I. Mở đầu
Nghị định 212/2025/NĐ-CP về hướng dẫn hoạt động đầu tư từ quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp đã được ban hành ngày 15/07/2025, có hiệu lực từ 01/09/2025. Văn bản này thay thế cho Nghị định 30/2016/NĐ-CP và là căn cứ pháp lý mới điều chỉnh chi tiết toàn bộ hoạt động đầu tư nguồn quỹ bảo hiểm do Bảo hiểm xã hội Việt Nam quản lý.1
Trong bối cảnh tỷ lệ tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp ngày càng tăng, yêu cầu nâng cao mức độ an toàn, minh bạch và hiệu quả đầu tư luôn được đặt lên hàng đầu. Nghị định 212/2025/NĐ-CP được ban hành nhằm thiết lập khung pháp lý chặt chẽ, bảo đảm quy trình kiểm soát rủi ro, tăng tính trách nhiệm và bảo vệ quyền lợi của người tham gia các loại hình bảo hiểm. Đặc biệt, quy định về danh mục đầu tư an toàn cao và kiểm toán nội bộ độc lập là các điểm mới nổi bật.
Theo quy định mới này, các doanh nghiệp, đặc biệt là ngân hàng thương mại sở hữu vốn nhà nước trên 50 %, tổ chức quản lý quỹ, công ty chứng khoán sẽ vừa có thêm kênh huy động vốn, vừa phải tuân thủ điều kiện nghiêm ngặt hơn về chất lượng tài sản và cam kết chi trả. Ngoài ra, việc kiểm soát rủi ro đầu tư mang ý nghĩa lớn tới thị trường tài chính khi định hướng dòng vốn an toàn hơn vào các công cụ nợ của nhà nước.
II. Nội dung chính
1. Nghị định 212/2025/NĐ-CP hướng dẫn hoạt động đầu tư từ quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp
1.1 Tóm tắt văn bản
Nghị định 212/2025/NĐ-CP quy định chi tiết về hoạt động đầu tư từ quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) do Bảo hiểm xã hội Việt Nam quản lý. Nội dung trọng tâm bao gồm nguyên tắc đầu tư, danh mục sản phẩm đầu tư, phương thức đầu tư (bao gồm tự đầu tư và ủy thác đầu tư), chiến lược đầu tư dài hạn, kiểm soát và quản lý rủi ro, cũng như chế độ báo cáo và trách nhiệm của các bên liên quan.
1.2 Những điểm cần lưu ý
- Danh mục đầu tư được siết chặt: Chỉ đầu tư vào các công cụ nợ của Chính phủ (trái phiếu chính phủ, tín phiếu kho bạc…), trái phiếu chính quyền địa phương, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, tiền gửi và giấy tờ có giá tại ngân hàng thương mại sở hữu vốn nhà nước trên 50 % (loại trừ các ngân hàng bị kiểm soát đặc biệt).
Theo Điều 4 Nghị định 212/2025/NĐ-CP - Ưu tiên trái phiếu chính phủ dài hạn: Phương án đầu tư hằng năm bắt buộc ưu tiên vào trái phiếu chính phủ, thể hiện qua tỷ trọng bắt buộc trên tổng danh mục đầu tư.
Theo khoản 2 Điều 3 Nghị định 212/2025/NĐ-CP - Phạt nặng ngân hàng chậm trả lãi: Nếu ngân hàng chậm trả gốc/lãi tiền gửi, sẽ áp dụng mức phạt gấp 1,5 lần lãi suất gửi tiền tại thời điểm thanh toán tính trên số tiền và thời gian chậm thanh toán.
Theo điểm e khoản 3 Điều 10 Nghị định 212/2025/NĐ-CP - Rủi ro đầu tư được giám sát chặt chẽ: Các biện pháp xử lý rủi ro rõ ràng (gia hạn nợ, khoanh nợ, xóa lãi/gốc…), đi kèm quy trình thẩm quyền xử lý minh bạch giữa Giám đốc BHXH Việt Nam và Hội đồng quản lý.
