Bản tin pháp lý – Ngày 17 tháng 8 năm 2025 – Danh mục: Tài Chính

I. Mở đầu

Ngày 13/08/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 81/2025/TT-BTC quy định về quản lý và sử dụng tài khoản thanh toán của Kho bạc Nhà nước (KBNN) tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) và các ngân hàng thương mại (NHTM). Văn bản này có hiệu lực từ 01/10/2025 và thay thế Thông tư số 58/2019/TT-BTC.

Bối cảnh ban hành văn bản dựa trên xu hướng chuẩn hóa, tập trung hóa mô hình thanh toán điện tử song phương, thúc đẩy sự phối hợp giữa KBNN và NHTM nhằm tối ưu hóa quản lý ngân quỹ, tăng cường an toàn và minh bạch trong giao dịch tài chính công. Thông tư hướng dẫn chi tiết quy trình mở, quản lý tài khoản, cơ chế đối chiếu, chuyển tiền và nguyên tắc bồi thường chậm hạch toán, giúp chuẩn hóa hoạt động thanh toán nhà nước và thúc đẩy ứng dụng công nghệ tài chính.

Đối với doanh nghiệp, Thông tư này sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới luồng tiền, phương thức thanh toán và đối chiếu ngân sách khi làm việc với các đơn vị kho bạc, đồng thời tạo nền tảng liên thông với cơ quan thuế, hải quan qua cập nhật và công khai danh mục tài khoản. Ngoài ra, lộ trình chuyển đổi mô hình tập trung trước 30/06/2028 là yếu tố chiến lược mà các đơn vị tài chính, kế toán doanh nghiệp cần lưu ý để chuẩn bị hồ sơ, phối hợp thực thi phù hợp.

Quyết định 1743/QĐ-TTg ngày 14/08/2025 của Thủ tướng ban hành danh sách đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Tài chính gồm 8 đơn vị. Đồng thời, quy định tổ chức lại các nhà xuất bản liên quan với thời hạn tổ chức vận hành trước 01/09/2025, tinh giản đầu mối ngành giáo dục công lập trước hết năm 2026 và bãi bỏ các quyết định cũ về danh sách đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc.

Bối cảnh ban hành Quyết định xuất phát từ yêu cầu tinh giản bộ máy, đảm bảo vận hành hiệu quả, nâng cao chất lượng quản lý ngành tài chính – đào tạo. Điều này tác động trực tiếp tới các đơn vị thuộc danh sách mới, buộc phải rà soát nhân sự, tối ưu hóa hoạt động, đồng thời giúp doanh nghiệp có thêm thông tin về đầu mối phối hợp chuyên môn, đầu tư giáo dục, truyền thông và đổi mới sáng tạo.

Công điện 133/CĐ-TTg ngày 12/08/2025 nhấn mạnh mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3 – 8,5 %, công nghiệp 9,6 – 9,8 %, xuất khẩu hàng hóa 12 %, xuất siêu 30 tỷ USD (ba mươi tỷ đô la Mỹ), thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển chuỗi giá trị, kiểm soát lạm phát và chủ động ứng phó với chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ. Văn bản này đề xuất nhiều giải pháp như phát triển sản xuất, nâng cao tiêu dùng nội địa, đầu tư hạ tầng và tăng cường kiểm tra giám sát.

Công điện này ra đời trong bối cảnh kinh tế quốc tế nhiều biến động, cạnh tranh ngày càng gay gắt, đòi hỏi doanh nghiệp phải nâng cao năng lực quản trị, linh hoạt thích ứng chính sách thuế, và xây dựng các phương án dự phòng để bảo vệ sản xuất, chuỗi cung ứng.

Công văn 7464/VPCP-KTTH ngày 11/08/2025 yêu cầu đẩy mạnh giải ngân các chương trình mục tiêu quốc gia, minh bạch quá trình sử dụng vốn đầu tư công, tổng hợp rà soát và điều chỉnh/hoàn trả vốn ngân sách trung ương khi không còn nhu cầu sử dụng.

Bối cảnh của văn bản này xuất phát từ thực tế tiến độ giải ngân vốn đầu tư công còn chậm, cần khẩn trương tháo gỡ vướng mắc, hoàn thiện thể chế để đảm bảo hiệu quả triển khai các chương trình trọng điểm. Đối với doanh nghiệp, đây là cơ hội khai thác nguồn vốn đầu tư công, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi tuân thủ quy trình báo cáo, phối hợp với cơ quan chủ quản để đảm bảo sử dụng vốn hợp lý, minh bạch.

