I. Mở đầu
Thông báo số 490/TB-VPCP ngày 17/09/2025 của Văn phòng Chính phủ tổng kết các chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về việc xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường không khí và ô nhiễm các dòng sông tại Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Văn bản xác định Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Thời điểm có hiệu lực: từ ngày 17/09/2025.
Trong bối cảnh ô nhiễm môi trường tại hai đô thị lớn đang có xu hướng tăng, ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động sản xuất, kinh doanh và sức khỏe cộng đồng, các quy định mới này hướng đến mục tiêu phát triển kinh tế xanh, nâng cao trách nhiệm xã hội và bảo vệ quyền lợi của các doanh nghiệp cũng như người dân. Điều đáng chú ý là luật nhấn mạnh yếu tố phối hợp đa ngành, ứng dụng AI, công nghệ tự động cùng giải pháp kinh tế tuần hoàn, đồng thời phân cấp mạnh cho địa phương trong việc xử lý vi phạm.
Tác động dự kiến đến doanh nghiệp bao gồm việc phải tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật môi trường mới, tận dụng chính sách hỗ trợ chuyển đổi xanh, để đáp ứng yêu cầu về chất lượng môi trường, đồng thời giảm thiểu rủi ro về xử phạt, đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.
II. Nội dung chính
1. Thông báo 490/TB-VPCP năm 2025 kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về thực hiện kết luận, chỉ đạo xử lý ô nhiễm môi trường không khí, ô nhiễm các dòng sông trên địa bàn Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh; Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn đến năm 2045
1.1 Tóm tắt văn bản
Văn bản này tổng kết chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về việc tăng cường xử lý ô nhiễm môi trường không khí và ô nhiễm các dòng sông, đặc biệt tại Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Đồng thời, thông báo kế hoạch hành động quốc gia giai đoạn 2025 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045 về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng không khí, giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương, thúc đẩy phối hợp, hướng đến phát triển kinh tế xanh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Hành động được chỉ đạo đồng bộ từ xây dựng hệ thống quan trắc tự động, bổ sung quy chuẩn, đến giải pháp kinh tế tuần hoàn và truyền thông nâng cao nhận thức xã hội.
1.2 Những điểm cần lưu ý
- Kế hoạch xử lý toàn diện ô nhiễm môi trường sẽ tiếp cận tổng thể các thành tố ô nhiễm (không khí, nước, chất thải rắn), lấy ý kiến doanh nghiệp và người dân, trọng điểm tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, nhân rộng trên toàn quốc.
Theo Thông báo số 490/TB-VPCP ngày 17/09/2025 của Văn phòng Chính phủ.1 - Cập nhật và nâng cao quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng môi trường theo tiêu chuẩn quốc tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Theo chỉ đạo tại khoản 2, Thông báo số 490/TB-VPCP.1 - Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ tự động vào xây dựng hệ thống quan trắc môi trường quốc gia và địa phương, hoàn thành trong Quý III/2026.
Theo khoản 4, Thông báo số 490/TB-VPCP.1 - Chế tài xử lý vi phạm môi trường được tăng cường, phân cấp mạnh cho cấp xã, đặc biệt với hành vi đốt rác thải, xây dựng, giao thông không tuân thủ quy định môi trường.
Theo khoản 7, Thông báo số 490/TB-VPCP.1 - Chính sách hỗ trợ tài chính, thuế, phí cho doanh nghiệp, người dân chuyển đổi sang phương tiện xanh, giao thông công cộng, thúc đẩy kinh tế xanh, tuần hoàn.
Theo khoản 5, Thông báo số 490/TB-VPCP.1 - Quy hoạch lại các khu công nghiệp, làng nghề kết hợp di dời cơ sở gây ô nhiễm ra khỏi khu dân cư nội thành.
Theo khoản 8, Thông báo số 490/TB-VPCP.1 - Yêu cầu xây dựng lộ trình chuyển đổi giao thông xanh và công khai chính sách hỗ trợ, khuyến nghị doanh nghiệp đồng hành thực hiện.
Theo khoản 8, Thông báo số 490/TB-VPCP.1 - Đẩy mạnh truyền thông, giáo dục kỹ thuật về môi trường qua các kênh chủ lực như VTV, VOV, TTXVN, tạo sự đồng thuận xã hội.
Theo khoản 7, Thông báo số 490/TB-VPCP.1
1.3 Tham khảo
– Thông báo số 490/TB-VPCP ngày 17/09/2025 của Văn phòng Chính phủ.- Quyết định số 450/QĐ-TTg ngày 13/4/2022 phê duyệt Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.2– Quyết định số 611/QĐ-TTg ngày 08/7/2024 phê duyệt Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.3– Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 12/7/2025 về nhiệm vụ cấp bách xử lý ô nhiễm môi trường.4– Quyết định số 224/QĐ-TTg ngày 07/3/2024 về Quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.5Xem văn bản chi tiết tại đây.
1 Điều 1-9, Thông báo số 490/TB-VPCP ngày 17/09/2025 của Văn phòng Chính phủ.
2 Điều 1, Quyết định số 450/QĐ-TTg ngày 13/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ.
3 Điều 1, Quyết định số 611/QĐ-TTg ngày 08/7/2024 của Thủ tướng Chính phủ.
4 Điều 1, Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 12/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ.
5 Điều 1, Quyết định số 224/QĐ-TTg ngày 07/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ.
III. Kết luận và nhận định
Quy định mới tạo ra khung pháp lý rõ ràng, thúc đẩy doanh nghiệp chủ động đầu tư và chuyển đổi sang các công nghệ xanh hơn. Các chế tài xử lý vi phạm được tăng cường, giúp kiểm soát rủi ro nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức về chi phí tuân thủ, nhất là với doanh nghiệp trong các ngành sản xuất, vận tải và khu công nghiệp.
- Khuyến nghị: Doanh nghiệp cần rà soát quy trình sản xuất, cập nhật hệ thống quản lý môi trường, chủ động tiếp cận các chính sách hỗ trợ về tài chính, thuế, phí, và xây dựng lộ trình chuyển đổi sang công nghệ sạch/ giao thông xanh.
- Lưu ý rủi ro pháp lý: Việc không tuân thủ các quy chuẩn mới về môi trường hoặc chậm áp dụng công nghệ quan trắc có thể dẫn tới xử phạt nghiêm khắc, ảnh hưởng tới uy tín và hoạt động.
- Hướng dẫn thực hiện:
– Nâng cấp hệ thống xử lý khí thải, nước thải và chất thải rắn theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia mới.
– Chủ động phối hợp với cơ quan nhà nước, tham gia góp ý các quy định liên quan.
– Theo dõi lộ trình chuyển đổi xanh và tranh thủ các chương trình hỗ trợ công bố công khai.
Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.
