I. Mở đầu
Kế hoạch 1505/KH-TTCP năm 2025 về thanh tra chuyên đề các công trình, dự án có khó khăn, chậm tiến độ, nguy cơ thất thoát, lãng phí đã được Thanh tra Chính phủ ban hành ngày 22/07/2025. Văn bản này hướng tới mục tiêu lớn là tăng cường quản lý, minh bạch, hiệu quả đầu tư công trên phạm vi toàn quốc.
Bối cảnh ban hành rất đáng chú ý: Trong những năm gần đây, tình trạng chậm tiến độ, thất thoát, lãng phí vốn đầu tư diễn ra ở nhiều dự án lớn, ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế, gây áp lực lên ngân sách. Kế hoạch mới là một động thái siết chặt kiểm soát, chủ động phát hiện bất cập, khắc phục tồn tại kéo dài và bảo vệ lợi ích nhà nước, nhà đầu tư.
Tác động đối với doanh nghiệp: Theo quy định mới này, các doanh nghiệp có quản lý hoặc tham gia dự án vốn từ 30 tỷ đồng (ba mươi tỷ đồng) trở lên, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư công, hạ tầng, xây dựng, cần chủ động rà soát pháp lý và phối hợp tích cực với cơ quan thanh tra để giảm thiểu rủi ro, tránh các sai phạm có thể dẫn tới xử lý nghiêm.
II. Nội dung chính
1. Kế hoạch 1505/KH-TTCP năm 2025 thanh tra chuyên đề công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí do Thanh tra Chính phủ ban hành
1.1 Tóm tắt văn bản
Kế hoạch 1505/KH-TTCP ngày 22/7/2025 được Thanh tra Chính phủ ban hành nhằm thanh tra chuyên đề đối với các công trình, dự án trên phạm vi cả nước đang gặp khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí. Mục tiêu là làm rõ nguyên nhân, phát hiện bất cập pháp luật, kiến nghị sửa đổi, xác định trách nhiệm và đề xuất xử lý các hành vi vi phạm, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
1.2 Những điểm cần lưu ý
- Phạm vi và đối tượng thanh tra: Tập trung vào các công trình, dự án lớn, phức tạp, kéo dài, tổng vốn đầu tư từ 30 tỷ đồng trở lên; không thanh tra đối với dự án đã có kết luận thanh tra gần đây, dự án nhỏ hoặc vướng mắc do thay đổi chính sách (theo Danh mục Bộ Tài chính cung cấp).
- Nội dung thanh tra: Bao gồm toàn bộ quá trình từ chủ trương đầu tư, thẩm định, phê duyệt, lựa chọn nhà đầu tư, bố trí vốn, giao đất, xác định giá đất, quyết toán,… với trọng tâm nhận diện dấu hiệu sai phạm, thất thoát, lãng phí.
- Tổ chức và thời hạn thanh tra: Thanh tra Chính phủ, Bộ Quốc phòng, địa phương xây dựng kế hoạch và tổ chức đoàn thanh tra, thời hạn thanh tra tối đa 45 ngày đối với cấp Trung ương, 30 ngày với Bộ Quốc phòng, địa phương. Báo cáo tổng hợp gửi về trước ngày 01/10/2025.
- Một số dạng sai phạm phổ biến: Cấp phép, phê duyệt đầu tư không đúng quy định; lựa chọn nhà đầu tư không qua đấu thầu; chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái quy định; bố trí, sử dụng vốn đầu tư công sai đối tượng; điều chỉnh dự toán, hợp đồng nhiều lần thiếu căn cứ; chậm quyết toán kéo dài,…
- Hướng dẫn thực thi riêng: Có đề cương, hướng dẫn chi tiết đi kèm cho từng bộ, ngành, địa phương trong tổ chức triển khai bảo đảm không trùng lặp, đúng trọng tâm, đảm bảo phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước.
- Doanh nghiệp cần lưu ý: Nếu quản lý dự án nằm trong diện thanh tra, cần chủ động rà soát tính tuân thủ quy định pháp luật trong tất cả các giai đoạn dự án, hoàn thiện hồ sơ pháp lý, chủ động phối hợp cơ quan chức năng, phòng ngừa rủi ro pháp lý và quản trị.
1.3 Tham khảo
- Theo Điều 11 Luật Thanh tra năm 2022
“Cơ quan thanh tra nhà nước được thực hiện thanh tra chuyên đề trên phạm vi quản lý nhà nước ngành, lĩnh vực, địa bàn.” - Điều 5 Luật Đầu tư công năm 2019: “Quy định chi tiết về nguyên tắc quản lý đầu tư công và trách nhiệm thanh tra, kiểm tra, giám sát đầu tư công.”
- Điều 197 Luật Đất đai năm 2024: “Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quản lý chặt chẽ các dự án có sử dụng đất, đảm bảo sử dụng đúng mục đích, đúng đối tượng, có hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí.”
Tư vấn thực tiễn cho doanh nghiệp: Doanh nghiệp nên thường xuyên kiểm tra, tự rà soát pháp lý, cập nhật quy định thanh tra mới nhất và phối hợp chặt chẽ với tổ chức thanh tra để giảm thiểu rủi ro, đặc biệt trong các dự án đầu tư công, kinh doanh bất động sản, xây dựng hạ tầng. Xem văn bản chi tiết tại đây.
III. Kết luận và nhận định
Như vậy, có thể thấy Kế hoạch 1505/KH-TTCP năm 2025 đánh dấu một bước tiến mạnh về quản lý, giám sát các dự án lớn, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công và hạn chế thất thoát cho Nhà nước. Doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý các nội dung thanh tra xoay quanh quy trình phê duyệt, sử dụng nguồn vốn, đấu thầu, quyết toán, chuyển đổi mục đích sử dụng đất… để chủ động nhận diện và kiểm soát rủi ro pháp lý.
- Khuyến nghị cho doanh nghiệp: Nên thường xuyên kiểm tra, tự rà soát tính tuân thủ pháp luật trong toàn bộ vòng đời dự án; lưu trữ, bổ sung hồ sơ pháp lý đầy đủ; nắm vững các tiêu chí, quy trình thanh tra để sẵn sàng phối hợp; đồng thời liên tục cập nhật các hướng dẫn mới từ cơ quan quản lý chuyên ngành.
- Lưu ý rủi ro pháp lý: Doanh nghiệp vi phạm có thể bị xử lý hành chính, thậm chí hình sự hoặc yêu cầu bồi thường nghiêm khắc nếu phát hiện dấu hiệu gây thất thoát, lãng phí, sử dụng sai mục đích vốn/quy hoạch.
- Các bước cần thực hiện: Chủ động rà soát toàn diện các hợp đồng, quyết định, hồ sơ dự án; chủ động chuẩn bị tài liệu phối hợp với thanh tra; cập nhật tức thời các quy định mới về đầu tư công, đất đai, quản lý dự án; thiết lập cơ chế kiểm soát nội bộ về tuân thủ pháp lý dự án.
Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.
