Bản tin pháp lý – Ngày 25 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Pháp Lý

I. Mở đầu

Ngày 19/07/2025, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ ban hành Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ. Quyết định này có hiệu lực từ 01/08/2025 và thay thế Quyết định số 696/QĐ-VPCP ngày 16/11/2023, Quyết định số 631/QĐ-VPCP ngày 28/10/2024.
Tiếp đó, Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025 được Văn phòng Quốc hội công bố, hợp nhất toàn văn Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm sửa đổi mới nhất theo Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025. Tất cả quy định cập nhật đều có hiệu lực từ 01/07/2025.
Đồng thời, Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025 do Tòa án nhân dân tối cao công bố, hợp nhất các quy định phối hợp trong trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện và người được hưởng án treo, có hiệu lực cùng ngày.

Bối cảnh và tầm quan trọng: Các quy định mới nhằm kiện toàn hệ thống tổ chức trong quản trị công vụ, bảo đảm sự thống nhất, minh bạch, hiện đại hóa quản lý Nhà nước và chuyển đổi số mạnh mẽ trong các lĩnh vực quản lý hành chính công và tư pháp. Việc hợp nhất và sửa đổi Hiến pháp cũng đáp ứng yêu cầu về một nền pháp lý ổn định, cập nhật, thắt chặt phân cấp – phân quyền, đồng thời khẳng định mạnh mẽ các quyền cơ bản của công dân.
Điều đáng chú ý là các chính sách pháp luật mới này cũng xuất phát từ yêu cầu thúc đẩy cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo đảm các quyền về sở hữu, tự do kinh doanh, minh bạch tố tụng và bảo vệ môi trường sống cho mọi tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân.

Tác động dự kiến đối với doanh nghiệp/thị trường: Các doanh nghiệp cần chuẩn bị thích ứng với cơ cấu tổ chức mới tại Văn phòng Chính phủ; cập nhật các đầu mối liên hệ, xây dựng hồ sơ giao dịch và phối hợp đúng quy trình với từng đơn vị chức năng để rút ngắn thời gian xử lý công vụ. Sự thay đổi trong cấu trúc đơn vị hành chính địa phương theo Hiến pháp hợp nhất cũng yêu cầu cập nhật cơ chế quản trị nội bộ, nhất là các dự án gắn với đầu tư, sử dụng đất, tài sản, lao động, hoặc hợp tác với bộ máy Nhà nước.
Ngoài ra, quá trình thi hành án hình sự liên quan đến người được tha tù trước thời hạn có điều kiện và người được hưởng án treo sẽ được tinh giản thủ tục, minh bạch hóa, góp phần nâng cao niềm tin trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ pháp lý của tổ chức, cá nhân.

II. Nội dung chính

1. Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ

1.1 Tóm tắt văn bản

Quyết định 515/QĐ-VPCP do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ ban hành ngày 19/07/2025, quy định chi tiết về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ. Quyết định này thay thế các quy định trước đây (Quyết định số 696/QĐ-VPCP ngày 16/11/2023 và Quyết định số 631/QĐ-VPCP ngày 28/10/2024), nhằm kiện toàn hệ thống tổ chức, bảo đảm tính thống nhất, chuyên nghiệp, hiện đại trong quản trị công vụ, đồng thời phân định rõ ràng phạm vi trách nhiệm giữa các đơn vị thuộc Văn phòng Chính phủ.

1.2 Những điểm cần lưu ý

• Nguyên tắc phân công nhiệm vụ: Theo Điều 2 Quyết định này, việc giao nhiệm vụ bảo đảm không chồng chéo, trùng lặp hoặc bỏ sót, đồng thời đề cao trách nhiệm cá nhân của Thủ trưởng đơn vị và xây dựng cơ chế phối hợp xử lý công việc hiệu quả.
• Rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ từng Vụ, Cục: Quyết định chi tiết hóa nhiệm vụ từng đơn vị, ví dụ: Vụ Tổng hợp thực hiện chức năng tham mưu, điều phối công tác Chính phủ; Vụ Pháp luật phụ trách xây dựng, thẩm tra văn bản pháp luật; Vụ Đổi mới doanh nghiệp phụ trách đổi mới, phát triển DN Nhà nước… Các Cục như Cục Kiểm soát thủ tục hành chính và Cục Quản trị – Tài vụ được quyền tự chủ tài chính (đơn vị dự toán độc lập) và có tư cách pháp nhân.
• Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số: Giao cho Cục Kiểm soát thủ tục hành chính nhiệm vụ về công nghệ thông tin, chuyển đổi số, cơ sở dữ liệu quốc gia, kiểm soát TTHC, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh quốc gia.
• Phân công, phối hợp trách nhiệm giữa các đơn vị: Quy định cụ thể cơ chế chủ trì, phối hợp và hướng xử lý khi có ý kiến khác nhau giữa các đơn vị, bảo đảm sự thông suốt trong vận hành.
• Hiệu lực thi hành và thay thế văn bản: Quyết định này có hiệu lực từ 01/08/2025 (Điều 20) và bãi bỏ các quy định trước đây trái với nội dung của văn bản mới.
• Khuyến nghị cho doanh nghiệp: Các tổ chức, doanh nghiệp khi giao dịch, làm việc với Văn phòng Chính phủ cần lưu ý: trao đổi đúng đơn vị chức năng; chuẩn bị hồ sơ, yêu cầu rõ ràng; cập nhật các đầu mối liên hệ theo cơ cấu tổ chức mới nhằm bảo đảm quy trình xử lý được thuận lợi và hiệu quả.

