I. Mở đầu
Nghị quyết 05/2025/NQ-CP ngày 09/09/2025 về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam là văn bản pháp lý đầu tiên điều chỉnh toàn diện lĩnh vực này và có hiệu lực thi hành từ ngày 09/09/2025, với thời hạn thí điểm kéo dài 5 năm. Đây là bước đi quan trọng của Chính phủ nhằm thích ứng với xu hướng số hóa tài sản trong kỷ nguyên Fintech và blockchain.
Trong bối cảnh thị trường tài sản số phát triển nhanh trên toàn cầu, việc ban hành nghị quyết này không chỉ giúp định hướng, kiểm soát hoạt động tài sản mã hóa mà còn hỗ trợ bảo vệ nhà đầu tư, bảo đảm an ninh tài chính quốc gia. Theo Điều 1 Nghị quyết, mục tiêu lớn là tạo khuôn khổ pháp lý cho hoạt động thử nghiệm, hạn chế rủi ro, đồng thời thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính số.1
Điều đáng chú ý là, trong giai đoạn đầu, thị trường sẽ chịu sự kiểm soát chặt chẽ về vé chào bán, phát hành, dịch vụ, cũng như giới hạn đối tượng tham gia nhằm hạn chế nguy cơ lừa đảo, rửa tiền, minh bạch hóa giao dịch và bảo vệ an toàn cho nhà đầu tư. Doanh nghiệp có nhu cầu tham gia phải đảm bảo điều kiện vốn tối thiểu 10.000 tỷ đồng (mười nghìn tỷ đồng), mô hình cấp phép thử nghiệm giới hạn (tối đa 05 tổ chức), và chỉ nhà đầu tư nước ngoài được phép mua tài sản mã hóa mới phát hành. Việc giao dịch và thanh toán sẽ thực hiện hoàn toàn bằng đồng Việt Nam, đi kèm nghĩa vụ công bố thông tin minh bạch, lưu trữ dữ liệu tối thiểu 10 năm, đồng thời thực hiện các biện pháp quản lý rủi ro, phòng chống rửa tiền nghiêm ngặt.2
II. Nội dung chính
1. Nghị quyết 05/2025/NQ-CP triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam do Chính phủ ban hành
1.1 Tóm tắt văn bản
Nghị quyết 05/2025/NQ-CP ngày 09/09/2025 là khuôn khổ pháp lý đầu tiên của Việt Nam quy định về thí điểm thị trường tài sản mã hóa (crypto asset) trên toàn quốc. Văn bản này điều chỉnh hoạt động chào bán, phát hành, tổ chức thị trường giao dịch, cung cấp dịch vụ liên quan đến tài sản mã hóa cũng như kiểm soát quản lý nhà nước đối với các cá nhân, tổ chức tham gia. Thời hạn thí điểm là 5 năm kể từ ngày hiệu lực.
Theo Điều 1, Nghị quyết đặt ra cơ sở pháp lý cho việc tổ chức thí điểm nhằm thích ứng với xu hướng số hóa tài sản, bảo vệ nhà đầu tư và đảm bảo an ninh, an toàn thị trường tài chính.
1.2 Những điểm cần lưu ý
- Phạm vi tài sản mã hóa: Tài sản mã hóa được định nghĩa tách biệt với chứng khoán, tiền pháp định và tài sản tài chính khác. Chỉ các tài sản số được xác thực bằng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số tương tự (không gồm tiền điện tử và chứng khoán số) mới thuộc phạm vi điều chỉnh (Điều 3).
- Chỉ tổ chức được phép mới được hoạt động: Doanh nghiệp muốn cung cấp dịch vụ thị trường tài sản mã hóa phải đáp ứng điều kiện vốn tối thiểu 10.000 tỷ đồng (mười nghìn tỷ đồng), có trên 65% vốn điều lệ do tổ chức góp vốn và tỷ trọng các tổ chức tài chính công nghệ nhất định tham gia (Khoản 2, 3, Điều 8).
- Mô hình cấp phép: Tối đa 05 tổ chức sẽ được Bộ Tài chính phối hợp lựa chọn, cấp phép thử nghiệm làm sàn giao dịch và dịch vụ tài sản mã hóa (Điểm đ, Khoản 1, Điều 17).