Theo Điều 18 Nghị định 212/2025/NĐ-CP - Chế độ báo cáo và kiểm toán tuyến tính: BHXH Việt Nam phải thực hiện báo cáo định kỳ hằng quý, năm và chịu kiểm soát của các bộ liên quan. Đồng thời áp dụng quy chế kiểm toán nội bộ riêng.
Theo Điều 19, khoản 5 Điều 15 và Điều 17 Nghị định 212/2025/NĐ-CP - Chú trọng ủy thác đầu tư: Cho phép BHXH Việt Nam ủy thác đầu tư cho các công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán hoặc ngân hàng thương mại có chức năng nhận ủy thác đầu tư.
Theo khoản 1, 2 Điều 5 Nghị định 212/2025/NĐ-CP - Tiền sinh lời phải ưu tiên trích lập quỹ dự phòng rủi ro: Mức tối đa không quá 2 % tiền sinh lời mỗi năm, đến khi quỹ dự phòng đạt 5 % tổng dư nợ đầu tư vào tiền gửi và trái phiếu ngân hàng nhà nước.
Theo khoản 1 Điều 13 Nghị định 212/2025/NĐ-CP - Chuyển tiếp và hiệu lực: Nghị định này thay thế Nghị định 30/2016/NĐ-CP; phương án đầu tư năm 2025 đã phê duyệt theo quy định cũ được tiếp tục thực hiện đến hết năm 2025.
Theo Điều 23, Điều 24 Nghị định 212/2025/NĐ-CP
1.3 Tham khảo
- Điều 3, Điều 4, Điều 5, Điều 10, Điều 13, Điều 15, Điều 17, Điều 18, Điều 19, Điều 23, Điều 24 Nghị định 212/2025/NĐ-CP Quy định chi tiết hoạt động đầu tư từ quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.
- Khoản 4 Điều 122, khoản 3 Điều 123, khoản 5 Điều 137 Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH15; khoản 5 Điều 35 Luật Bảo hiểm y tế (sửa đổi, bổ sung tại khoản 27 Điều 1 Luật số 51/2024/QH15); khoản 3 Điều 59 Luật Việc làm số 38/2013/QH13.
Như vậy, có thể thấy, Nghị định 212/2025/NĐ-CP tiếp tục tăng cường kỷ luật đầu tư, bảo vệ an toàn quỹ, đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHXH, BHYT, BHTN trong bối cảnh mới. Xem văn bản chi tiết tại đây.
III. Kết luận và nhận định
Nghị định 212/2025/NĐ-CP là bước tiến quan trọng trong việc siết chặt kỷ luật đầu tư, bảo toàn quỹ bảo hiểm và nâng cao bảo vệ người tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Đặc biệt quan trọng đối với doanh nghiệp là danh mục đầu tư được kiểm soát chặt, chế tài nghiêm khắc, quy trình xử lý rủi ro minh bạch và yêu cầu báo cáo, kiểm toán tăng cường. Doanh nghiệp nên thường xuyên rà soát các điều kiện hợp tác, lưu ý nghĩa vụ thanh toán đúng hạn nếu là đối tác nhận đầu tư từ quỹ, đồng thời chủ động cập nhật biến động quy định đầu tư từ hệ thống bảo hiểm quốc gia. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần cân nhắc các rủi ro pháp lý về chậm thanh toán, thay đổi quyền tiếp cận nguồn vốn từ quỹ bảo hiểm.
Khuyến nghị các bước cụ thể: (1) Đánh giá lại các hợp đồng vay vốn hoặc hợp tác nhận ủy thác với BHXH Việt Nam; (2) Đảm bảo tuân thủ đầy đủ điều kiện thanh toán, công bố thông tin; (3) Trao đổi kịp thời với chuyên gia pháp lý để nắm rõ các nghĩa vụ phát sinh từ nghị định mới; (4) Tích cực chuẩn bị hồ sơ, quy trình nội bộ phòng tránh rủi ro.
Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.