II. Nội dung chính

1. Thông tư 81/2025/TT-BTC quy định về quản lý và sử dụng tài khoản thanh toán của Kho bạc Nhà nước mở tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các ngân hàng thương mại do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành

1.1 Tóm tắt văn bản

Ngày 13/08/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 81/2025/TT-BTC nhằm quy định cụ thể về quản lý và sử dụng tài khoản thanh toán của Kho bạc Nhà nước (KBNN) mở tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cùng các ngân hàng thương mại (NHTM). Thông tư này hướng dẫn chi tiết quy trình mở, quản lý, hạch toán, thanh toán song phương điện tử và các cơ chế đảm bảo an toàn, kịp thời trong xử lý thanh toán cũng như quy định rõ hơn về trách nhiệm của KBNN và các NHTM. Văn bản thay thế Thông tư số 58/2019/TT-BTC và có hiệu lực từ ngày 01/10/2025.

1.2 Những điểm cần lưu ý

Phân biệt hai mô hình thanh toán song phương điện tử: Mô hình tài khoản thanh toán phân tán cho phép KBNN trung ương và các khu vực cùng mở tài khoản tại NHTM, còn mô hình tài khoản thanh toán tập trung chỉ duy trì tại cấp trung ương. Điều này ảnh hưởng trực tiếp tới luồng tiền, công tác đối chiếu và chuyển tiền hàng ngày.
Theo Điều 5, Điều 6 Thông tư 81/2025/TT-BTC
Chuyển toàn bộ số dư về tài khoản KBNN tại NHNN vào cuối ngày: Để tối ưu hóa quản lý ngân quỹ và tuân thủ quy định ngân sách, toàn bộ số dư tại NHTM được chuyển về KBNN tại Sở Giao dịch NHNN, trừ các ngoại tệ chưa mở tài khoản.
Theo khoản 3 Điều 5, khoản 3 Điều 6 Thông tư 81/2025/TT-BTC
Quy định nghĩa vụ bồi thường của NHTM trong trường hợp chậm hạch toán: Trường hợp NHTM chậm hạch toán các khoản thu/chi do lỗi chủ quan, NHTM phải trả “tiền chậm hạch toán” cho KBNN với mức lãi suất 150 % lãi suất gửi tiền của KBNN tại NHNN, nhân với số ngày chậm.
Theo khoản 5 Điều 5 và khoản 5 Điều 6 Thông tư 81/2025/TT-BTC
Yêu cầu chuyển đổi toàn bộ sang mô hình tập trung trước 30/6/2028: KBNN và NHTM phải hoàn thành lộ trình chuyển đổi, chuẩn hóa mô hình thanh toán song phương điện tử theo hướng tập trung.
Theo khoản 1 Điều 10 Thông tư 81/2025/TT-BTC
Trách nhiệm phối hợp, chia sẻ dữ liệu và thông tin: KBNN có trách nhiệm cập nhật, công khai các danh mục tài khoản cho cơ quan thuế, hải quan và trên các cổng thông tin điện tử quốc gia.
Theo khoản 4 Điều 7 Thông tư 81/2025/TT-BTC
Điểm mới về nguyên tắc hợp đồng cung cấp dịch vụ thanh toán song phương điện tử: Đưa ra nội dung thỏa thuận về quy trình, trách nhiệm, nguyên tắc xử lý, bồi thường thiệt hại giữa các bên được quy định tại Phụ lục kèm theo Thông tư.

1.3 Tham khảo

Điều 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9, 10 Thông tư 81/2025/TT-BTC ngày 13/8/2025 của Bộ trưởng Bộ Tài chính
Khoản 2 Điều 10 Nghị định số 24/2016/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung năm 2025)
Khoản 1 Điều 156 Bộ luật dân sự năm 2015
Thông tư số 08/2024/TT-NHNN ngày 25/6/2024

Để nghiên cứu và áp dụng chi tiết, doanh nghiệp và các bên liên quan nên xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Quyết định 1743/QĐ-TTg năm 2025 về Danh sách đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Tài chính do Thủ tướng Chính phủ ban hành

2.1 Tóm tắt văn bản

Quyết định 1743/QĐ-TTg ngày 14/08/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành danh sách các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Tài chính. Danh sách này bao gồm tám đơn vị thành viên hoạt động trong lĩnh vực đào tạo, xuất bản và đổi mới sáng tạo. Quyết định đồng thời quy định các điều khoản chuyển tiếp về tổ chức lại các nhà xuất bản liên quan và xác lập thời hạn rà soát, sắp xếp để tinh giản đầu mối đến hết năm 2026.