- Chỉ nhà đầu tư nước ngoài được mua ban tài sản mã hóa mới phát hành: Trong giai đoạn đầu thí điểm, nhà đầu tư trong nước chỉ được giao dịch và lưu ký tài sản mã hóa đã sở hữu, không được phép mua tài sản mã hóa phát hành mới (Khoản 1, 2, Điều 6; Điều 7).
- Công khai, minh bạch, kiểm soát rủi ro và phòng, chống rửa tiền: Tất cả các hoạt động phát hành, giao dịch đều phải bảo đảm công bố thông tin chính xác, đầy đủ, không gây hiểu nhầm; thực hiện các quy trình kiểm soát rủi ro, phòng ngừa xung đột lợi ích và đáp ứng tiêu chuẩn nghiêm ngặt về công nghệ, bảo mật theo cấp độ 4 (Khoản 6, 7, Điều 8).
- Giao dịch bằng đồng Việt Nam: Mọi hoạt động phát hành, giao dịch, thanh toán tài sản mã hóa phải thực hiện bằng đồng Việt Nam. Việc chuyển tiền của nhà đầu tư nước ngoài thực hiện qua tài khoản chuyên dùng tại ngân hàng được phép (Khoản 7, Điều 4; Điều 13).
- Quy định trách nhiệm, nghĩa vụ và xử phạt rõ ràng: Nghị quyết quy định cụ thể về quyền/trách nhiệm của doanh nghiệp phát hành, tổ chức cung cấp dịch vụ, nhà đầu tư, nghĩa vụ lưu trữ dữ liệu 10 năm, bảo hiểm tài sản khách hàng… và cơ chế xử lý vi phạm hành chính/lĩnh vực hình sự (Điều 14-16, Điều 17).
- Chính sách thuế thí điểm: Thuế áp dụng cho tài sản mã hóa tạm thời tương tự thuế chứng khoán cho đến khi có quy định riêng (Khoản 9, Điều 4).
- Giải quyết tranh chấp: Trường hợp tranh chấp phát sinh được giải quyết bởi thương lượng, hòa giải, trọng tài hoặc toà án Việt Nam (Khoản 10, Điều 4).
- Hiệu lực và thời hạn thí điểm: Nghị quyết có hiệu lực từ 09/09/2025 và thời gian thí điểm kéo dài 5 năm, sau đó tiếp tục vận hành cho tới khi có thay thế (Điều 18).
1.3 Tham khảo
- Theo Điều 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 14, 15, 16, 17, 18 Nghị quyết 05/2025/NQ-CP ngày 09 tháng 9 năm 2025 về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam.
Xem văn bản chi tiết tại đây.
III. Kết luận và nhận định
Nghị quyết 05/2025/NQ-CP được kỳ vọng mang đến cơ hội phát triển mạnh mẽ cho lĩnh vực fintech và blockchain tại Việt Nam, đồng thời cung cấp môi trường thử nghiệm an toàn cho các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý các điều kiện tham gia thị trường, nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin, cũng như tuân thủ các quy định về quản trị rủi ro, phòng chống rửa tiền và nghĩa vụ bảo hiểm, lưu trữ, bảo mật dữ liệu.
- Khuyến nghị: Doanh nghiệp cần chủ động rà soát hồ sơ pháp lý, đánh giá điều kiện vốn và đối tác tài chính, xây dựng quy trình quản trị rủi ro và bảo vệ dữ liệu khách hàng ở cấp độ cao nhất.
- Rủi ro pháp lý: Việc không đáp ứng các điều kiện thí điểm, phát sinh vi phạm trong quá trình vận hành hoặc công khai thông tin không đầy đủ đều có thể dẫn đến chế tài hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Các bước cần thực hiện: (1) Đánh giá nội bộ điều kiện tài chính, kỹ thuật và nhân sự; (2) Nộp hồ sơ xin tham gia thử nghiệm theo hướng dẫn Bộ Tài chính; (3) Thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ, quản trị rủi ro, công bố thông tin minh bạch; (4) Định kỳ rà soát, cập nhật quy trình quản trị tuân thủ theo từng giai đoạn thí điểm.
Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.
