Bản tin pháp lý – Ngày 25 tháng 7 năm 2025 – Danh mục: Logistics & vận tải

I. Mở đầu

Bản tin pháp lý cập nhật ngày 25/07/2025 tổng hợp những điểm mới đáng chú ý từ các văn bản: Công văn 2572/CT-CS năm 2025 hướng dẫn chính sách lệ phí trước bạ đối với tàu thuyền do Cục Thuế ban hành, Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025 về quy định đăng ký phương tiện giao thông đường sắt, cùng Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025 triển khai giải pháp phát triển vận tải và logistics đường thủy. Các văn bản này có hiệu lực từ tháng 7/2025, áp dụng thống nhất trên phạm vi cả nước.

Trong bối cảnh Việt Nam tăng tốc phát triển hạ tầng giao thông, logistics và thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, các chính sách mới này tạo hành lang pháp lý thuận lợi, hỗ trợ doanh nghiệp chủ động xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp, tận dụng ưu đãi về thuế, phí và thủ tục.

Đặc biệt quan trọng, các điểm nổi bật gồm miễn lệ phí trước bạ cho tàu thủy sức chứa đến 12 người (theo khoản 27 Điều 10 Nghị định 10/2022/NĐ-CP), quy trình điện tử hóa trong đăng ký phương tiện giao thông đường sắt, và các ưu đãi, chính sách phát triển logistics đường thủy nội địa theo hướng đồng bộ – hiện đại.

II. Nội dung chính

1. Công văn 2572/CT-CS năm 2025 về chính sách lệ phí trước bạ đối với tàu thuyền do Cục Thuế ban hành

1.1 Tóm tắt văn bản

Công văn 2572/CT-CS năm 2025 do Cục Thuế ban hành hướng dẫn chính sách lệ phí trước bạ đối với tàu thuyền, đặc biệt là phương tiện thủy nội địa có sức chứa đến 12 người. Văn bản cập nhật các căn cứ pháp lý hiện hành và làm rõ điều kiện miễn lệ phí trước bạ đối với loại tài sản này theo quy định mới nhất.

1.2 Những điểm cần lưu ý

Miễn lệ phí trước bạ đối với tàu thủy chở đến 12 người: Theo khoản 27 Điều 10 Nghị định số 10/2022/NĐ-CP, phương tiện thủy nội địa là tàu thủy có sức chứa đến 12 người thuộc đối tượng được miễn lệ phí trước bạ.¹
Lệ phí trước bạ chỉ áp dụng với tài sản đã nhập khẩu hoặc sản xuất trong nước: Theo quy định mới, lệ phí trước bạ chỉ thu đối với tài sản sản xuất hoặc nhập khẩu khi đăng ký quyền sở hữu với cơ quan nhà nước. Tài sản chưa làm thủ tục nhập khẩu nhưng đăng ký quyền sở hữu vẫn không thuộc diện phải nộp lệ phí trước bạ.²
Áp dụng theo tiêu chuẩn kỹ thuật chuyên ngành: Đối tượng miễn nêu trên xác định dựa vào quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN 54:2013/BGTVT) về tàu cao tốc chở người và ý kiến chuyên môn của Cục Đăng kiểm Việt Nam.³
Doanh nghiệp cần rà soát kỹ đối tượng áp dụng: Việc miễn lệ phí trước bạ chỉ áp dụng đối với trường hợp đúng mô tả, đặc điểm kỹ thuật, sức chở và quy định pháp lý liên quan.