1.3 Tham khảo

Trích dẫn chính xác điều luật, khoản, điểm:

Theo Điều 1, 2, 3, 20 Quyết định 515/QĐ-VPCP năm 2025:
“Quyết định này quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Vụ, Cục trực thuộc Văn phòng Chính phủ…”, “Quyết định này có hiệu lực từ ngày 01/08/2025 và thay thế Quyết định số 696/QĐ-VPCP ngày 16/11/2023 và Quyết định số 631/QĐ-VPCP ngày 28/10/2024.”

Xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025 hợp nhất Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Văn phòng Quốc hội ban hành

2.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025 do Văn phòng Quốc hội công bố, hợp nhất toàn văn Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam qua các lần sửa đổi, bổ sung, bao gồm cả cập nhật theo Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025. Đây là đạo luật nền tảng (fundamental law) quy định chế độ chính trị, quyền con người, cấu trúc bộ máy nhà nước, các nguyên tắc về kinh tế, xã hội và hướng dẫn thi hành quyền hạn, nghĩa vụ của công dân và tổ chức tại Việt Nam.

2.2 Những điểm cần lưu ý

• Sửa đổi về tổ chức hành chính cấp huyện: Từ ngày 01/7/2025, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trên cả nước. Việc kiện toàn tổ chức bộ máy, bầu hoặc chỉ định lãnh đạo tại các địa phương hình thành sau sắp xếp được quy định chi tiết.
  Theo Điều 2 Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025.¹
• Phân cấp, phân quyền rõ ràng hơn trong quản lý nhà nước: Hiến pháp tiếp tục củng cố các nguyên tắc về phân công, phối hợp, kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan lập pháp – hành pháp – tư pháp, đảm bảo tính thống nhất nhưng tăng tính tự chủ cho bộ máy chính quyền địa phương.
  Theo Điều 2, Điều 52, Điều 112 và Điều 113 Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam, hợp nhất năm 2025.
• Bổ sung, khẳng định các quyền con người và quyền công dân trọng yếu: Các quyền về sở hữu, tự do kinh doanh, quyền về bí mật đời tư, quyền được bảo vệ môi trường sống đều được tái khẳng định là nền tảng của pháp luật Việt Nam hiện đại.
  Theo Chương II Hiến pháp hợp nhất năm 2025, sửa đổi ngày 16/6/2025.
• Khuyến nghị cho doanh nghiệp: Cần rà soát lại quy trình tuân thủ pháp luật, nhất là trong hoạt động đầu tư, sử dụng đất, sở hữu tài sản, lao động và chế độ quản trị doanh nghiệp nhằm đảm bảo trách nhiệm xã hội – môi trường đúng định hướng mới của Hiến pháp. Ngoài ra, các cơ cấu tổ chức liên quan đến chính quyền địa phương cần cập nhật để phù hợp với việc bãi bỏ đơn vị hành chính cấp huyện.

2.3 Tham khảo

– Điều 1, Điều 2, Điều 52, Điều 112, Điều 113 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (hợp nhất theo Văn bản hợp nhất 52/VBHN-VPQH năm 2025)

– Điều 2 Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025 của Quốc hội

1. “Kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước từ ngày 01 tháng 7 năm 2025…”, trích Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

3. Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025 hợp nhất Thông tư liên tịch quy định phối hợp trong thực hiện trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người được hưởng án treo do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành

3.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025 thống nhất các quy định về phối hợp giữa Tòa án, Viện kiểm sát, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng trong việc đề nghị, xét, quyết định rút ngắn thời gian thử thách đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện và người được hưởng án treo. Văn bản này hợp nhất Thông tư liên tịch số 03/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP cùng sửa đổi, bổ sung tại Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP, hướng dẫn chi tiết quy trình, trách nhiệm của các cơ quan liên quan cũng như các biểu mẫu văn bản đi kèm, nhằm đảm bảo tính xuyên suốt, công khai, minh bạch trong quá trình thi hành án hình sự.

