Bản tin pháp lý – Ngày 25 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Tài Chính

I. Mở đầu

Bản tin pháp lý tuần này tập trung cập nhật 5 văn bản pháp luật mới, bao gồm Quyết định 2536/QĐ-BTC, Thông tư 76/2025/TT-BTC, Nghị định 210/2025/NĐ-CP, Công văn 11113/BTC-NSNN và Quyết định 2526/QĐ-BTC. Các văn bản này đều được ban hành trong khoảng thời gian từ ngày 21/07/2025 đến 22/07/2025 và có hiệu lực từ ngày 05/09/2025 hoặc ngay từ thời điểm ký đối với một số trường hợp.

Bối cảnh hiện nay, việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tăng quyền tự chủ cho doanh nghiệp nhà nước, thúc đẩy môi trường đầu tư sáng tạo và chuyển đổi số trong quản lý tài chính đang là yêu cầu cấp thiết. Các văn bản mới của Bộ Tài chính và Chính phủ nhằm cụ thể hóa chủ trương này, vừa đảm bảo tuân thủ quy định vừa nâng cao hiệu quả thực thi.

Về tác động, khuôn khổ pháp lý mới sẽ giúp doanh nghiệp nhà nước nâng cao năng lực cạnh tranh, chủ động trong hoạt động huy động vốn và quản lý tài chính quốc tế, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo và thúc đẩy minh bạch hóa các thủ tục liên quan chi phí tố tụng.

II. Nội dung chính

1. Quyết định 2536/QĐ-BTC năm 2025 công bố thủ tục hành chính bị bãi bỏ trong lĩnh vực phát triển doanh nghiệp Nhà nước thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tài chính

1.1 Tóm tắt văn bản

Quyết định 2536/QĐ-BTC ngày 22/07/2025 do Bộ Tài chính ban hành nhằm công bố các thủ tục hành chính bị bãi bỏ trong lĩnh vực phát triển doanh nghiệp Nhà nước thuộc phạm vi quản lý của Bộ. Theo đó, từ ngày 05/09/2025, thủ tục thẩm định, chấp thuận chủ trương các khoản vay nước ngoài (theo phương thức tự vay, tự trả; gắn với dự án đầu tư; áp dụng cho doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ) chính thức bị bãi bỏ. Quy định này thực hiện theo tinh thần cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhà nước chủ động hơn trong hoạt động tài chính quốc tế.

1.2 Những điểm cần lưu ý

• Bãi bỏ thủ tục trọng yếu: Thủ tục thẩm định, chấp thuận chủ trương các khoản vay nước ngoài phương thức tự vay, tự trả của doanh nghiệp nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ bị chính thức xóa bỏ (xem chi tiết tại Phụ lục kèm theo Quyết định 2536/QĐ-BTC).
• Hiệu lực và tác động: Quyết định này có hiệu lực từ ngày 05/09/2025. Việc bãi bỏ giúp giảm thủ tục, tiết kiệm thời gian, nâng cao quyền tự chủ tài chính và tăng tính linh hoạt khi huy động nguồn vốn nước ngoài cho doanh nghiệp nhà nước.
• Khuyến nghị cho doanh nghiệp: Doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ cần chủ động kiểm tra và cập nhật quy trình nội bộ về huy động vốn nước ngoài, đảm bảo tuân thủ các quy định mới, đồng thời tập trung kiểm soát rủi ro khi không còn quy trình thẩm định, chấp thuận theo thủ tục hành chính trước đây.

1.3 Tham khảo

• Theo Điều 1, Điều 2 Quyết định 2536/QĐ-BTC ngày 22/07/2025 của Bộ Tài chính: “Công bố kèm theo Quyết định này thủ tục hành chính bị bãi bỏ trong lĩnh vực phát triển doanh nghiệp nhà nước thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tài chính. Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 05 tháng 9 năm 2025.”¹
• Theo Thông tư số 76/2025/TT-BTC ngày 21/07/2025 của Bộ trưởng Bộ Tài chính: “Bãi bỏ các thông tư của Bộ trưởng Bộ Tài chính về tự vay, tự trả của doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ.”²
• Theo Quyết định số 271/QĐ-BTC ngày 10/03/2022 và Quyết định số 1655/QĐ-BTC ngày 08/05/2025 của Bộ trưởng Bộ Tài chính: Về việc công bố thủ tục hành chính mới ban hành/thủ tục thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ Tài chính.³

Doanh nghiệp có thể xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Thông tư 76/2025/TT-BTC bãi bỏ các Thông tư của Bộ trưởng Bộ Tài chính về tự vay, tự trả của doanh nghiệp do nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ

2.1 Tóm tắt văn bản

Thông tư 76/2025/TT-BTC do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành ngày 21/07/2025 chính thức bãi bỏ toàn bộ các quy định tại Thông tư số 153/2014/TT-BTC và Thông tư số 09/2022/TT-BTC về quy chế tự vay, tự trả khoản vay nước ngoài của doanh nghiệp nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ. Thông tư này có hiệu lực từ ngày 05/09/2025.