1.3 Tham khảo

Theo khoản 7 Điều 3 Luật Giao thông đường thủy nội địa 2004: “Tàu thủy là phương tiện nổi chuyên dùng hoạt động giao thông đường thủy nội địa.”⁴
Theo khoản 27 Điều 10 Nghị định số 10/2022/NĐ-CP ngày 15/01/2022 của Chính phủ: “Tàu thủy chở người có sức chứa đến 12 người được miễn lệ phí trước bạ khi đăng ký quyền sở hữu, sử dụng với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.”¹
Theo khoản 2 Điều 7 Nghị định số 10/2022/NĐ-CP được sửa đổi bởi điểm b khoản 2 Điều 1 Nghị định 175/2025/NĐ-CP ngày 30/6/2025: “Chỉ thu lệ phí trước bạ với tài sản đã nhập khẩu hoặc sản xuất trong nước, chưa nhập khẩu thì không thu.”²
Theo QCVN 54:2013/BGTVT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về tàu cao tốc chở người.³

Footnote:
1. khoản 27 Điều 10 Nghị định số 10/2022/NĐ-CP ngày 15/01/2022
2. khoản 2 Điều 7 Nghị định số 10/2022/NĐ-CP (sửa đổi tại điểm b khoản 2 Điều 1 Nghị định số 175/2025/NĐ-CP)
3. QCVN 54:2013/BGTVT và Văn bản số 1880/ĐKVN-VAQ của Cục Đăng kiểm Việt Nam
4. khoản 7 Điều 3 Luật Giao thông đường thủy nội địa 2004

Trong bối cảnh này, doanh nghiệp, tổ chức hoạt động kinh doanh phương tiện thủy nội địa nên rà soát kỹ các quy định hiện hành để tận dụng chính sách miễn lệ phí trước bạ, đồng thời đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật chuyên ngành. Xem văn bản chi tiết tại đây.

2. Văn bản hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025 hợp nhất Thông tư quy định về đăng ký phương tiện giao thông đường sắt, di chuyển phương tiện giao thông đường sắt trong trường hợp đặc biệt do Bộ Xây dựng ban hành

2.1 Tóm tắt văn bản

Văn bản hợp nhất này là sự hợp nhất các quy định về đăng ký phương tiện giao thông đường sắt và di chuyển phương tiện giao thông đường sắt trong trường hợp đặc biệt, bao gồm các sửa đổi, bổ sung mới nhất do Bộ Xây dựng ban hành. Thông tư áp dụng đối với tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc cấp, cấp lại, thu hồi, xóa Giấy chứng nhận đăng ký và việc di chuyển phương tiện trên các tuyến đường sắt quốc gia, chuyên dùng và đô thị. Trong đó, quy trình, thủ tục, hồ sơ cùng thẩm quyền xử lý từng trường hợp cụ thể được quy định rõ ràng, chi tiết.

2.2 Những điểm cần lưu ý

Phân cấp thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện đường sắt: Theo khoản 2 Điều 5 Thông tư hợp nhất, từ ngày 01/01/2025, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền thực hiện các thủ tục cấp, cấp lại, thu hồi và xóa Giấy chứng nhận đăng ký đối với phương tiện đường sắt chuyên dùng và đường sắt đô thị. Trước thời điểm này, nếu địa phương chưa đảm nhận thì Cục Đường sắt Việt Nam tiếp tục thực hiện¹.
Quy trình chứng nhận và hồ sơ đơn giản hóa, áp dụng điện tử: Hồ sơ đăng ký/cấp lại/thu hồi/xóa đều được phép nộp trực tiếp, qua cổng dịch vụ công trực tuyến hoặc hệ thống bưu chính. Văn bản điện tử hoặc bản sao điện tử có chứng thực được công nhận hợp lệ².
Các trường hợp đặc biệt được phép di chuyển phương tiện: Bao gồm di chuyển để thử nghiệm, kiểm tra, bảo quản, phục vụ công tác cứu hộ, phòng chống thiên tai, nhiệm vụ khẩn cấp quốc phòng, an ninh (theo Điều 14). Tuy nhiên, cần lập phương án cụ thể, tuân thủ điều hành giao thông đường sắt, đảm bảo an toàn và vệ sinh môi trường.
Yêu cầu báo cáo, thống kê định kỳ: Chủ sở hữu và cơ quan quản lý có trách nhiệm định kỳ báo cáo thống kê đăng ký phương tiện từ ngày 15 đến ngày 20 tháng 12, các cấp tổ chức luồng báo cáo xuyên suốt đảm bảo kiểm soát biến động phương tiện trên toàn quốc (Điều 13)³.
Chế độ chuyển tiếp và cập nhật dữ liệu số: Các phương tiện đã được cấp chứng nhận trước 01/9/2023 giữ nguyên số; việc cập nhật dữ liệu đăng ký vào hệ thống cơ sở dữ liệu sẽ đồng bộ khi Cục Đường sắt hoàn tất hệ thống dữ liệu đăng ký phương tiện⁴.
Hồ sơ, mẫu biểu thống nhất: Toàn bộ mẫu Giấy chứng nhận, đơn, báo cáo…được ban hành kèm theo Thông tư, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc chuẩn bị hồ sơ và tra cứu thủ tục.

