với ngành thủy sản Việt Nam, bảo đảm phát triển bền vững kinh tế biển và bảo vệ hình ảnh quốc gia trên trường quốc tế.

1.2 Những điểm cần lưu ý

Xác định chống khai thác IUU là nhiệm vụ cấp bách: Toàn bộ bộ, ngành, đặc biệt là các tỉnh/thành phố ven biển, phải ưu tiên lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm soát tàu cá, ngư dân; ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vượt ranh giới, vi phạm vùng biển nước ngoài, ngắt kết nối VMS (hệ thống giám sát hành trình tàu cá), môi giới, móc nối đi vi phạm IUU.
Phối hợp liên ngành và tăng kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm: Giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì các đoàn kiểm tra liên ngành; xử lý tận gốc, dứt điểm các trường hợp vi phạm nghiêm trọng; cập nhật kết quả xử phạt lên cơ sở dữ liệu quốc gia.
Tăng cường kiểm soát từ bờ ra biển: Bộ Quốc phòng cùng các lực lượng địa phương đẩy mạnh tuần tra kiểm soát tàu cá “03 không” (không giấy tờ, không thiết bị, không đăng ký), kiểm soát xuất – nhập bến, đặc biệt tại các địa phương trọng điểm phía Nam.
Xử lý cá nhân và tổ chức thiếu trách nhiệm: Chủ tịch UBND các tỉnh ven biển chịu trách nhiệm trước Thủ tướng nếu không hoàn thành nhiệm vụ; nghiêm túc xử lý trách nhiệm các tập thể, cá nhân đùn đẩy, né tránh, không xử lý các vi phạm IUU.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ: Tổ chức sử dụng khai báo thủ tục trên nền tảng VNeID, mở rộng ứng dụng cảnh báo, thống kê vi phạm, tăng hiệu quả quản lý hành trình.
Xử lý hình sự các vi phạm nghiêm trọng: Bộ Công an chủ trì điều tra, thu thập hồ sơ, chuyển xử lý hình sự các vụ vi phạm nặng; khi không đủ yếu tố hình sự thì chuyển xử phạt hành chính theo Nghị định 38/2024/NĐ-CP.
Thực hiện đồng bộ các giải pháp truyền thông, ngoại giao, vận động quốc tế: Bộ Ngoại giao tập trung thu thập thông tin hỗ trợ xử lý hậu quả, đồng thời tiếp tục vận động, tranh thủ EC và các nước liên quan nhằm sớm gỡ cảnh báo “Thẻ vàng”.

1.3 Tham khảo

Theo Điểm b Khoản 2 Công điện 122/CĐ-TTg năm 2025: “chủ động phối hợp với Bộ Ngoại giao, phái đoàn Việt Nam tại EC… kịp thời báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền phương án xử lý phù hợp; tổng hợp kết quả và chuẩn bị báo cáo kết quả thực hiện các khuyến nghị cảnh báo ‘Thẻ vàng’ theo yêu cầu của EC”Điểm b Khoản 2, Công điện 122/CĐ-TTg năm 2025.
Theo Khoản 9 Công điện 122/CĐ-TTg năm 2025: “Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố ven biển chịu trách nhiệm trước Thủ tướng … nếu không hoàn thành các nhiệm vụ chống khai thác IUU tại địa phương, ảnh hưởng đến nỗ lực chung gỡ cảnh báo ‘Thẻ vàng’ IUU của EC đối với nghề cá Việt Nam”Khoản 9, Công điện 122/CĐ-TTg năm 2025.
Theo Điều 2, Điều 3 và Điều 4 Nghị định 38/2024/NĐ-CP ngày 05/04/2024 của Chính phủ quy định rõ các mức phạt hành chính, hành vi vi phạm và thẩm quyền xử phạt trong lĩnh vực thủy sảnĐiều 2, 3, 4 Nghị định 38/2024/NĐ-CP ngày 05/04/2024.
Theo Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 09/04/2024 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn xác định tội danh và xét xử đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng IUUNghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 09/04/2024.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Công văn 6931/VPCP-NN năm 2025 xử lý thông tin, báo chí và dư luận liên quan đến công tác chỉ đạo điều hành do Văn phòng Chính phủ ban hành