2.2 Những điểm cần lưu ý

• Toàn bộ nội dung quy định về xem xét, thẩm tra, chấp thuận các khoản vay nợ nước ngoài theo phương thức tự vay, tự trả của doanh nghiệp nhà nước sở hữu trên 50 % vốn điều lệ ban hành tại Thông tư 153/2014/TT-BTC và Thông tư 09/2022/TT-BTC chính thức bị bãi bỏ. Theo Điều 1 Thông tư 76/2025/TT-BTC: “Bãi bỏ toàn bộ 02 thông tư do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành…”¹.
• Kể từ ngày 05/09/2025, các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có trên 50 % vốn điều lệ do Nhà nước sở hữu không còn áp dụng quy chế nêu trên. Doanh nghiệp cần rà soát lại hoạt động vay nợ nước ngoài, lưu ý áp dụng các quy định mới/tương ứng tại các văn bản pháp luật hiện hành về quản lý vay, trả nợ nước ngoài, quản lý vốn nhà nước và pháp luật doanh nghiệp.
• Doanh nghiệp liên quan cần chủ động cập nhật các cơ chế, thủ tục mới theo chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Tài chính và các cơ quan chức năng có thẩm quyền, đảm bảo tuân thủ quy định về quản lý vốn và vay ngoại tệ trong bối cảnh không còn áp dụng các hướng dẫn cũ.
• Việc bãi bỏ Thông tư 153/2014/TT-BTC và Thông tư 09/2022/TT-BTC đồng nghĩa với việc thay đổi khung pháp lý quản trị rủi ro đối với các khoản vay nước ngoài của doanh nghiệp nhà nước, tăng tính tự chủ nhưng cũng đòi hỏi trách nhiệm quản trị nội bộ chặt chẽ hơn.

2.3 Tham khảo

• Theo Điều 1 Thông tư 76/2025/TT-BTC: “Bãi bỏ toàn bộ 02 thông tư do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành sau đây: Thông tư số 153/2014/TT-BTC…; Thông tư số 09/2022/TT-BTC…”¹
• Thời điểm hiệu lực: Theo Điều 2 Thông tư 76/2025/TT-BTC “Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 05 tháng 9 năm 2025.”²

1. Điều 1 Thông tư 76/2025/TT-BTC; 2. Điều 2 Thông tư 76/2025/TT-BTC

Như vậy, doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có trên 50 % vốn điều lệ do Nhà nước sở hữu cần nhanh chóng cập nhật, điều chỉnh thủ tục nội bộ và phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý để đảm bảo tuân thủ quy định mới. Xem văn bản chi tiết tại đây.

3. Nghị định 210/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 38/2018/NĐ-CP hướng dẫn về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo

3.1 Tóm tắt văn bản

Nghị định 210/2025/NĐ-CP ngày 21/07/2025 do Chính phủ ban hành sửa đổi, bổ sung một số quy định của Nghị định 38/2018/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết về hoạt động đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo (*SMEs Innovative Startups*). Nghị định tập trung cập nhật các nguyên tắc về tổ chức, quản trị, vốn góp, điều kiện đầu tư của quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, đơn giản hóa thủ tục thông báo thành lập, tăng/giảm vốn, gia hạn hoạt động, giải thể quỹ và quản lý, giám sát hoạt động đầu tư khởi nghiệp sáng tạo có sử dụng nguồn ngân sách địa phương.