2.3 Tham khảo

Theo Điều 4 đến Điều 9 Thông tư hợp nhất 10/VBHN-BXD năm 2025: Quy định chi tiết về thủ tục, hình thức, trình tự cấp, cấp lại, thu hồi, xóa Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện.
Điều 5 (sửa đổi, bổ sung theo khoản 2 Điều 23 Thông tư 09/2025/TT-BXD): Phân định thẩm quyền của Cục Đường sắt Việt Nam và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
Điều 14, Điều 15: Quy định về trường hợp đặc biệt và yêu cầu khi di chuyển phương tiện đường sắt.
Điều 13: Chế độ báo cáo thống kê tình hình đăng ký phương tiện giao thông đường sắt.

Như vậy, có thể thấy Thông tư hợp nhất này đã chuẩn hóa các quy định về đăng ký và di chuyển phương tiện đường sắt, tạo hành lang pháp lý đồng bộ thuận tiện cho doanh nghiệp ngành vận tải, xây dựng và các đơn vị đầu tư liên quan.
Xem văn bản chi tiết tại đây.

3. Công điện 113/CĐ-TTg năm 2025 thực hiện giải pháp phát triển hiệu quả vận tải đường thủy thúc đẩy phát triển logistics trong lĩnh vực vận tải do Thủ tướng Chính phủ điện

3.1 Tóm tắt văn bản

Công điện 113/CĐ-TTg ngày 19/07/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành nhằm triển khai các giải pháp trọng tâm để phát triển ngành vận tải đường thủy, đồng thời hỗ trợ thúc đẩy hoạt động logistics trong lĩnh vực vận tải. Với hệ thống sông ngòi, bờ biển và cửa sông dày đặc, Việt Nam có nhiều tiềm năng để phát triển vận tải thủy, giảm chi phí logistics, góp phần phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ môi trường và thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Theo công điện, Thủ tướng giao các nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, ban ngành và UBND các tỉnh/thành phố nhằm hoàn thiện chính sách, quy hoạch hạ tầng, ưu đãi vốn và dịch vụ, tăng kết nối liên vùng, đảm bảo an ninh, đơn giản hóa thủ tục và thu hút đầu tư xã hội hóa vào lĩnh vực vận tải đường thủy.