3.2 Những điểm cần lưu ý

• Phạm vi và đối tượng áp dụng mở rộng, cập nhật: Thông tư liên tịch áp dụng cho toàn bộ hệ thống Tòa án, Viện kiểm sát, cơ quan thi hành án hình sự các cấp thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Công an cấp xã, đồng thời bổ sung đối tượng gồm cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan đến quá trình rút ngắn thời gian thử thách¹.
• Quy trình lập hồ sơ và thủ tục xét rút ngắn thời gian thử thách được làm rõ, bổ sung hướng dẫn chi tiết về hồ sơ, các tài liệu cần thiết, thẩm quyền xem xét, trách nhiệm liên thông trao đổi thông tin giữa các cơ quan.
• Bổ sung quyền chủ động của Viện kiểm sát: Khi phát hiện có trường hợp đủ điều kiện nhưng chưa được đề nghị thì Viện kiểm sát được quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền lập hồ sơ để bảo đảm quyền lợi cho người được tha tù, án treo.
• Thời gian thông báo và trình tự xét rút ngắn thời gian thử thách được quy định cụ thể về thời hạn các bước (ví dụ: 03 ngày thông báo mở phiên họp, 03 ngày bổ sung hồ sơ).
• Các mẫu quyết định rút ngắn/thông báo không chấp nhận rút ngắn thời gian thử thách được cập nhật, thay thế so với quy định cũ, kèm hướng dẫn chi tiết để các cơ quan thống nhất áp dụng.
• Quyết định về việc rút ngắn hoặc không rút ngắn thời gian thử thách có thể bị kháng nghị, trình tự giải quyết theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành.
• Văn bản có hiệu lực từ ngày 01/7/2025; thay thế quy định về rút ngắn thời gian thử thách tại Thông tư liên tịch 04/2018/TTLT-BCA-BQPTANDTC-VKSNDTC và Thông tư 08/2012/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC.

3.3 Tham khảo

• Theo Điều 4, 5, 6, 7, 8 Văn bản hợp nhất 15/VBHN-TANDTC năm 2025: quy định chi tiết về hồ sơ, trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách.
• Trích Luật Thi hành án hình sự số 41/2019/QH14, sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 59/2024/QH15 và Luật số 86/2025/QH15, đặc biệt các điều 59, 65, 85, 90 về rút ngắn thời gian thử thách đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người được hưởng án treo.
• Thông tư liên tịch số 01/2025/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 30/6/2025 sửa đổi các thông tư liên tịch liên quan.

Để nghiên cứu sâu và thực hiện đúng quy trình, doanh nghiệp, cá nhân nên xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Như vậy, có thể thấy các cập nhật pháp lý tuần này tác động mạnh mẽ đến hoạt động quản trị doanh nghiệp, quy trình làm việc với cơ quan nhà nước và cả công tác tuân thủ pháp luật của tổ chức, cá nhân. Việc kiện toàn cơ cấu Văn phòng Chính phủ sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận thông tin và xử lý thủ tục hành chính nhanh, đúng đầu mối hơn; việc hợp nhất Hiến pháp mang yếu tố nền tảng cho ổn định lâu dài về pháp lý, song song tăng cường kiểm soát phân quyền giữa các cơ quan công quyền; đồng thời, quy định mới về rút ngắn thời gian thử thách đảm bảo quyền lợi, khuyến khích tái hòa nhập xã hội – góp phần xây dựng môi trường đầu tư phát triển bền vững.

• Khuyến nghị: Doanh nghiệp cần chủ động rà soát lại các quy trình, hồ sơ quan hệ với Văn phòng Chính phủ theo cơ cấu mới, cập nhật bộ phận liên hệ, sử dụng đầu mối chức năng đúng để tối ưu thời gian, chi phí.
• Trong hoạt động đầu tư, sử dụng đất, sở hữu tài sản, lao động, quản trị DN, cần đặc biệt tuân thủ định hướng mới trong Hiến pháp hợp nhất, chú ý tới việc bãi bỏ đơn vị hành chính cấp huyện và các quyền về môi trường sống & bí mật đời tư.
• Xem xét áp dụng nhanh các thủ tục trình tự, biểu mẫu theo quy định mới về rút ngắn thời gian thử thách nhằm bảo đảm quyền và nghĩa vụ hợp pháp cho người lao động hoặc đối tượng liên quan.
• Lưu ý các rủi ro pháp lý: Sự chuyển đổi về cơ quan, đầu mối, quy trình giải quyết công việc có thể dẫn tới thủ tục bị chậm, sót hoặc sai chức năng nếu doanh nghiệp không kịp thời cập nhật. Việc không tuân thủ các điểm mới của Hiến pháp về quyền sở hữu, tự do kinh doanh có thể dẫn đến tranh chấp, xử phạt hành chính hoặc mất cơ hội đầu tư.
• Các bước doanh nghiệp cần thực hiện: (i) Cập nhật, phổ biến nội bộ về các thay đổi trong tổ chức cơ quan Nhà nước; (ii) rà soát, chỉnh sửa quy trình nội bộ phù hợp; (iii) chủ động liên hệ, tra cứu văn bản pháp luật gốc khi có giao dịch mới; (iv) chủ động tham vấn tư vấn pháp lý chuyên môn khi phát sinh hồ sơ phức tạp.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần. Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.