2.2 Những điểm cần lưu ý

Các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ Tài chính theo danh sách mới: Học viện Tài chính, Trường ĐH Tài chính – Marketing, Học viện Chính sách và Phát triển, Trường ĐH Tài chính – Quản trị kinh doanh, Trường ĐH Tài chính – Kế toán, Trường CĐ Kinh tế – Kế hoạch Đà Nẵng, Nhà xuất bản Kinh tế – Tài chính, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia.
Tổ chức lại nhà xuất bản: Bộ Tài chính phải hoàn thành việc tổ chức lại Nhà xuất bản Thống kê (thuộc Cục Thống kê) và Nhà xuất bản Tài chính thành Nhà xuất bản Kinh tế – Tài chính, đảm bảo vận hành chính thức chậm nhất trước ngày 01/09/2025. (Theo Điều 2 Quyết định 1743/QĐ-TTg).
Tinh giản đầu mối các đơn vị giáo dục công lập: Bộ Tài chính chịu trách nhiệm rà soát, sắp xếp các trường đại học, cao đẳng trực thuộc, đến hết năm 2026 tối đa còn 3 đơn vị lĩnh vực giáo dục tự bảo đảm chi thường xuyên. (Theo khoản 1 Điều 4 Quyết định 1743/QĐ-TTg).
Bãi bỏ quy định cũ: Quyết định này bãi bỏ Quyết định số 722/QĐ-TTg ngày 16/05/2014 và Quyết định số 497/QĐ-TTg ngày 09/05/2018 về danh sách đơn vị sự nghiệp công lập tương ứng. (Theo Điều 3 Quyết định 1743/QĐ-TTg).

2.3 Tham khảo

Theo Điều 1, 2, 3, 4 của Quyết định 1743/QĐ-TTg ngày 14/08/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành danh sách đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Tài chính.
Căn cứ Luật Tổ chức Chính phủ ngày 18/02/2025.
Nghị định số 120/2020/NĐ-CP ngày 07/10/2020 về thành lập, tổ chức lại, giải thể các đơn vị sự nghiệp công lập.
Nghị định số 29/2025/NĐ-CP ngày 24/02/2025 và Nghị định số 166/2025/NĐ-CP ngày 30/06/2025 (sửa đổi, bổ sung Nghị định 29/2025/NĐ-CP) quy định về Bộ Tài chính.

Xem văn bản chi tiết tại đây: Xem văn bản chi tiết tại đây.

3. Công điện 133/CĐ-TTg đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ, giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 do Thủ tướng Chính phủ điện

3.1 Tóm tắt văn bản

Công điện số 133/CĐ-TTg do Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 12/08/2025 quy định các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhằm đảm bảo mục tiêu tăng trưởng kinh tế quốc gia năm 2025 đạt từ 8,3 – 8,5 %, làm nền tảng cho tăng trưởng giai đoạn tiếp theo (2026-2030 đạt hai con số). Công điện nhấn mạnh sự phối hợp hành động giữa các Bộ ngành, địa phương và các Tập đoàn/Tổng công ty nhà nước để thúc đẩy cả ba khu vực kinh tế: công nghiệp – xây dựng, nông – lâm nghiệp – thủy sản, dịch vụ; đồng thời yêu cầu thích ứng nhanh với các chính sách mới, đặc biệt là chính sách thuế quan đối ứng của Hoa Kỳ, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