3.2 Những điểm cần lưu ý

Ưu tiên sửa đổi chính sách và quy hoạch: Yêu cầu Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan khẩn trương hoàn thiện chính sách pháp lý, cập nhật quy hoạch hạ tầng vận tải thủy và cảng biển, đảm bảo đồng bộ với các phương thức vận tải khác (phải hoàn thành trong tháng 9/2025).
Khuyến khích đầu tư và ưu đãi cho doanh nghiệp: Đề xuất chính sách ưu đãi về thuế, phí, hỗ trợ tín dụng cũng như thúc đẩy xã hội hóa đầu tư xây dựng hạ tầng vận tải thủy, bao gồm hỗ trợ vay vốn, ưu tiên doanh nghiệp trong lĩnh vực vận tải, cảng, bến thủy nội địa.
Đẩy mạnh cải cách thủ tục: Cơ quan chức năng cần cải tiến thủ tục đăng kiểm, cấp phép, quản lý phương tiện vận tải thủy, nhanh chóng áp dụng công nghệ số vào điều hành.
Kết nối liên ngành – liên vùng: Cập nhật, tích hợp quy hoạch sử dụng đất, trung tâm logistics, kho bãi…; xây dựng và ưu tiên đầu tư các dự án trọng điểm cho vùng kinh tế động lực (Bắc Bộ, Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long).
Hỗ trợ doanh nghiệp logistics – xuất nhập khẩu: Xây dựng chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu sử dụng dịch vụ vận tải thủy nội địa nhằm giảm chi phí vận chuyển, tăng hiệu quả chuỗi cung ứng.
Bảo đảm an ninh trật tự và lưu thông: Tăng cường phối hợp kiểm tra, giám sát hành lang, tuyến vận tải thủy để đảm bảo an toàn và thông suốt cho các tuyến đường huyết mạch.

3.3 Tham khảo

Theo nội dung Công điện 113/CĐ-TTg ngày 19/07/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc “Thực hiện các giải pháp phát triển hiệu quả vận tải đường thủy thúc đẩy phát triển logistics trong lĩnh vực vận tải”, cụ thể tại:
– Điểm a, b, c khoản 1; khoản 5,6,7 – Công điện 113/CĐ-TTg ngày 19/07/2025.
Như vậy, có thể thấy doanh nghiệp cần nhanh chóng cập nhật chính sách, tận dụng các ưu đãi và chủ động xây dựng chiến lược phát triển gắn với chuỗi logistics đường thủy. Xem văn bản chi tiết tại đây.

III. Kết luận và nhận định

Các quy định pháp lý mới nêu trên sẽ góp phần đơn giản hóa thủ tục, giảm chi phí, tăng khả năng tiếp cận ưu đãi và hỗ trợ cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vận tải, logistics đường thủy, đường sắt. Điều này giúp thúc đẩy đổi mới mô hình kinh doanh, chủ động đón đầu các cơ hội mới trong quá trình phát triển kinh tế xanh, logistics bền vững.

Khuyến nghị: Doanh nghiệp nên chủ động rà soát, cập nhật đối chiếu mô tả, thông số kỹ thuật của phương tiện để tận dụng chính sách miễn lệ phí trước bạ và ưu đãi về đăng ký.
Nắm vững quy định về phân cấp, quy trình điện tử, chế độ báo cáo để tránh các rủi ro về pháp lý trong đăng ký, di chuyển phương tiện đường sắt.
Tích cực xây dựng hoặc cập nhật chiến lược logistics, ứng dụng công nghệ quản lý vận tải nhằm tận dụng tối đa các chính sách ưu đãi mới của Chính phủ.
Đặc biệt lưu ý: Đảm bảo đủ tiêu chuẩn kỹ thuật chuyên ngành và tuân thủ quy định mới trong việc vận hành, đăng ký, lưu thông phương tiện để giảm rủi ro pháp lý phát sinh.
Các bước thực hiện: Rà soát thực trạng phương tiện, đánh giá điều kiện miễn lệ phí và chuẩn bị hồ sơ đúng mẫu biểu mới; tăng cường phối hợp nội bộ kiểm tra định kỳ hồ sơ đăng ký, báo cáo theo chế độ; đăng ký tham gia các hỗ trợ, ưu đãi về vốn, thuế khi phát sinh nhu cầu đầu tư mới.

Trên đây là một số chia sẻ và đánh giá của chúng tôi về các cập nhật pháp lý trong tuần.
Hãy truy cập TLSFirm.com và các chuyên mục khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý.