I. Mở đầu
Thông tư 49/2025/TT-BCT được Bộ Công Thương ban hành ngày 09/09/2025, có hiệu lực từ 01/05/2026, với tên đầy đủ là “Thông tư quy định Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định Thương mại hàng hóa thuộc Hiệp định khung về Hợp tác Kinh tế Toàn diện giữa các nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á và Đại Hàn Dân Quốc”.
Đồng thời, Chỉ thị 02/CT-BKHCN ngày 10/09/2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ về tăng cường bảo đảm an toàn, an ninh bưu chính và phòng, chống vận chuyển hàng lậu, hàng cấm qua đường bưu chính cũng được ban hành cùng thời điểm.
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, việc điều chỉnh quy tắc xuất xứ hàng hóa theo Chuẩn mực mới (HS2022), cam kết nâng cao của AKFTA cũng như siết chặt an ninh, kiểm soát rủi ro thương mại điện tử, vận chuyển qua bưu chính là vô cùng quan trọng. Những chính sách này giúp doanh nghiệp Việt Nam tận dụng cơ hội ưu đãi thuế quan, mở rộng xuất nhập khẩu nhưng đòi hỏi tuân thủ cao các quy định về xuất xứ cũng như phòng, chống gian lận thương mại.
Điều đáng chú ý là các quy định mới vừa tăng đồng bộ hiệu quả quản lý nhà nước, vừa bảo vệ lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, đặc biệt trong việc chứng minh xuất xứ, bảo mật dữ liệu cá nhân khách hàng, chống lại hành vi gian lận trong thương mại và chuyển phát.
II. Nội dung chính
1. Thông tư 49/2025/TT-BCT quy định Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định Thương mại hàng hóa thuộc Hiệp định khung về Hợp tác Kinh tế Toàn diện giữa các Nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á và Đại Hàn Dân Quốc do Bộ trưởng Bộ Công Thương ban hành
1.1 Tóm tắt văn bản
Thông tư 49/2025/TT-BCT do Bộ Công Thương ban hành ngày 09/09/2025, có hiệu lực từ ngày 01/05/2026, quy định chi tiết quy tắc xuất xứ hàng hóa áp dụng trong khuôn khổ Hiệp định Thương mại hàng hóa thuộc Hiệp định khung Hợp tác Kinh tế toàn diện giữa ASEAN và Hàn Quốc (AKFTA). Thông tư này điều chỉnh nguyên tắc xác định xuất xứ, quy trình chứng nhận, kiểm tra xuất xứ, mẫu giấy chứng nhận xuất xứ C/O mẫu AK và danh mục hàng hóa đặc biệt được ưu đãi xuất xứ.
1.2 Những điểm cần lưu ý
- Bổ sung và cập nhật toàn diện quy tắc xác định xuất xứ cho hàng hóa xuất khẩu/nhập khẩu giữa Việt Nam, các nước ASEAN và Hàn Quốc, đảm bảo đồng bộ với những thay đổi về HS2022 và các cam kết nâng cao của AKFTA. Thông tư hướng dẫn chi tiết các tiêu chí xuất xứ: xuất xứ thuần túy (WO), hàm lượng giá trị khu vực (RVC), chuyển đổi mã số hàng hóa (CTC/CTH/CTSH), quy tắc cụ thể mặt hàng và cộng gộp xuất xứ.
- Quy định chặt chẽ thủ tục chứng nhận và kiểm tra xuất xứ với C/O mẫu AK điện tử và giấy, kết nối đồng bộ hệ thống quản lý C/O, tách biệt các trường hợp mất, thất lạc, cấp lại C/O và bổ sung quy trình tự kiểm tra, xác minh xuất xứ sau khi hàng hóa đã nhập khẩu (Điều 31, 32 Thông tư).
- Điều chỉnh các trường hợp ưu đãi đặc biệt với một số hàng hóa tái nhập (quy định tại Phụ lục II), miễn nộp C/O AK cho lô hàng FOB không vượt quá 200 đô la Mỹ, quy trình cộng gộp xuất xứ hiệu lực giữa nhiều nước thành viên. Có phân biệt rõ các công đoạn gia công đơn giản không tạo xuất xứ (Điều 11) và quy định de minimis tỷ lệ tối đa 10% nguyên liệu không đáp ứng chuyển đổi mã số hàng hóa.