2.1 Tóm tắt văn bản

Công văn 6931/VPCP-NN ngày 24/07/2025 do Văn phòng Chính phủ ban hành chỉ đạo giải quyết ngay những vấn đề nổi cộm liên quan đến xuất khẩu thanh long và hồ tiêu sang Liên minh châu Âu (EU). Văn bản yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Ủy ban nhân dân các địa phương tăng cường xử lý kịp thời thông tin từ báo chí và dư luận nhằm hỗ trợ hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành thúc đẩy xuất khẩu nông sản chủ lực.

2.2 Những điểm cần lưu ý

Chỉ đạo khẩn cấp giải quyết xuất khẩu thanh long, hồ tiêu sang EU: Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng phải trực tiếp chỉ đạo, tháo gỡ vướng mắc, đảm bảo hoạt động xuất khẩu được diễn ra thông suốt, đúng tiêu chuẩn EU.
Hoàn thiện, hướng dẫn hồ sơ cấp chứng nhận xuất khẩu nông sản: Theo quy định mới này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường có trách nhiệm ban hành, hướng dẫn quy trình và thủ tục cấp giấy chứng nhận đối với nông sản (đặc biệt là thanh long, hồ tiêu), phù hợp với yêu cầu mỗi thị trường, đặc biệt là thị trường EU. Đồng thời, chủ động đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
UBND các tỉnh, thành phố triển khai nhiệm vụ được phân cấp: Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai nghiêm túc các nhiệm vụ được giao tại Thông tư số 12/2025/TT-BNNMT ngày 19/06/2025 nhằm đảm bảo trách nhiệm quản lý nhà nước về xuất khẩu nông sản.
Nhấn mạnh phối hợp liên ngành: Các Bộ, ngành, địa phương cần chủ động phối hợp, tránh để xảy ra tồn đọng, gián đoạn chuỗi cung ứng hoặc ảnh hưởng đến uy tín xuất khẩu nông sản quốc gia.

2.3 Tham khảo

Theo mục 1, Công văn 6931/VPCP-NN: “Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chuyên môn giải quyết ngay việc xuất khẩu thanh long, hồ tiêu sang Liên minh châu Âu.”¹
Theo mục 2, Công văn 6931/VPCP-NN: “Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương ban hành, hướng dẫn đầy đủ quy định về hồ sơ, thủ tục cấp giấy chứng nhận đối với nông sản xuất khẩu…”²
Theo mục 3, Công văn 6931/VPCP-NN và Thông tư số 12/2025/TT-BNNMT ngày 19/06/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

3. Công văn 6902/VPCP-KSTT năm 2025 thực hiện thủ tục hành chính liên quan đến xuất khẩu, đầu tư, sản xuất, kinh doanh được phân cấp cho địa phương do Văn phòng Chính phủ ban hành

3.1 Tóm tắt văn bản

Công văn số 6902/VPCP-KSTT ngày 24/07/2025 do Văn phòng Chính phủ ban hành về việc chỉ đạo các Bộ, cơ quan ngang Bộ và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện rà soát, chuẩn hóa, công bố và tổ chức triển khai thủ tục hành chính (*TTHC*) liên quan đến xuất khẩu, đầu tư, sản xuất, kinh doanh đã được phân cấp cho địa phương. Văn bản đặt mục tiêu bảo đảm quá trình thực hiện *TTHC* được thông suốt, không để xảy ra ách tắc, gián đoạn, ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp và người dân.

3.2 Những điểm cần lưu ý

Các Bộ, cơ quan ngang Bộ: Cần khẩn trương rà soát, chuẩn hóa và công khai quy định về TTHC đã được phân cấp liên quan tới xuất khẩu, đầu tư, sản xuất, kinh doanh, đặc biệt đối với lĩnh vực nông nghiệp, y tế, công thương (như cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa, giấy chứng nhận lưu hành tự do, giấy chứng nhận an toàn thực phẩm…). Hoàn thành trước ngày 31/07/2025; đồng thời hướng dẫn, hỗ trợ địa phương triển khai nhiệm vụ mới, bảo đảm không để gián đoạn chuỗi hoạt động sản xuất, xuất khẩu.
Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố: Chủ động triển khai các TTHC mới được phân cấp, tổ chức phân công nhân sự, cơ quan chuyên môn tiếp nhận, xử lý hồ sơ và kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc; trường hợp vượt thẩm quyền thì tổng hợp, báo cáo cấp trên để xử lý. Tuyệt đối không để tác động tiêu cực tới hoạt động xuất nhập khẩu, đầu tư, sản xuất, kinh doanh.
Thời hạn hoàn thành: Toàn bộ các hoạt động rà soát, chuẩn hóa, tổ chức triển khai phải được hoàn tất trước ngày 31/07/2025.
Đối với doanh nghiệp: Nên chủ động theo dõi quá trình thực hiện tại địa phương, kịp thời phản ánh vướng mắc hoặc phát sinh trong thực tiễn để đảm bảo hoạt động kinh doanh không bị gián đoạn.

3.3 Tham khảo

Theo Công văn số 6902/VPCP-KSTT ngày 24/07/2025 của Văn phòng Chính phủ: “Các Bộ, cơ quan ngang Bộ […] khẩn trương rà soát, hoàn thiện, chuẩn hóa, công bố, công khai đầy đủ các quy định về TTHC liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh đã được phân cấp, phân quyền cho địa phương […] hoàn thành trước ngày 31 tháng 7 năm 2025.”^[1]
Theo điểm 2 Công văn: “Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động rà soát, tổ chức triển khai ngay các nhiệm vụ, TTHC mới được phân cấp từ trung ương xuống địa phương […] bảo đảm tuyệt đối không để xảy ra ách tắc, gián đoạn, ảnh hưởng đến hoạt động xuất, nhập khẩu, đầu tư, sản xuất, kinh doanh của người dân, doanh nghiệp.”^[2]

Như vậy, có thể thấy, việc triển khai đúng hạn và hiệu quả các thủ tục hành chính phân cấp sẽ giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong hoạt động xuất khẩu, sản xuất kinh doanh. Xem văn bản chi tiết tại đây.

4. Công điện 120/CĐ-TTg năm 2025 tập trung khắc phục hậu quả bão số 3 và mưa lũ do Thủ tướng Chính phủ điện

4.1 Tóm tắt văn bản

Công điện 120/CĐ-TTg ngày 23/07/2025 của Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tập trung khắc phục hậu quả bão số 3 (Wipha) và mưa lũ, với trọng tâm giảm thiệt hại, đảm bảo an toàn dân cư, khôi phục sản xuất, bảo vệ tài sản và hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng. Công điện yêu cầu phối hợp chặt chẽ, thực hiện phương châm “4 tại chỗ”, huy động tối đa nguồn lực và xử lý nhanh các tình huống phát sinh trên địa bàn chịu ảnh hưởng thiên tai.