3.2 Những điểm cần lưu ý

• Bổ sung và làm rõ các định nghĩa công cụ đầu tư: Công cụ đầu tư có thể chuyển đổi và quyền mua cổ phần chính thức trở thành các hình thức đầu tư được pháp luật thừa nhận, giúp quỹ đầu tư và doanh nghiệp khởi nghiệp linh hoạt trong cấu trúc vốn.
  Theo khoản 5, khoản 6 Điều 2 Nghị định 38/2018/NĐ-CP (được sửa đổi bởi Điều 1 Nghị định 210/2025/NĐ-CP).
• Cơ cấu và quản lý quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được chuẩn hóa: Quỹ không có tư cách pháp nhân, chỉ gồm từ 2 đến 30 nhà đầu tư, tài sản góp vốn đa dạng và phải được hạch toán độc lập. Quy định chặt chẽ về danh mục đầu tư, giới hạn 50% vốn điều lệ sau đầu tư vào từng doanh nghiệp, và không cho phép cam kết lợi nhuận.
  (Theo Điều 5 Nghị định 38/2018/NĐ-CP được sửa đổi)
• Thủ tục hành chính được điện tử hóa và đơn giản hóa: Nộp hồ sơ thành lập, thay đổi hoạt động, giải thể quỹ qua cổng thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; áp dụng biểu mẫu chuẩn hóa, thống nhất cách xử lý, tăng tính minh bạch và giảm thời gian xử lý hồ sơ.
  (Theo Điều 11, Điều 12, Điều 13, Điều 15 và các điều liên quan Nghị định 38/2018/NĐ-CP được sửa đổi)
• Quy định rõ về trách nhiệm quản lý, báo cáo, kiểm tra và giám sát: Bổ sung trách nhiệm của Bộ Tài chính, xác định rõ quyền trực tiếp kiểm tra của cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh với hoạt động của quỹ. Nâng cao yêu cầu về báo cáo thường niên.
  (Theo Điều 18, Điều 28 Nghị định 38/2018/NĐ-CP được sửa đổi)
• Các điều khoản chuyển tiếp linh hoạt bảo vệ quyền lợi các quỹ đã thành lập: Quỹ đã thành lập trước ngày nghị định có hiệu lực sẽ không phải đáp ứng các yêu cầu mới về điều kiện thành lập quỹ, trừ trường hợp chưa nhận được văn bản xác nhận thành lập hợp lệ.
  (Theo Điều 3 Nghị định 210/2025/NĐ-CP)

3.3 Tham khảo

• Điều 1, 2, 3, 4 Nghị định 210/2025/NĐ-CP ngày 21/07/2025 của Chính phủ; sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều của Nghị định 38/2018/NĐ-CP ngày 11/03/2018 của Chính phủ về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo.
• Điều 31 Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa số 04/2017/QH14.
• Điều 5, Điều 11, Điều 13, Điều 15, Điều 18, Điều 28 Nghị định 38/2018/NĐ-CP (được sửa đổi bởi Nghị định 210/2025/NĐ-CP).

Để cập nhật chi tiết toàn bộ thay đổi mới, xem văn bản chi tiết tại đây.

4. Công văn 11113/BTC-NSNN năm 2025 hướng dẫn nội dung về tài chính – Ngân sách nhà nước áp dụng tại cấp xã do Bộ Tài chính ban hành

4.1 Tóm tắt văn bản

4.2 Những điểm cần lưu ý

4.3 Tham khảo

– Điều 39, Điều 77 và Điều 28 Luật Ngân sách nhà nước số 89/2025/QH15
– Thông tư số 56/2025/TT-BTC ngày 25/6/2025 của Bộ Tài chính
– Thông tư số 344/2016/TT-BTC ngày 30/12/2016 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về quản lý ngân sách xã và các hoạt động tài chính khác của xã, phường, thị trấnNhư vậy, có thể thấy Công văn 11113/BTC-NSNN là căn cứ hướng dẫn quan trọng giúp các địa phương thực hiện quản lý tài chính – ngân sách xã hiệu quả, phù hợp với mô hình chính quyền mới. Xem văn bản chi tiết tại đây.

5. Quyết định 2526/QĐ-BTC năm 2025 công bố thủ tục hành chính mới lĩnh vực Thanh toán chi phí tố tụng thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tài chính

5.1 Tóm tắt văn bản

Ngày 21/07/2025, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định 2526/QĐ-BTC về việc công bố 05 thủ tục hành chính mới trong lĩnh vực thanh toán chi phí tố tụng, dành cho các tổ chức, cá nhân tham gia tố tụng tại các cơ quan có thẩm quyền. Các thủ tục này được áp dụng đồng bộ trên phạm vi cả nước, đảm bảo thống nhất, minh bạch và hiệu lực thực thi từ ngày ký.