3.2 Những điểm cần lưu ý

Chỉ tiêu tăng trưởng cụ thể: Năm 2025 mục tiêu GDP tăng 8,3 – 8,5 %, công nghiệp đạt 9,6 – 9,8 %, xuất khẩu hàng hóa 12 %, xuất siêu 30 tỷ USD; khách quốc tế ít nhất 25 triệu lượt, thương mại điện tử tăng trên 25 % (Theo Điều 1, Điều 3, Điều 4 Công điện 133/CĐ-TTg).
Đẩy mạnh cơ cấu lại sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm, chuỗi cung ứng: Yêu cầu xây dựng khung pháp lý phát triển sản xuất thông minh, chuyển đổi số, phát triển chuỗi giá trị ngành hàng. Trích dẫn: “Bộ Công Thương chủ trì xây dựng Đề án khung pháp lý về phát triển sản xuất thông minh…” (Điều 1 Công điện).
Phát triển nông nghiệp, kết nối xuất khẩu: Đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc, cấp mã số vùng trồng/nông sản, hỗ trợ tiêu thụ theo mùa vụ, thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị để đạt tổng kim ngạch xuất khẩu nông – lâm – thủy sản 65 tỷ USD (Điều 2 Công điện).
Kích cầu tiêu dùng nội địa và phát triển dịch vụ, du lịch: Thúc đẩy các chương trình xúc tiến thương mại, ưu tiên dùng hàng Việt, ứng dụng thương mại điện tử, mục tiêu tăng trưởng bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 12 %; thu hút khách du lịch quốc tế và nội địa (Điều 3 Công điện).
Tăng cường đầu tư toàn xã hội, phát triển hạ tầng chiến lược: Hoàn thành ít nhất 3.000 km cao tốc, giải ngân 100 % ngân sách đầu tư công năm 2025; chú trọng chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, thu hút chuyên gia quốc tế (Điều 4 Công điện).
Ứng phó kịp thời chính sách thuế quan của Hoa Kỳ: Chủ động xây dựng và thực hiện các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, tăng cường đàm phán thương mại, phổ biến hướng dẫn cho doanh nghiệp chịu tác động bởi các chính sách đối ứng của Hoa Kỳ (Điều 5 Công điện).
Vai trò của các Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty Nhà nước: Phấn đấu tăng trưởng sản lượng/doanh thu trên 10 %, giữ vững cân đối lớn, quản lý hiệu quả dòng tiền, tập trung triển khai hạ tầng trọng điểm (điện, giao thông, cảng hàng không…, Điều 6 Công điện).
Tăng cường kiểm tra, giám sát thực thi nhiệm vụ: Thanh tra Chính phủ, Uỷ ban Kiểm tra Đảng uỷ Chính phủ hướng dẫn, kiểm tra các bộ ngành, địa phương về việc thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng; báo cáo định kỳ trong tháng 8-9/2025 (Điều 8, Công điện 133/CĐ-TTg).

3.3 Tham khảo

Theo Điều 1, 2, 3, 4, 5, 6 Công điện 133/CĐ-TTg ngày 12/08/2025 về đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ, giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 do Thủ tướng Chính phủ điện.
Theo Nghị quyết số 221/2025/NĐ-CP về chính sách thị thực cho khách du lịch.
Theo Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12/06/2025 của Thủ tướng về thúc đẩy phát triển các ngành công nghệ chiến lược.
Theo Thông báo số 384/TB-VPCP ngày 25/07/2025 của Văn phòng Chính phủ về tháo gỡ các dự án tồn đọng.
Theo Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về huy động kinh tế tư nhân vào các lĩnh vực chiến lược.

3.4 Khuyến nghị cho doanh nghiệp

Doanh nghiệp cần chủ động nghiên cứu nội dung Công điện, rà soát các quy định, chính sách mới để lên kế hoạch sản xuất – kinh doanh phù hợp, tăng tốc chuyển đổi số và số hóa chuỗi cung ứng, đồng thời chuẩn bị giải pháp ứng phó với diễn biến quốc tế, đặc biệt chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ.
Xem văn bản chi tiết tại đây.

4. Công văn 7464/VPCP-KTTH năm 2025 đẩy mạnh giải ngân các chương trình mục tiêu quốc gia do Văn phòng Chính phủ ban hành

4.1 Tóm tắt văn bản

Công văn 7464/VPCP-KTTH ngày 11/08/2025 của Văn phòng Chính phủ về việc đẩy mạnh giải ngân các chương trình mục tiêu quốc gia. Văn bản yêu cầu các bộ, ngành, địa phương rà soát, giải quyết vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn, đảm bảo thực hiện hiệu quả các chương trình do Quốc hội giao. Ngoài ra, công văn hướng tới việc tăng tính chủ động, phối hợp liên cơ quan và minh bạch trong sử dụng vốn đầu tư công.