- Bãi bỏ, thay thế toàn bộ các Thông tư cũ về quy tắc xuất xứ ASEAN-Hàn Quốc (Thông tư 20/2014/TT-BCT và các văn bản sửa đổi bổ sung) để đồng bộ áp dụng thống nhất một hệ thống quy định và hệ thống mẫu C/O mới từ 01/05/2026.
- Doanh nghiệp cần rà soát kỹ ngành hàng trong quy tắc cụ thể mặt hàng, phương pháp xác định hàm lượng khu vực RVC và tổ chức lưu trữ hồ sơ chứng minh xuất xứ ít nhất 3 năm theo yêu cầu kiểm tra, xác minh từ cơ quan hải quan và tổ chức cấp C/O.
1.3 Tham khảo
- Theo Điều 1, 5, 6, 7 và các phụ lục Thông tư 49/2025/TT-BCT: “Thông tư này quy định Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định Thương mại hàng hóa thuộc Hiệp định khung về Hợp tác Kinh tế Toàn diện giữa Chính phủ các Nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á và Chính phủ Đại Hàn Dân Quốc…”
- Theo Điều 7 Thông tư 49/2025/TT-BCT: “Hàng hóa không thuộc Điều 8 được coi là có xuất xứ nếu đạt hàm lượng giá trị khu vực (RVC) ít nhất 40 % tính theo trị giá FOB, hoặc trải qua một quá trình chuyển đổi mã số hàng hóa ở cấp 4 số (CTH) của Hệ thống Hài hòa…” Điều 7.
- Theo Điều 22, 24 Thông tư 49/2025/TT-BCT: “Để được hưởng ưu đãi thuế quan, hàng hóa phải có C/O mẫu AK do cơ quan, tổ chức cấp C/O cấp. C/O mẫu AK được cấp trước hoặc tại thời điểm giao hàng hoặc không muộn hơn 3 ngày làm việc từ ngày giao hàng…”
Như vậy, doanh nghiệp khi tham gia xuất nhập khẩu hàng hóa giữa Việt Nam, ASEAN và Hàn Quốc phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc xuất xứ tại Thông tư 49/2025/TT-BCT để đảm bảo đủ điều kiện hưởng ưu đãi thuế quan và hợp lệ hóa đơn chứng từ.
2. Chỉ thị 02/CT-BKHCN năm 2025 về tăng cường bảo đảm an toàn, an ninh bưu chính và phòng, chống vận chuyển hàng lậu, hàng cấm qua đường bưu chính
2.1 Tóm tắt văn bản
Chỉ thị 02/CT-BKHCN ngày 10/09/2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ tập trung chỉ đạo các doanh nghiệp bưu chính, cơ quan quản lý, và các địa phương tăng cường an toàn, an ninh bưu chính phục vụ Đại hội Đảng bộ các cấp. Đồng thời văn bản đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm soát, phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi vận chuyển hàng lậu, hàng cấm, gian lận thương mại qua mạng bưu chính, trong bối cảnh các rủi ro ngày càng phức tạp do phát triển thương mại điện tử và các sự kiện trọng đại quốc gia.
2.2 Những điểm cần lưu ý
- Gia tăng trách nhiệm doanh nghiệp bưu chính: Doanh nghiệp phải chỉ định lãnh đạo chịu trách nhiệm chính về an toàn, an ninh, sửa đổi quy định nội bộ, định kỳ đào tạo nhân viên và trang bị các thiết bị kiểm soát (máy soi chiếu, camera an ninh).
- Bảo vệ thông tin người dùng dịch vụ bưu chính: Yêu cầu định danh, lưu trữ thông tin người gửi tối thiểu 03 tháng; đảm bảo bảo mật dữ liệu cá nhân, xử lý nghiêm vi phạm thông tin theo pháp luật về bảo vệ DLCN.
- Tăng cường rà soát hàng hóa vận chuyển: Áp dụng “đồng kiểm” giữa người gửi và nhân viên, đánh giá rủi ro theo từng tuyến; đình chỉ ngay vận chuyển khi phát hiện hàng cấm và báo cáo cơ quan chức năng.