4.2 Những điểm cần lưu ý

Mọi địa phương bị ảnh hưởng phải chủ động triển khai các biện pháp cấp bách giảm thiểu thiệt hại, khôi phục sản xuất nông nghiệp, đặc biệt tập trung tiêu úng, chống ngập cho diện tích lúa mới cấy và cây trồng có giá trị kinh tế cao.
Kiểm kê, thống kê chính xác thiệt hại và ưu tiên hỗ trợ các đối tượng yếu thế, hộ nghèo, gia đình chính sách… Sử dụng dự phòng ngân sách địa phương đúng quy định, kịp thời, nghiêm cấm thất thoát, lãng phí, tham nhũng (nếu vượt quá khả năng, báo cáo Bộ Tài chính tổng hợp).
Các Bộ ngành liên quan (Quốc phòng, Công an, Nông nghiệp & Môi trường, Công Thương, Xây dựng, Tài chính) phối hợp chặt chẽ, rà soát, chuẩn bị sẵn lực lượng, phương tiện, vật tư hỗ trợ địa phương khi có đề nghị.
Báo cáo nhanh: Chủ tịch UBND các tỉnh/thành phố gửi báo cáo về tình hình khắc phục, đánh giá tác động, kinh nghiệm, đề xuất các giải pháp lên Thủ tướng Chính phủ trước 24/07/2025 (yêu cầu rõ ràng về trách nhiệm và thời hạn).
Chỉ đạo bảo đảm an toàn hồ đập thủy lợi, hồ thủy điện, lưới điện, hạ tầng giao thông trọng yếu; kịp thời khắc phục sự cố sạt lở, ngập lụt để bảo đảm giao thông thông suốt, an ninh trật tự.
Cơ chế phối hợp: Bộ Tài chính phối hợp xử lý đề xuất hỗ trợ của địa phương; Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà trực tiếp chỉ đạo tình hình khắc phục hậu quả.

4.3 Tham khảo

Theo Công điện 120/CĐ-TTg ngày 23/07/2025 của Thủ tướng Chính phủ: “Chỉ đạo chủ động từ sớm, từ xa, có 03 công điện trước đó… Thực hiện nghiêm tinh thần 4 tại chỗ trong công tác phòng, chống thiên tai; không để xảy ra thất thoát, tham nhũng trong hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng.”¹

Công điện 112/CĐ-TTg ngày 19/07/2025
Công điện 117/CĐ-TTg ngày 21/07/2025
Công điện 119/CĐ-TTg ngày 22/07/2025

Xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Các văn bản pháp luật mới ban hành và chỉ đạo gần đây tạo sức ép chuyển đổi mạnh mẽ cho các doanh nghiệp trong ngành nông nghiệp và thủy sản. Doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng tuân thủ các quy định về chống khai thác IUU; chủ động cập nhật, thực hiện chuẩn hóa hồ sơ xuất khẩu cũng như xây dựng kịch bản ứng phó thiên tai, phối hợp chặt với chính quyền địa phương.

Doanh nghiệp xuất khẩu cần rà soát toàn bộ quy trình từ khai báo, quản lý thiết bị giám sát hành trình đến hoàn thiện giấy tờ chứng nhận xuất xứ, an toàn thực phẩm phù hợp quy định mới. Sử dụng nền tảng công nghệ như VNeID để tăng tính minh bạch.
Phối hợp liên ngành, cập nhật thông tin là yếu tố căn bản để không chỉ đáp ứng yêu cầu pháp lý mà còn bảo vệ lợi ích kinh doanh trong môi trường cạnh tranh toàn cầu.
Lưu ý rủi ro: Xử lý vi phạm IUU có thể bị xử lý hình sự, phạt hành chính nghiêm khắc. Việc không hoàn thành trách nhiệm báo cáo, chậm triển khai thủ tục hành chính có thể kéo theo đình trệ sản xuất, xuất nhập khẩu.
Các bước doanh nghiệp cần thực hiện:
Xây dựng kế hoạch phòng ngừa và kiểm soát IUU tổng thể.
Chủ động liên hệ cơ quan chức năng để được hướng dẫn hồ sơ/xuất khẩu phù hợp chuẩn quốc tế.
Thường xuyên cập nhật tiến độ triển khai TTHC phân cấp tại địa phương; phát hiện, báo cáo kịp thời các vướng mắc lên cơ quan chức năng.
Chuẩn bị sẵn các phương án ứng phó thiên tai và đảm bảo thông tin liên lạc với chính quyền khi xảy ra sự cố môi trường, khí hậu.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.