Bản tin pháp lý – Ngày 23 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Logistics & vận tải

I. Mở đầu

Tuần qua, lĩnh vực logistics và vận tải tại Việt Nam chứng kiến nhiều thay đổi quan trọng qua loạt văn bản pháp lý mới được ban hành và hợp nhất:

• Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025 hợp nhất các quy định liên quan đến đăng ký phương tiện giao thông đường sắt và di chuyển phương tiện giao thông đường sắt trong trường hợp đặc biệt, có hiệu lực từ 01/01/2025 .
• Quyết định 2498/QĐ-BTC ngày 17/07/2025 bổ sung cửa khẩu Hoành Mô và lối Bắc Phong Sinh (Quảng Ninh) vào danh sách các cửa khẩu áp dụng tờ khai hải quan dùng cho người xuất cảnh, nhập cảnh; có hiệu lực ngay từ ngày ký.
• Công điện 113/CĐ-TTg ngày 19/07/2025 chỉ đạo tổng thể phát triển hiệu quả vận tải đường thủy nội địa nhằm thúc đẩy chuỗi logistics trên phạm vi toàn quốc.
• Công văn 6640/VPCP-CN ngày 17/07/2025 phê duyệt lập điều chỉnh Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, bổ sung cảng Măng Đen và Vân Phong vào quy hoạch quốc gia.
• Văn bản hợp nhất 21/VBHN-BQP năm 2025 hợp nhất các quy định về mở, đóng sân bay chuyên dùng, đảm bảo minh bạch hóa quy trình và thẩm quyền quản lý nhà nước.

Những động thái trên phản ánh xu hướng hoàn thiện khung pháp lý và cải cách thủ tục trong bối cảnh ngành vận tải – logistics ngày càng đóng vai trò chiến lược đối với phát triển kinh tế, an ninh quốc gia cũng như đáp ứng các cam kết quốc tế về thương mại và môi trường. Đặc biệt, việc tích hợp, cập nhật dữ liệu điện tử và số hóa quy trình quản lý đối với phương tiện giao thông, xuất nhập cảnh… sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Các luật mới không chỉ đơn thuần điều chỉnh quy trình quản lý nhà nước mà còn hướng tới mục tiêu thúc đẩy xã hội hóa đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp vận tải, logistics tận dụng tối đa lợi thế địa lý, hạ tầng, và tận dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả vận hành đồng thời giảm thiểu rủi ro pháp lý khi tham gia thị trường.

II. Nội dung chính

1. Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025 hợp nhất Thông tư quy định về đăng ký phương tiện giao thông đường sắt, di chuyển phương tiện giao thông đường sắt trong trường hợp đặc biệt do Bộ Xây dựng ban hành

1.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025 là văn bản hợp nhất các quy định liên quan đến đăng ký phương tiện giao thông đường sắt và di chuyển phương tiện giao thông đường sắt trong trường hợp đặc biệt, trên cơ sở hợp nhất Thông tư số 14/2023/TT-BGTVT và các sửa đổi, bổ sung tại Thông tư 09/2025/TT-BXD. Văn bản này hướng dẫn chi tiết về trình tự, thủ tục cấp, cấp lại, thu hồi, xóa Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện (GCN ĐKPT) cho phương tiện đường sắt quốc gia, chuyên dùng và đô thị, đồng thời quy định về việc di chuyển phương tiện trong các trường hợp cấp bách như cứu nạn, phòng chống thiên tai, an ninh quốc phòng, hoặc phục vụ kiểm định kỹ thuật.

1.2 Những điểm cần lưu ý

• Phân cấp thẩm quyền cấp, thu hồi, xóa GCN ĐKPT: Cục Đường sắt Việt Nam thực hiện đối với đường sắt quốc gia, còn UBND cấp tỉnh thực hiện với đường sắt chuyên dùng và đô thị. Phân cấp này ghi nhận rõ thời hiệu chuyển giao (từ 01/01/2025).
  Theo khoản 2 Điều 5 Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025.
• Quy định cụ thể về hồ sơ và thủ tục: Các thủ tục về cấp, cấp lại, thu hồi, xóa GCN ĐKPT được quy định rõ ràng về thành phần hồ sơ (có thể nộp bản giấy, bản điện tử), thời hạn giải quyết, hình thức nộp hồ sơ (trực tiếp, trực tuyến, bưu chính). Đặc biệt, đối với trường hợp phương tiện bị mất GCN phải có xác nhận và chờ 30 ngày chờ cấp lại.
  Theo Điều 6, 7, 8, 9 Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025.
• Hướng dẫn di chuyển phương tiện trong trường hợp đặc biệt: Cho phép di chuyển phương tiện chưa đủ điều kiện vận hành trong các trường hợp đặc biệt (phục vụ kiểm tra, tập kết, phòng tránh hoặc xử lý sự cố). Việc di chuyển phải đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường và tuân thủ điều hành vận tải của doanh nghiệp quản lý đường sắt.
  Theo Điều 14, 15 Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025.
• Chế độ báo cáo thống kê mới: Chủ sở hữu cùng các cơ quan có thẩm quyền phải thực hiện báo cáo định kỳ và đột xuất về tình hình đăng ký phương tiện, cấp/thu/ghi/xóa GCN ĐKPT, sử dụng mẫu báo cáo theo Phụ lục VIII.
  Theo Điều 13 Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025.
• Quy định chuyển tiếp và cập nhật dữ liệu điện tử: Phương tiện đã đăng ký trước ngày hiệu lực được giữ số đăng ký cũ; từ 01/01/2025, UBND cấp tỉnh chính thức tiếp nhận thẩm quyền cấp GCN ĐKPT với đường sắt đô thị, chuyên dùng; đồng thời cập nhật dữ liệu vào hệ thống điện tử sau khi hoàn thành cơ sở dữ liệu quốc gia.
  Theo Điều 21 Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025.

1.3 Tham khảo

• Điều 4-9 Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025: Thủ tục cấp, cấp lại, thu hồi, xóa Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện.
• Điều 5: “Cục Đường sắt Việt Nam tổ chức cấp, cấp lại, thu hồi, xóa Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện trên đường sắt quốc gia. UBND cấp tỉnh có thẩm quyền với đường sắt chuyên dùng, đường sắt đô thị.”
• Điều 14, 15: “Phương tiện chưa đáp ứng điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 30 Luật Đường sắt được phép di chuyển trong các trường hợp đặc biệt như kiểm tra, thử nghiệm, phòng chống thiên tai, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh.”
• Điều 13: Chế độ báo cáo thống kê định kỳ tình hình đăng ký phương tiện giao thông đường sắt.
• Điều 20, 21: Quy định về hiệu lực thi hành, chuyển tiếp và cập nhật dữ liệu.

Trích dẫn:
“Theo Điều 5 Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025: Cục Đường sắt Việt Nam tổ chức cấp, cấp lại, thu hồi, xóa Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện trên đường sắt quốc gia. UBND cấp tỉnh có đường sắt chuyên dùng, đường sắt đô thị thực hiện chức năng này trên địa bàn quản lý.”
“Theo Điều 14 Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025: Phương tiện chưa đáp ứng điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 30 Luật Đường sắt được phép di chuyển trong trường hợp đặc biệt như kiểm tra, bàn giao, phòng, chống thiên tai, sự cố khẩn cấp.”

1.4 Tham khảo

• Luật Đường sắt năm 2017
• Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-thong-Van-tai/Van-ban-hop-nhat-10-VBHN-BXD-2025-Thong-tu-dang-ky-phuong-tien-giao-thong-duong-sat-666102.aspx

Xem văn bản chi tiết tại đây: Xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Quyết định 2498/QĐ-BTC năm 2025 bổ sung Danh sách các cửa khẩu áp dụng tờ khai hải quan dùng cho người xuất cảnh, nhập cảnh

2.1 Tóm tắt văn bản

Quyết định 2498/QĐ-BTC ngày 17/07/2025 do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành có hiệu lực ngay từ ngày ký, nhằm bổ sung cửa khẩu Hoành Mô và lối thông quan Bắc Phong Sinh thuộc cửa khẩu Hoành Mô (Quảng Ninh) vào danh sách các cửa khẩu áp dụng tờ khai hải quan dùng cho người xuất cảnh, nhập cảnh theo mẫu quy định tại Thông tư số 120/2015/TT-BTC và Thông tư số 52/2017/TT-BTC.

2.2 Những điểm cần lưu ý

• Việc bổ sung này mở rộng thêm hai địa điểm tại Quảng Ninh (Hoành Mô và lối Bắc Phong Sinh), tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập cảnh và giao thương tại khu vực biên giới phía Bắc.
• Bãi bỏ Quyết định số 2286/QĐ-BTC ngày 26/09/2024 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Doanh nghiệp cần cập nhật quy trình tại các cửa khẩu mới và lưu ý sử dụng mẫu tờ khai phù hợp theo quy định hiện hành.
• Quyết định này chỉ điều chỉnh đối với tờ khai hải quan dùng cho người xuất cảnh, nhập cảnh, không bao gồm các hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa thương mại thông thường.
• Việc áp dụng mẫu tờ khai phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về in, phát hành, quản lý và sử dụng theo Thông tư số 120/2015/TT-BTC và văn bản sửa đổi, bổ sung liên quan.

2.3 Tham khảo

Theo Điều 1 Quyết định 2498/QĐ-BTC ngày 17/07/2025 của Bộ trưởng Bộ Tài chính:

Bổ sung cửa khẩu Hoành Mô và lối Bắc Phong Sinh thuộc cửa khẩu Hoành Mô (tỉnh Quảng Ninh) vào danh sách các cửa khẩu áp dụng tờ khai hải quan dùng cho người xuất cảnh, nhập cảnh theo mẫu ban hành kèm Thông tư số 120/2015/TT-BTC ngày 14/8/2015 và Thông tư số 52/2017/TT-BTC ngày 19/5/2017.

Theo Điều 2 Quyết định 2498/QĐ-BTC ngày 17/07/2025:

Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký. Bãi bỏ Quyết định số 2286/QĐ-BTC ngày 26 tháng 9 năm 2024 của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

2.4 Đề xuất cho doanh nghiệp

Doanh nghiệp có hoạt động liên quan đến xuất nhập cảnh qua các cửa khẩu biên giới miền Bắc nên rà soát lại quy trình, tài liệu nội bộ nhằm đảm bảo tuân thủ theo địa điểm và biểu mẫu mới. Xem văn bản chi tiết tại đây: Xem văn bản chi tiết tại đây.

3. Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025 thực hiện giải pháp phát triển hiệu quả vận tải đường thủy thúc đẩy phát triển logistics trong lĩnh vực vận tải do Thủ tướng Chính phủ điện

3.1 Tóm tắt văn bản

Công điện 113/CĐ-TTg ngày 19/07/2025 nhấn mạnh vai trò then chốt của vận tải đường thủy nội địa và vận tải ven biển đối với hệ thống logistics Việt Nam. Văn bản này chỉ đạo các bộ ngành, địa phương khẩn trương rà soát, sửa đổi chính sách, tăng cường đầu tư, nâng cấp hạ tầng và đơn giản hóa thủ tục hành chính nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng sông ngòi, bờ biển Việt Nam, đồng thời thúc đẩy kết nối, giảm chi phí logistics quốc gia và thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

3.2 Những điểm cần lưu ý

• Đẩy mạnh hoàn thiện khung pháp lý và chính sách đầu tư vận tải thủy: Yêu cầu sửa đổi văn bản quy phạm pháp luật, xây dựng cơ chế ưu đãi thu hút xã hội hóa đầu tư vào kết cấu hạ tầng, đội tàu và công nghệ vận tải thủy, hoàn thành trong tháng 9/2025.
  Theo điểm a khoản 1 Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025.¹
• Rà soát, cập nhật quy hoạch, tăng ưu tiên đầu tư hạ tầng chiến lược: Cập nhật quy hoạch hạ tầng, ưu tiên các tuyến vận tải thủy trọng điểm tại vùng kinh tế Bắc Bộ, Đông Nam Bộ, ĐBSCL; tích hợp logistics, kho bãi; hoàn thành trong tháng 9/2025.
  Theo điểm b khoản 1 và điểm a khoản 7 Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025.²
• Ưu đãi tài chính và hỗ trợ doanh nghiệp vận tải thủy: Nghiên cứu đề xuất chính sách ưu đãi thuế, phí, tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp vận tải thủy và khuyến khích DN xuất nhập khẩu sử dụng dịch vụ vận tải thủy.
  Theo khoản 2 và khoản 5 Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025.³
• Đơn giản hóa thủ tục, cải thiện quản lý: Đẩy mạnh cải cách hành chính trong đăng kiểm, cấp phép phương tiện, rút ngắn thời gian đánh giá tác động môi trường cho dự án hạ tầng thủy.
  Theo điểm c khoản 1 và điểm b khoản 6 Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025.⁴
• Tăng cường phối hợp đa ngành và trách nhiệm địa phương: Bộ, ngành và địa phương chủ động phối hợp triển khai giải pháp, kiểm tra xử lý vi phạm, định kỳ báo cáo tiến độ triển khai lên Bộ Xây dựng và Thủ tướng.
  Theo khoản 8 Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025.⁵

3.3 Tham khảo

1. Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025 thực hiện giải pháp phát triển hiệu quả vận tải đường thủy thúc đẩy phát triển logistics trong lĩnh vực vận tải, ban hành ngày 19/07/2025, Thủ tướng Chính phủ.

Như vậy, có thể thấy lĩnh vực vận tải thủy đang được đặt vào “vị trí chiến lược” trong phát triển logistics tại Việt Nam. Xem văn bản chi tiết tại đây.

4. Công văn 6640/VPCP-CN năm 2025 phê duyệt nhiệm vụ lập điều chỉnh Quy hoạch hệ thống cảng hàng không do Văn phòng Chính phủ ban hành

4.1 Tóm tắt văn bản

Công văn 6640/VPCP-CN do Văn phòng Chính phủ ban hành ngày 17/07/2025 đã phê duyệt chủ trương về việc lập điều chỉnh Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050. Văn bản đặc biệt nhấn mạnh việc nghiên cứu, bổ sung cảng hàng không Măng Đen, Vân Phong vào quy hoạch và giao Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm rà soát, thẩm định và phê duyệt điều chỉnh theo thủ tục rút gọn.

4.2 Những điểm cần lưu ý

• Bổ sung cảng hàng không mới: Quyết định đồng ý về chủ trương nghiên cứu và bổ sung hai cảng hàng không Măng Đen và Vân Phong vào hệ thống quy hoạch, mở ra cơ hội phát triển mới cho một số vùng kinh tế trọng điểm.
• Áp dụng thủ tục rút gọn với điều chỉnh quy hoạch: Việc điều chỉnh quy hoạch được thực hiện theo điều 54a Luật Quy hoạch được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 57/2024/QH15, cho phép rút ngắn trình tự thủ tục, ưu tiên tính cấp thiết và linh hoạt, nhưng vẫn phải đảm bảo đánh giá an toàn không lưu, không chồng lấn, xung đột vùng trời.
• Thẩm quyền phê duyệt: Bộ trưởng Bộ Xây dựng được giao thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh quy hoạch và báo cáo kết quả lên Thủ tướng Chính phủ, đảm bảo đúng quy định pháp luật và vai trò giám sát của cơ quan cấp trên.

4.3 Tham khảo

Theo Điều 54a Luật Quy hoạch được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 57/2024/QH15 ngày 29/11/2024: “Bộ trưởng được giao tổ chức lập quy hoạch ngành quốc gia, lập quy hoạch vùng phê duyệt điều chỉnh quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng và báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện.”¹_{1: điểm b khoản 6 Điều 54a Luật số 57/2024/QH15}Như vậy, có thể thấy việc điều chỉnh quy hoạch các cảng hàng không toàn quốc đã được đơn giản hóa quy trình nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển nhanh chóng của ngành hàng không cũng như đảm bảo an toàn không lưu và phát triển bền vững, đáp ứng nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp và các địa phương liên quan.

Xem văn bản chi tiết tại đây.

5. Văn bản hợp nhất 21/VBHN-BQP năm 2025 hợp nhất Nghị định quy định điều kiện, trình tự, thủ tục mở, đóng sân bay chuyên dùng do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ban hành

5.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất 21/VBHN-BQP ngày 17/07/2025 hợp nhất các quy định liên quan tới điều kiện, trình tự, thủ tục mở và đóng sân bay chuyên dùng. Đây là văn bản pháp lý trọng yếu trong lĩnh vực hạ tầng hàng không chuyên dụng, nhằm đảm bảo công tác quản lý nhà nước tập trung, minh bạch và thống nhất theo hướng dẫn của Bộ Quốc phòng.

5.2 Những điểm cần lưu ý

• Đối tượng áp dụng: Theo quy định mới này, các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động mở, đóng, quản lý sân bay chuyên dùng đều thuộc phạm vi điều chỉnh của văn bản^[1].
• Điều kiện mở sân bay chuyên dùng: Điều đáng chú ý là việc xét duyệt điều kiện mở sân bay chuyên dùng phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn bay, quốc phòng, an ninh và yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội^[2].
• Trình tự, thủ tục: Thủ tục mở hoặc đóng sân bay chuyên dùng được đơn giản hóa theo quy định mới, giúp các chủ đầu tư rút ngắn thời gian chuẩn bị và hoàn thiện hồ sơ^[3].
• Thẩm quyền và trách nhiệm: Bộ Quốc phòng là cơ quan chủ trì tiếp nhận, thẩm định và ra quyết định về việc mở, đóng sân bay chuyên dùng, đồng thời phối hợp với các bộ, ngành liên quan nhằm đảm bảo kiểm soát chặt chẽ^[4].

5.3 Tham khảo

• Theo Điều 3, Điều 6, Điều 8 Nghị định số 125/2015/NĐ-CP về điều kiện, trình tự, thủ tục mở, đóng sân bay chuyên dùng^[1][2][3].
• Theo Điều 2, Điều 7 Văn bản hợp nhất 21/VBHN-BQP năm 2025^[4].

Xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Các cập nhật pháp lý mới trong tuần khẳng định vị thế chiến lược của lĩnh vực logistics và vận tải trong giai đoạn phát triển mới của nền kinh tế Việt Nam. Thủ tục hành chính được tinh giản, minh bạch và số hóa sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, tối ưu chi phí và chủ động hơn trong việc đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước và hợp tác quốc tế.

Doanh nghiệp nên lưu ý chủ động rà soát quy trình nội bộ, cập nhật biểu mẫu, hồ sơ theo quy định mới; tăng cường phối hợp với các cơ quan quản lý khi xuất nhập cảnh, đăng ký phương tiện, tham gia vận tải đặc biệt hoặc triển khai dự án logistics liên quan đến lĩnh vực hàng không, đường thủy và đường sắt.

Các bước cần thực hiện:

• Không chậm trễ cập nhật biểu mẫu, quy trình đăng ký phương tiện, tờ khai hải quan tại các cửa khẩu, cảng mới bổ sung.
• Chuẩn bị hồ sơ giao dịch, vận chuyển phù hợp với thủ tục số hóa, dữ liệu điện tử.
• Rà soát điều kiện pháp lý, tận dụng các ưu đãi đầu tư, chính sách tín dụng, thuế đối với logistics – vận tải.
• Chủ động liên hệ, phối hợp với bộ ngành và địa phương để xử lý kịp thời phát sinh pháp lý hoặc vướng mắc trong triển khai dự án.

Rủi ro pháp lý doanh nghiệp cần lưu ý gồm: trì hoãn áp dụng quy định mới, thiếu minh bạch trong cập nhật quy trình nội bộ, hoặc bỏ sót nghĩa vụ báo cáo thống kê, có thể dẫn đến bị xử lý vi phạm hành chính.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.