- Tăng phối hợp với cơ quan quản lý Nhà nước: Phối hợp giữa doanh nghiệp, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công an, Ban chỉ đạo 389 trong kiểm tra, hướng dẫn, xử lý các vi phạm liên quan bưu gửi.
- Tổ chức kiểm tra liên ngành: Ban chỉ đạo 389 chủ trì tổ chức các đợt kiểm tra, kiến nghị sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật liên quan chống buôn lậu qua đường bưu chính.
- Đặc biệt lưu ý thời điểm: Các quy định tập trung đảm bảo trong năm 2025 – thời điểm diễn ra Đại hội Đảng bộ các cấp, nhằm bảo vệ ổn định xã hội và an ninh quốc gia.
2.3 Tham khảo
- Theo Chỉ thị 02/CT-BKHCN ngày 10/09/2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ:
“Trường hợp phát hiện bưu gửi vi phạm quy định về vật phẩm, hàng hóa không được chấp nhận, vận chuyển qua mạng bưu chính thì phải đình chỉ việc vận chuyển và phát bưu gửi vi phạm, kịp thời báo cáo Bộ Công an (qua cơ quan công an gần nhất), Bộ Khoa học và Công nghệ (qua Vụ Bưu chính) để được hướng dẫn xử lý theo quy định của pháp luật.”[Điểm 9, Mục I] - Theo quy định về lưu trữ thông tin định danh người gửi:
“Thời gian lưu trữ thông tin định danh người gửi, thông tin bưu gửi tối thiểu trong thời gian 03 tháng kể từ khi chấp nhận bưu gửi.”[Điểm 4, Mục I] - Bảo vệ thông tin cá nhân và dữ liệu mạng:
“Đảm bảo an toàn hệ thống thông tin liên quan đến thông tin người sử dụng dịch vụ bưu chính (người gửi, người nhận), bảo mật thông tin về bưu gửi theo quy định của pháp luật về an toàn, an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân…”[Điểm 7, Mục I]
Xem văn bản chi tiết tại đây.
III. Kết luận và nhận định
Các văn bản mới đã tác động sâu sắc lên chuỗi cung ứng, logistics và ngành bưu chính tại Việt Nam:
- Thông tư 49/2025/TT-BCT tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu hưởng ưu đãi thuế quan nhưng đồng thời yêu cầu kiểm soát chặt chẽ quy trình xác định xuất xứ, đặc biệt đối với hàng hóa sử dụng tiêu chí WO, RVC hoặc chuyển đổi mã số hàng hóa (CTC/CTH). Doanh nghiệp nên từng bước rà soát ngành hàng, chuẩn hóa hồ sơ chứng từ và tổ chức lưu trữ ít nhất 03 năm để đáp ứng yêu cầu kiểm tra, xác minh.
- Chỉ thị 02/CT-BKHCN nhấn mạnh bảo vệ an toàn, an ninh và dữ liệu cá nhân trong hoạt động bưu chính, đồng thời phòng, chống buôn lậu qua đường bưu điện. Doanh nghiệp cần chủ động rà soát và cập nhật nội quy, tài liệu đào tạo nhân viên và đầu tư hạ tầng kiểm soát rủi ro vận chuyển bưu gửi.
Khuyến nghị cho doanh nghiệp:
- Nghiên cứu kỹ tiêu chí xuất xứ mới, thực hiện đúng quy trình xin cấp C/O mẫu AK và cập nhật hợp đồng thương mại cho phù hợp.
- Cập nhật quy trình quản lý thông tin nội bộ, tuân thủ quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân (personal data protection), lưu trữ tối thiểu 03 tháng theo chỉ đạo về bưu chính.
- Chủ động phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước về hải quan, công an, và các ban ngành liên quan khi phát hiện các trường hợp vi phạm hoặc rủi ro phát sinh.
- Lưu ý rủi ro bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm nếu không tuân thủ quy định về xuất xứ và bảo mật dữ liệu khách hàng.
- Bắt đầu xây dựng, áp dụng các biện pháp kiểm soát mới trước khi các quy định chính thức có hiệu lực để không bị gián đoạn hoạt động xuất nhập khẩu và vận chuyển.
Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.