5.2 Những điểm cần lưu ý

• Phạm vi điều chỉnh mở rộng: Quyết định này công bố đồng thời 05 thủ tục hành chính trọng yếu bao gồm: Thanh toán chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ; Tạm ứng/Thanh toán chi phí định giá tài sản; Tạm ứng/Thanh toán chi phí giám định; Thanh toán chi phí cho hội thẩm, bào chữa viên nhân dân; Thanh toán cho người làm chứng, phiên dịch, người dịch thuật và các bên tham gia phiên tòa, phiên họp. Điều này tạo thuận lợi cho các chủ thể liên quan khi thực hiện nghĩa vụ/tận hưởng quyền lợi về chi phí tố tụng.
• Thời hạn giải quyết được ấn định rõ ràng: Thủ tục thanh toán/tạm ứng sẽ được giải quyết tối đa trong vòng 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ, các cơ quan phải thông báo bổ sung trong vòng 03 ngày.
• Thành phần hồ sơ cụ thể, thống nhất: Sử dụng mẫu giấy đề nghị tạm ứng/thanh toán (Mẫu số 01, 02 ban hành kèm Nghị định 204/2025/NĐ-CP). Hồ sơ bắt buộc có hóa đơn, chứng từ hợp lệ chứng minh khoản chi phí phát sinh.
• Bỏ phí, lệ phí thực hiện; không có yêu cầu, điều kiện hạn chế nào đối với các chủ thể tham gia thực hiện thủ tục này.
• Căn cứ pháp lý chính: Bao gồm Nghị định số 204/2025/NĐ-CP ngày 11/7/2025 của Chính phủ (quy định chi tiết về kinh phí chi trả chi phí tố tụng) và Pháp lệnh Chi phí tố tụng năm 2024.
• Áp dụng phương thức trực tuyến: Cho phép nộp hồ sơ trực tiếp, bưu chính hoặc nộp trực tuyến trên môi trường điện tử nếu đáp ứng điều kiện kỹ thuật, phù hợp với chủ trương chuyển đổi số ngành Tài chính – Tư pháp.

5.3 Tham khảo

• Theo Điều 1 Quyết định 2526/QĐ-BTC ngày 21/7/2025 của Bộ Tài chính: “Công bố kèm theo Quyết định này 05 thủ tục hành chính mới ban hành lĩnh vực thanh toán chi phí tố tụng thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tài chính.”¹
• Theo khoản a, khoản b Phần II Quyết định và Điều 21, 22, 23, 24 Pháp lệnh Chi phí tố tụng năm 2024: “Hành vi tạm ứng, thanh toán chi phí tố tụng được thực hiện qua 05 thủ tục hành chính, bảo đảm minh bạch hóa quy trình, thành phần, thời hạn và mẫu biểu.”²
• Theo khoản 1, 2, 3, 4, 5 Điều 204/2025/NĐ-CP ngày 11/7/2025 của Chính phủ: “Chi tiết hồ sơ, thời hạn, trình tự, mẫu giấy đề nghị thanh toán/tạm ứng chi phí tố tụng.”³

Như vậy, doanh nghiệp cần cập nhật quy trình thực hiện các khoản thanh toán/tạm ứng kinh phí tố tụng theo mẫu biểu và thời hạn mới. Xem văn bản chi tiết tại đây.

1. Điều 1 Quyết định 2526/QĐ-BTC ngày 21/7/2025 của Bộ Tài chính.
2. Phần II Quyết định 2526/QĐ-BTC; Điều 21, 22, 23, 24 Pháp lệnh Chi phí tố tụng năm 2024.
3. Điều 204/2025/NĐ-CP ngày 11/7/2025 của Chính phủ.

III. Kết luận và nhận định

Các quy định mới vừa được ban hành đã có tác động rõ rệt đến cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhà nước và startups. Việc bãi bỏ thủ tục hành chính rườm rà giúp tăng quyền tự chủ, rút ngắn thời gian tiếp cận nguồn vốn và khuyến khích đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng trách nhiệm quản trị rủi ro tài chính và tuân thủ nội bộ của doanh nghiệp cũng tăng lên khi không còn quy trình thẩm định, phê duyệt như trước đây. Các doanh nghiệp nên:

• Bổ sung, cập nhật quy trình nội bộ về quản lý khoản vay, vốn đầu tư nước ngoài và các thủ tục hành chính để phù hợp với quy định mới.
• Tăng cường kiểm soát nội bộ, chủ động đánh giá rủi ro và xây dựng hệ thống cảnh báo sớm đối với các khoản vay nước ngoài, khoản đầu tư khởi nghiệp.
• Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chủ động điện tử hóa hồ sơ, báo cáo trong các hoạt động tài chính, ngân sách.
• Liên hệ sớm với các cơ quan quản lý chuyên ngành để được hướng dẫn cụ thể, tránh xử lý sai quy trình gây phát sinh tranh chấp pháp lý.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.