4.2 Những điểm cần lưu ý

Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm rà soát, phát hiện và giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Nếu vượt thẩm quyền, cần báo cáo ngay các cơ quan chủ chương trình hoặc bộ ngành trung ương để hướng dẫn, xử lý.
Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan trung ương liên quan được giao xử lý dứt điểm các vướng mắc về thể chế nhằm đảm bảo tiến độ thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia không bị gián đoạn.
Các cơ quan chủ chương trình (như Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Dân tộc và Tôn giáo) phải tổng hợp, rà soát đề xuất điều chỉnh hoặc hoàn trả vốn ngân sách trung ương đối với các bộ, địa phương không còn nhu cầu sử dụng vốn.
Thực hiện điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công nguồn ngân sách trung ương theo đúng quy định để tối ưu hiệu quả sử dụng vốn.

4.3 Tham khảo

Theo Điều 14 Luật Đầu tư công năm 2019:
“Kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm phải bảo đảm phân bổ vốn đúng mục tiêu, ưu tiên, sử dụng hiệu quả vốn đầu tư, thực hiện công khai minh bạch, trách nhiệm giải trình của các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia quản lý và sử dụng vốn.”¹
Theo Khoản 2 Điều 66 Luật Ngân sách nhà nước năm 2015:
“Trường hợp không sử dụng hết hoặc không cần thiết phải sử dụng vốn đã bố trí, các bộ, cơ quan trung ương, địa phương phải hoàn trả, điều chỉnh phần vốn chưa sử dụng về ngân sách trung ương; việc điều chỉnh do cơ quan có thẩm quyền quyết định.”²

Như vậy, có thể thấy các doanh nghiệp, tổ chức cần chủ động phối hợp với cơ quan quản lý để cập nhật, khai thác tối đa nguồn vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia, đồng thời tuân thủ quy trình báo cáo, điều chỉnh vốn đầu tư công theo đúng yêu cầu pháp luật. Xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Như vậy, các văn bản pháp lý mới được ban hành đều nhằm tăng cường tính chuyên nghiệp, minh bạch, tập trung hóa trong quản lý tài chính và hoạt động thanh toán nhà nước, đồng thời thúc đẩy hiện đại hóa ngành tài chính, đầu tư công và tăng trưởng kinh tế. Doanh nghiệp cần:

Nghiên cứu kỹ các quy định về mô hình thanh toán song phương điện tử, lộ trình chuyển đổi tập trung, trách nhiệm đối chiếu, báo cáo vốn đầu tư công để đảm bảo tuân thủ, tận dụng tối đa lợi ích từ chính sách tài chính công mới.
Rà soát cơ chế phối hợp với KBNN, các NHTM, đơn vị sự nghiệp công lập trong hợp đồng dịch vụ thanh toán điện tử, chủ động cập nhật dữ liệu doanh nghiệp với các cổng thông tin quốc gia.
Chuẩn bị các giải pháp ứng phó trước biến động chính sách thuế quan quốc tế (đặc biệt chính sách đối ứng từ Hoa Kỳ), tăng tốc chuyển đổi số và nâng cao năng lực quản trị trong bối cảnh yêu cầu tăng trưởng, kiểm soát lạm phát ngày càng cao.
Tuân thủ quy trình báo cáo, phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý, hoàn thiện hồ sơ chứng minh sử dụng vốn đầu tư công, tận dụng cơ hội từ các chương trình mục tiêu quốc gia để tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh.

Tuy nhiên, doanh nghiệp cần chủ động phòng tránh các rủi ro pháp lý như: chậm chuyển đổi mô hình thanh toán, vi phạm quy trình báo cáo vốn đầu tư công, sai sót khi cập nhật dữ liệu với cơ quan quản lý hoặc thiếu chuẩn bị kỹ lưỡng phương án ứng phó thuế quan quốc tế.

Bước 1: Chủ động rà soát nội dung các văn bản mới, cập nhật chính sách vào quy trình nội bộ.
Bước 2: Chuẩn bị, đối chiếu các hồ sơ, cập nhật tài khoản thanh toán, làm việc với KBNN và NHTM về lộ trình chuyển đổi sang mô hình tập trung.
Bước 3: Liên hệ, phối hợp với đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ Tài chính khi có phát sinh liên quan giáo dục, đổi mới sáng tạo.
Bước 4: Lập kế hoạch chủ động ứng phó với các thay đổi về chính sách thuế, xây dựng các kịch bản phòng ngừa rủi ro pháp lý.
Bước 5: Tăng cường phối hợp, báo cáo tiến độ sử dụng vốn với cơ quan chủ chương trình đầu tư công, hoàn thiện thủ tục hoàn trả/điều chỉnh khi cần thiết.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.